8.4. Texnik xizmat ko‘rsatish va joriy ta’mirlashning mehnat hajmi me’yorlari Mehnat hajmi texnik xizmat ko‘rsatish va joriy ta’mirlash ishlarini bajarishga
ketadigan mehnat sarflarini bildiradi, u ishchi-soat yoki me’yor-soatlarda o‘lchanadi.
Mehnat hajmi me’yorlari asosan ishchilar soni va ularning mehnat haqlarini aniqlash
uchun qo‘llaniladi.
Me’yorlarning quyidagi turlari mavjud:
-
differentsiallangan me’yorlar
-
ayrim operastiyalar uchun;
-
yiriklashtirilgan me’yorlar
-
operastiyalar yoki ishlar guruhi hamda texnik
xizmat ko‘rsatish va joriy ta’mirlash turi uchun;
-
solishtirma me’yorlar
-
mehnat hajmlarining bajarilgan ishga yoki yo‘lga
bo‘lgan nisbatlarini taqqoslash uchun.
Texnik xizmat ko‘rsatish yoki joriy ta’mirlash operatsiyalarini bajarish mehnat
hajmining me’yori (M
m
) quyidagicha aniqlanadi:
K a a a t M dam xiz tya ov m )
100
1
(
+
+
+
=
;
(8.9)
bu yerda: t
ov
– operativ vaqt, ishchi-min; a
tya
– tayyorgarlik va yakuniy vaqt
hissasi, %; a
xiz
– ish o‘rniga xizmat ko‘rsatish vaqti hissasi, %; a
dam
– dam olish vaqti
hissasi, %; K – qaytariluvchanlik koeffitsienti.
Operativ vaqt ishlab chiqarish operastiyalarini bajarish uchun sarflanadi hamda
asosiy va yordamchi operativ vaqtlarga bo‘linadi. Asosiy vaqt davomida
54
operatsiyaning o‘zi bajariladi, masalan, tormozni sozlash, motor moyini almashtirish
va h. k.
Yordamchi vaqt davomida operatsiya bajarilishini ta’minlovchi ishlar
o‘tkaziladi, masalan, transport vositasini texnik xizmat ko‘rsatish va ta’mirlash joyiga
qo‘yish va h. k.
