Asif Atanın – İnam Atanın Mütləqə İnam Ocağı
Yüklə 2,8 Kb. Pdf görüntüsü
|
207 Mədəniyyət özü göründü, mədəniyyətin qulluq göstərdiyi hadisə görünmədi, bilinmədi və dərk olunmadı. Bir vaxtlar Türkiyədən gəlmiş aydınlarla, alimlərlə bizim söhbətimiz oldu Ensiklopediyada. Dinlə bağlı bir çox məqamlar haqqında mənə deyirdilər ki, bu, kültür məsələsidir. Mədəniyyət məsələsidir. Mən deyirdim ki, bu kültür məsələsi, mədəniyyət məsələsi sənin millət olmağına, millət kimi özünü dərk eləməyinə mane olur axı. Doğrudanmı sən bunun fərqinə varmırsan? Mədəniy- yət ruhaniyyatdan qabağa keçməməlidir. Mədəniyyət ruhaniyyata qulluq göstərməlidir. Bəs mədəniyyətin ruhaniyyatdan qabağa keçməməsi üçün nə olmalıdır? O olmalıdır ki, ruhnaiyyat məzmunca doğru olmalıdır. İdeyaca doğru olmalıdır. Təməl prinsiplərində yalan olmamalıdır. Asif Ata o baxımdan dedi ki, bəşəriyyət bu vaxta qədər yaratdığı inanclarda, dinlərdə, dünyabaxışlarda, hamısında yanıldı. Özülündə yanıldı. Əsas məsələ ideyalardadır. Onun davranışında, həyata təqdim elədiyi tərbiyəvi düşüncələrdə deyil, təməl ideyaların özündədir. Bax, bizə sırınan dünyabaxışların təməl ideyalarında yalan durur. Təməl ideyalarında yalan olduğuna görə mədəniyyət diqqətlərdə qaldı, ancaq ruhaniyyat insanı bir yana çıxara bilmədi. Bu gün də bizim hər birimizin müşahidə elədiyimiz, gördüyümüz hadisələr (vəhabilik, nurçuluq, İran şiyəliyi və b.k.) bunu sübut edir. Azərbaycan toplumu üçün məbəd bir məna daşıyır, xristian toplumu üçün başqa məna daşıyır. İstər kilsə olsun, istər məscid olsun, istər sinaqoq olsun, padoqa olsun və s. nə olur olsun, insanların birgə ümid axtardığı ünvan, sonsuzluğu dərk eləmək istədiyi bir ünvan, əbədiliyə, ölməzliyə üz tutduğu bir ünvan böyük mənada Məbəd adlanır. Məbəd böyük söhbətdir, ciddi məsələdir. Ancaq bu məbəd də sadəcə dörd divardan ibarət deyil. Daşdan ibarət deyil. Bu məbəddə insan oturur. Bu insan bu məbəddə öyrətmənlik eləyir. Söz deyir, yol göstərir. Ona görə də onun dediyi söz ciddi məsələdir. Məbəddə nə deyilir, məbəddə nəyə qulluq göstərilir? Bu ciddi məsələdir. Biz də hesab eləyirik ki, insana, insanın şüurunun inkişafına deyil, başqa məqsədlərə qulluq olunur. Baxmayaraq ki, yenə deyirəm, məbəd xüsusi məna daşıyır. Bir vaxtlar qədimdə, çoxlarınız bilirsiniz, tarixdə belə faktlar olub, ədəbiyyatlarda da belə 208 faktlar olub. Ən ağır suç işləmiş adam canını qurtarmaq istəyəndə qaçıb məbəddə gizlənirdi. Məbədin içində ona heç nə eləməyiblər. Məbəd müqəddəs ünvandır. Orda insanı kəsmək olmaz, öldürmək olmaz, döymək olmaz, filan şey eləmək olmaz. Onu məbəddən çıxarandan sonra aparıb həbs eləyiblər, edam eləyiblər-filan. Ancaq məbədin içində eləməyiblər. Məbədə münasibət odur. Amma, yenə deyirəm, məbədin içərisində bəs söhbət nədən gedir? Bax, məbədin içərisindəki söhbət həlledicidir. Ona görə biz hesab eləyirik ki, əgər məbədin içində oturan adam boşboğazlıq edərsə, mənasız söhbət apararasa, əlbəttə, ora üz tutan toplumdan küt, huşsuz bir sürü yara- nar. İkinci, əgər o dörd divarın arasında öyrədilən, öyrənilən