Av.Ünzüle Küçüköner a boşanma davalari

4-BOŞANMA DAVASI ESNASINDA ALINACAK 

ÖNLEMLER (TEDBİRLER) 

Mahkemece Re’sen alınacak önlemler; 

4721 sayılı TMK geçici önlemler başlıklı Madde 169 – “Boşanma veya ayrılık davası 

açılınca hakim, davanın devamı süresince gerekli olan, özellikle eşlerin barınmasına, geçimine, eşlerin 

mallarının yönetimine ve çocukların bakım ve korunmasına ilişkin geçici önlemleri resen alır.” 

Bu düzenleme ile, boşanma ve ayrılık davası açılınca, istek olmasa dahi,  davaya bakan hakimin, 

eşlerin barınmasına, geçimine,malların yönetimine ve çocukların bakım ve korunmasına ilişkin  tüm 

önlemleri ( eş ve çocuklar için tedbir nafakası, oturulan evin tahsisi, malların yönetimi, çocukların 

velayeti, korunması vs ) re’sen  alması gerektiği belirtilmiş olup, taraflarca da bu önlemlerin 

alınmasının talep edilmesi mümkündür. 

Mahkemece bu hususlarda verilecek tedbir kararları, aksi yönde karar verilmediği sürece karar 

kesinleşinceye kadar devam edecektir. 

Akıl hastası olup, çalışamayacak durumda olan ve malı olmayan eşin; asker olup, başka geliri ve 

malı olmayan eşin tedbir nafakası ödeme yükümlülüğü yoktur. 

2.HD Esas : 2002/006665 Karar: 2002/007412 Tarih: 03.06.2002 kararında “Boşanma veya ayrılık 

davası açılınca hakim, davanın devamı süresince, gerekli olan, özellikle eşlerin barınmasına (TMK. 

md.186/1) geçimine, (TMK md.185/3) malların yönetimine (TMK. 223, 242, 244, 262, 263, 264, 267, 

215) ve çocukların bakım ve korunmasına (TMK.md.185/2) ilişkin geçici önlemleri kendiliğinden (resen) 

almak zorundadır. O halde dava tarihinden geçerli olmak üzere, herhangi bir işi ve geliri 

olmayan kadın  yararına Türk Medeni Kanununun 185/3, 186/3 maddelerine uygun miktarda tedbir 

nafakasına hükmedilmesi gerekirken” 

2. H.D. Esas : 2003/1329,Karar : 2003/2581,Tarih : 27.02.2003 “…yargılama sırasında anne 

yanında bulunan müşterek çocuk için dava tarihinden geçerli olmak üzere, Türk Medeni 

Kanununun 185/3, 186/3 maddelerine uygun miktarda  tedbir nafakasına hükmedilmesi gerekirken ...” 

 

---

5- DİĞER TEDBİR TALEPLERİ 

Burada önemi nedeniyle, boşanma talebi olmaksızın mahkemeden istenebilecek diğer tedbir 

taleplerini de ayrıca değerlendirmek gerekmektedir. 

TMK da Evlilik birliğinin genel hükümleri çerçevesinde, Haklar ve yükümlülükler, 

birliğin korunması ve alınacak önlemler ( sınırlamalar) düzenlenmiştir. 

-Haklar ve yükümlülükler;  

TMK md.185 Genel olarak (Eşler birlikte yaşamak ve birbirlerine yardımcı olmakla yükümlüdür.) 

