4-BOŞANMA DAVASI ESNASINDA ALINACAK
ÖNLEMLER (TEDBİRLER)
Mahkemece Re’sen alınacak önlemler;
4721 sayılı TMK geçici önlemler başlıklı Madde 169 – “Boşanma veya ayrılık davası
açılınca hakim, davanın devamı süresince gerekli olan, özellikle eşlerin barınmasına, geçimine, eşlerin
mallarının yönetimine ve çocukların bakım ve korunmasına ilişkin geçici önlemleri resen alır.”
Bu düzenleme ile, boşanma ve ayrılık davası açılınca, istek olmasa dahi, davaya bakan hakimin,
eşlerin barınmasına, geçimine,malların yönetimine ve çocukların bakım ve korunmasına ilişkin tüm
önlemleri ( eş ve çocuklar için tedbir nafakası, oturulan evin tahsisi, malların yönetimi, çocukların
velayeti, korunması vs ) re’sen alması gerektiği belirtilmiş olup, taraflarca da bu önlemlerin
alınmasının talep edilmesi mümkündür.
Mahkemece bu hususlarda verilecek tedbir kararları, aksi yönde karar verilmediği sürece karar
kesinleşinceye kadar devam edecektir.
Akıl hastası olup, çalışamayacak durumda olan ve malı olmayan eşin; asker olup, başka geliri ve
malı olmayan eşin tedbir nafakası ödeme yükümlülüğü yoktur.
2.HD Esas : 2002/006665 Karar: 2002/007412 Tarih: 03.06.2002 kararında “Boşanma veya ayrılık
davası açılınca hakim, davanın devamı süresince, gerekli olan, özellikle eşlerin barınmasına (TMK.
md.186/1) geçimine, (TMK md.185/3) malların yönetimine (TMK. 223, 242, 244, 262, 263, 264, 267,
215) ve çocukların bakım ve korunmasına (TMK.md.185/2) ilişkin geçici önlemleri kendiliğinden (resen)
almak zorundadır. O halde dava tarihinden geçerli olmak üzere, herhangi bir işi ve geliri
olmayan kadın yararına Türk Medeni Kanununun 185/3, 186/3 maddelerine uygun miktarda tedbir
nafakasına hükmedilmesi gerekirken”
2. H.D. Esas : 2003/1329,Karar : 2003/2581,Tarih : 27.02.2003 “…yargılama sırasında anne
yanında bulunan müşterek çocuk için dava tarihinden geçerli olmak üzere, Türk Medeni
Kanununun 185/3, 186/3 maddelerine uygun miktarda tedbir nafakasına hükmedilmesi gerekirken ...”
5- DİĞER TEDBİR TALEPLERİ
Burada önemi nedeniyle, boşanma talebi olmaksızın mahkemeden istenebilecek diğer tedbir
taleplerini de ayrıca değerlendirmek gerekmektedir.
TMK da Evlilik birliğinin genel hükümleri çerçevesinde, Haklar ve yükümlülükler,
birliğin korunması ve alınacak önlemler ( sınırlamalar) düzenlenmiştir.
-Haklar ve yükümlülükler;
TMK md.185 Genel olarak (Eşler birlikte yaşamak ve birbirlerine yardımcı olmakla yükümlüdür.)
TMK md.186 Konutun seçimi, birliğin yönetimi ve giderlere katılma yükümlülüğü
-Birliğin Temsili
TMK md.188-191;Eşlerin Temsil Yetkisi/ Sorumluluk/Temsil Yetkisinin Kaldırılması veya Sınırlanması
-Eşlerin Hukuki İşlemleri
TMK Madde 193 Genel Olarak
TMK Madde 194 -Aile Konutu Düzenlemesi
-Birliğin Korunması ( Evlilik birliğinden doğan yükümlülüklerin yerine getirilmemesi durumunda
alınacak önlemler ( sınırlamalar) ;
TMK Madde 195 Genel olarak ( Aksine hüküm bulunmadıkça eşlerin hukuki işlem serbestisi)
TMK Madde 196 Eşler Birlikte Yaşarken
TMK Madde 197- Birlikte Yaşamaya Ara Verilmesi Durumunda
TMK Madde 198 Borçlulara Ait Önlemler
TMK Madde 199- Mahkeme Kararıyla Tasarruf Yetkisinin Sınırlanması
TMK Madde 169 Boşanma Davası Açılması Durumunda Tasarruf Yetkisinin Sınırlanabilmesi
-Edinilmiş mallara katılma rejimi hükümleri gereği sınırlamalar ;
TMK Madde 213 Alacaklıların Korunması
TMK Madde 215 Eşlerin Kendi İradeleri ile Sınırlama /Malların Yönetiminin Diğer Eşe Bırakılması
TMK Madde 223 Paylı Mülkiyet Konusu Malda Payın Devri ile İlgili Hukuksal İşlemler.
TMK Madde 229 Diğer Eşin Geçerliliği Etkilemeyen Rızasına Bağlı Hukuksal İşlemler
TMK da sayılmış bulunan tedbir taleplerinin, boşanma talebi olmaksızın ayrı bir dava ile
istenmesi mümkündür.
Evlilik birliğinin korunmasına yönelik önlemler konusunda yetkili mahkeme;
TMK Madde 201 – “Evlilik birliğinin korunmasına yönelik önlemler konusunda yetkili mahkeme
eşlerden herhangi birinin yerleşim yeri mahkemesidir.
Eşlerin yerleşim yerleri farklı ve her ikisi de önlem alınması isteminde bulunmuş ise, yetkili
mahkeme ilk istemde bulunanın yerleşim yeri mahkemesidir.
Önlemlerin değiştirilmesi, tamamlanması veya kaldırılması konusunda yetkili mahkeme, önlem
kararını veren mahkemedir. Ancak, her iki eşin de yerleşim yeri değişmişse, yetkili mahkeme
eşlerden herhangi birinin yeni yerleşim yeri mahkemesidir.”
2. Hukuk Dairesi,Esas : 2002/1305,Karar : 2002/2020,Tarih : 15.02.2002 “ 4722 sayılı yasanın 9.
maddesi Türk Medeni Kanununun evliliğin genel hükümlerine ilişkin düzenlemelerinde bu
kanunun yürürlüğe girmesinden önce kurulmuş olan evlilikler hakkında da uygulanacağını
hükme bağlamıştır.”
2. H.D..Esas : 2004/2883,Karar : 2004/3814,Tarih : 25.03.2004 “ Türk Medeni Kanunun 186.
maddesi gereğince eşler oturacakları konutu birlikte seçerler. Koca müşterek konutu 7 yıl önce terk etmiş,
kadında üç yıl önce başka ev yaptırarak müşterek konuttan ayrılmıştır. Eşlerin birlikte seçtikleri konuta
davet yapılmamıştır. O halde tarafların önce müşterek konutu birlikte seçmeleri, bu konuda uzlaşma
olmazsa davacının Türk Medeni Kanununun 195. maddesine uygun Aile Mahkemesinden müşterek
konutun belirlenmesini istemesi, müşterek konut belirlendikten sonra Türk Medeni Kanununun 164.
maddesine uygun ihtar tebliği istemi gerekirken, davanın reddi yerine kanuna aykırı ihtara dayalı boşanma
hükmü verilmesi bozmayı gerektirmiştir. SONUÇ:Hükmün açıklanan nedenlerle BOZULMASINA”
Burada önemi nedeniyle, boşanma talebi olmaksızın mahkemeden istenebilecek
tedbirlerden bazılarını ayrıca değerlendirmek gerekmektedir.