təlim təməl prinsiplərində doğru olmazsa, yalan olarsa, yenə də ora üz tutan insanlar, dediyimiz həmin sonsuzluq axtarışından, ölməzlik axtarışından, əbədilik axtarışından, ümid tapıntısından məhrum olar. Bu gün bizim toplumumuz elə faciələri yaşayır. Məscidlər Azərbay- canda günbəgün artır. Məscidlərin içərisində gedən söhbətlərin heç birində bu millətə yarar söhbət yoxdur. Məscidlər bölünür: bu vəhhabi məscididir, bu şiə məscididir, bu nuçuların məscididir, bu daha kimlərin məscididir. Bunların hər birinin içərisində tamamilə bizə yad olan siyasi, ideoloji məsələlər həllini tapır. Heç birində də bu millətə, vətənə qulluq öyrədilmir. Milli şüur inkişaf eləmir. Bizi hara çəkib aparırlar? VII yüzilə. Toplumu aparıb VII yüzilə bağlayırlar. Qətiyyən imkan vermirlər ki, millət öz içinin çağırışıyla tərəqqiyə qovuşsun. Buna isə milləti düşünürəm deyənlər etiraz eləmirlər. Məsələn, mən bir aydın olaraq, vətəndaş olaraq, bu millə- tin övladı olaraq belə şeyləri görürəm, müşahidə edirəm, ağlayıram, sözümü deyirəm, döyüşürəm. Ancaq toplumda məni dinləyən insanlar, bizi yalana – 7-ci yüzilə bağlayan təlimi məndən qoruyur- lar. Yurdumuzda nə qədər məscid çoxalırsa, bir o qədər avara yığna- ğı da çoxalır. Zəhmətlə məşğul olmurlar. Guya hamısı allahın qarşı- sında mömin şəxsiyyət olmaq üçün ibadət edirlər, filan edirlər, topla- şırlar ora. Hansısa bir məna, məzmun axtarsan, tapa bilməzsən. Ona görə də məscidlərin, dediyim kimi, sayı artdıqca, bivec, avara yığna- ğının da sayı artır. Təsəvvür edin, hər kəs deyir ki, həftənin beşinci günü Qaracuxura girmək mümkün deyil. Mən həmin günlərdə o 209 tərəfə getməmişəm, görməmişəm. Amma hər kəs bunu deyir. Bunu dövlət də görür, bunu ziyalı da görür, başqası da. Məsələ burasındadır ki, narazı olanlar da var. Narazı olan da öz içində narazıdır. Bilir ki, mən narazıyam, mənim yanımda narazılıq edir. Əgər görsə ki, mən narazı deyiləm, mənim yanımda da narazılıq eləməz. İndi Qaraçuxura o qədər adam gəlib gedir, əcayib görkəmdə, onlar nəyi həll edirlər?! Onların bu dövlət üçün, bu xalq üçün həll edəcəkləri məsələ nədən ibarətdir? Onlar yalnız fəlakət hazırlayırlar. Gedib deyəsən ki, niyə bu cür davranırsan? Deyər ki, dinimizdir. O birinə də deyərsən, deyər, dinimizdir. Ay balam, yaxşı, sənin dininin məqsədi nədir axı? Görürsünüzmü, toplumun içərisində başıpozuqluq necə artır və getdikcə bunun qarşısı alınmır. Bunun qarşısını, öncə dövlət səviyyə- sində ala bilərlər. Amma insanların şüurundan, içindən onu ala bilmirlər. Bayaq sən (üzünü Ayaz bəyə tutur - G.A.) adını çəkirsən, C.Məmmədquluzadəni oxumusan. C.Məmmədquluzadə o qədər zəhmət çəkdi. Amma dinin başından bir tük düşmədi. Sabir ağladı, söydü, satiralar yazdı, dinin başından bir tük düşmədi. Onlardan öncəkilər çabalar göstərdilər. Amma yenə də başından tük düşmədi... Baxın, bu gün də deyirlər, Türkiyədə də belə istəklər olub. Azərbaycanda da müəyyən dövrlər belə istəklər olub, Türk İslamı yaratmaq. Mən yazılı mətbuatda buna yönəlik yazılar yazmışam. Yüklə 2,8 Kb. Dostları ilə paylaş:
|