TMK md.186 Konutun seçimi, birliğin yönetimi ve giderlere katılma yükümlülüğü 

-Birliğin Temsili 

TMK md.188-191;Eşlerin Temsil Yetkisi/ Sorumluluk/Temsil Yetkisinin Kaldırılması veya Sınırlanması  

-Eşlerin Hukuki İşlemleri 

TMK Madde 193 Genel Olarak 

TMK Madde 194 -Aile Konutu Düzenlemesi  

-Birliğin Korunması ( Evlilik birliğinden doğan yükümlülüklerin yerine getirilmemesi durumunda 

alınacak önlemler ( sınırlamalar) ;  

TMK Madde 195 Genel olarak ( Aksine hüküm bulunmadıkça eşlerin hukuki işlem serbestisi) 

TMK Madde 196 Eşler Birlikte Yaşarken 

TMK Madde 197- Birlikte Yaşamaya Ara Verilmesi Durumunda 

TMK Madde 198 Borçlulara Ait Önlemler 

TMK Madde 199- Mahkeme Kararıyla Tasarruf Yetkisinin Sınırlanması 

TMK Madde 169 Boşanma Davası Açılması Durumunda Tasarruf Yetkisinin Sınırlanabilmesi  

-Edinilmiş mallara katılma rejimi hükümleri gereği sınırlamalar ;  

TMK Madde 213 Alacaklıların Korunması  

TMK Madde 215 Eşlerin Kendi İradeleri ile Sınırlama /Malların Yönetiminin Diğer Eşe Bırakılması  

TMK Madde 223 Paylı Mülkiyet Konusu Malda Payın Devri ile İlgili Hukuksal İşlemler. 

TMK Madde 229 Diğer Eşin Geçerliliği Etkilemeyen Rızasına Bağlı Hukuksal İşlemler  

 

---

TMK da sayılmış bulunan tedbir taleplerinin, boşanma talebi olmaksızın ayrı bir dava ile 

istenmesi mümkündür. 

 

Evlilik birliğinin korunmasına yönelik önlemler konusunda yetkili mahkeme; 

TMK Madde 201 – “Evlilik birliğinin korunmasına yönelik önlemler konusunda yetkili mahkeme 

eşlerden herhangi birinin yerleşim yeri mahkemesidir. 

Eşlerin yerleşim yerleri farklı ve her ikisi de önlem alınması isteminde bulunmuş ise, yetkili 

mahkeme ilk istemde bulunanın yerleşim yeri mahkemesidir. 

Önlemlerin değiştirilmesi, tamamlanması veya kaldırılması konusunda yetkili mahkeme, önlem 

kararını veren mahkemedir. Ancak, her iki eşin de yerleşim yeri değişmişse, yetkili mahkeme 

eşlerden herhangi birinin yeni yerleşim yeri mahkemesidir.” 

  

2. Hukuk Dairesi,Esas : 2002/1305,Karar : 2002/2020,Tarih : 15.02.2002 “  4722 sayılı yasanın 9. 

maddesi Türk Medeni Kanununun evliliğin genel hükümlerine ilişkin düzenlemelerinde bu 

kanunun yürürlüğe girmesinden önce kurulmuş olan evlilikler hakkında da uygulanacağını 

hükme bağlamıştır.” 

2. H.D..Esas : 2004/2883,Karar : 2004/3814,Tarih : 25.03.2004 “  Türk Medeni Kanunun 186. 

maddesi gereğince eşler oturacakları konutu birlikte seçerler. Koca müşterek konutu 7 yıl önce terk etmiş, 

kadında üç yıl önce başka ev yaptırarak müşterek konuttan ayrılmıştır. Eşlerin birlikte seçtikleri konuta 

davet yapılmamıştır. O halde tarafların önce müşterek konutu birlikte seçmeleri, bu konuda uzlaşma 

olmazsa davacının Türk Medeni Kanununun 195. maddesine uygun Aile Mahkemesinden müşterek 

konutun belirlenmesini istemesi, müşterek konut belirlendikten sonra Türk Medeni Kanununun 164. 

maddesine uygun ihtar tebliği istemi gerekirken, davanın reddi yerine kanuna aykırı ihtara dayalı boşanma 

hükmü verilmesi bozmayı gerektirmiştir. SONUÇ:Hükmün açıklanan nedenlerle BOZULMASINA” 

  

Burada önemi nedeniyle, boşanma talebi olmaksızın mahkemeden istenebilecek 

tedbirlerden bazılarını ayrıca değerlendirmek gerekmektedir. 

 

---