Av.Ünzüle Küçüköner a boşanma davalari

TMK md.194 genel amacı, diğer eşin ve ailenin barınma ihtiyacını,evlilik sona erinceye kadar hak sahibi 

eşin düşüncesizce ve kötüniyetle yapacağı işlemlere karşı korumaktır.Bu amaç ancak,diğer eşin ve ailenin 

gerçekten bu konuta ihtiyacı kalmadığı,yani barınma hakkının korunmasının haklı görülmediği durumlarda 

geçerliliğini kaybeder.  Boşanma,ayrılık veya iptal davası açılması ile evlilik sonlanmış sayılmayacağından, dava 

açılması TMK md.194 uygulanmasına engel olmaz. Korunacak menfaatin kalmadığı özel haller (eşlerin kesin 

olarak aile konutundan taşınmaları,birlikte anlaşarak aile konutu özelliğini kaldırmaları  vb ) hariç,boşanma 

davası esnasında da TMK md.194 uygulama alanı bulacaktır. ŞIPKA, Ş. (Haziran 2004). Aile Konutu ile İlgili 

İ

şlemlerde Diğer Eşin Rızası.sf 93,94,96 

Ayrıca boşanma veya ayrılık davası açılınca TMK 169 hükmüne göre geçici önlemler alınması,TMK 

md.194 hükmüne engel oluşturmaz. Boşanmaya veya iptale ilişkin karar kesinleşinceye kadar aile konutu 

koruması devam eder. Birlikte yaşamaya ara verilmesi (TMK 197)  halinde evlilik sonlanmış sayılmayacağından 

bu durumda TMK 194 md. uygulamasına engel oluşturmaz..TMK md.194 hükmünün kural olarak, evlilik sona 

erene kadar uygulanması gerekir. Eşlerin fiilen veya hukuken ayrı yaşamaları bu hükmün uygulanmasına engel 

olmaz. DOĞAN, M. TMK’nun Evliliğin Genel Hükümleri Bakımından Getirdiği Yenilikler. AÜHF Dergisi 

Aile konutuna ilişkin hükümlerin geçerli olabilmesi/uygulanabilmesi için eşlerden birinin yada her ikisinin 

birlikte oturulan konut üzerinde ayni ( mülkiyet, intifa vs ) yada şahsi (kira vs) bir hak sahibi olmaları gerekir.  

2. Hukuk Dairesi,Esas : 2004/7617,Karar : 2004/8465,Tarih : 28.06.2004 “ Dosyadaki yazılara, kararın 

dayandığı delillerle yasal gerektirici nedenlere ve özellikle aile konutu olduğu iddia edilen taşınmaz 3. kişiye 

ilişkin olup Türk Medeni Yasasının 194. ve 240. maddeleri koşulları da oluşmamış bulunmasına göre 

yerinde bulunmayan temyiz isteğinin reddiyle , hükmün ONANMASINA” 

Eşler arasında aile konutu niteliği konusunda çekişme bulunmamalıdır. Taşınmaz malın aile konutu olup 

olmadığı yönünde eşler arasında çekişme varsa,eşler ayrı ayrı veya birlikte , çekişme konusu olan konutun 

aile konutu olup olmadığının belirlenmesini aile mahkemesi hakiminden isteyebilirler. Bir konutun aile konutu 

olup olmadığını belirleme /tespit yetkisi konusunda görevli Mahkeme aile mahkemesidir. Gençcan, Ö. U. 

(2007). Mal Rejimleri H.sf 204

. 

---

cc)TMK md.199 gereği; tasarruf yetkisinin kısıtlanması 

TMK Madde 199 – “Ailenin ekonomik varlığının korunması veya evlilik birliğinden doğan mali bir 

yükümlülüğün yerine getirilmesi gerektirdiği ölçüde, eşlerden birinin istemi üzerine hakim, belirleyeceği 

malvarlığı değerleriyle ilgili tasarrufların ancak onun rızasıyla yapılabileceğine karar verebilir. 

Hakim bu durumda gerekli önlemleri alır. 

Hakim, eşlerden birinin taşınmaz üzerinde tasarruf yetkisini kaldırırsa, resen durumun tapu kütüğüne 

şerh edilmesine karar verir.”  

Ayrıca TMK 199 hükmü ile getirilen tedbir hükümleri ayrılık ve boşanma davalarında da uygulanabilirler. 

KILIÇOĞLU, A. (2002). Diğer Eşin Rızasına Bağlı Hukuksal işlemler ve Eşin Yasal Alım Hakkı. Sf 28,29  

2. H.D. Esas : 2005/5879,Karar : 2005/8355,Tarih : 30.05.2005 “Dava Türk Medeni Kanununun 199. 

maddesine dayalı olarak açılmıştır. Mahkemece yapılacak iş, ailenin ekonomik varlığının korunması veya evlilik 

birliğinden doğan mali yükümlülüğün yerine getirilmemesi ile ilgili değerleri, taşınmazların ada, parsel numaralarını 

ve bulundukları yerleri davacıya açıklattırmak bu suretle Yargıtay denetimine de imkan verecek şekilde diğer eşin 

rızasıyla yapılacak tasarruflarla ilgili mal varlığı değerlerini belirlemek ve bunları infazda tereddüde yer vermeyecek 

şekilde, kararda ve hüküm fıkrasında göstermek, davalı eşin taşınmaz veya taşınmazlar üzerinde tasarruf yetkisini 

kaldırırsa, bu taşınmazlarda ada parsel numaralarını ayrı ayrı göstererek kendiliğinden tapu kütüğüne, şerhine karar 

vermekten ibarettir.”   

2. HD.Esas : 2005/5719,Karar : 2005/6864,Tarih : 27.04.2005 “ Davacıya 400.000.000 lira nafaka takdiri 

yapılmıştır. Davacının aileyi ekonomik çöküntüye sokacak davranışı isbat edilmemiştir. Evlilik birliği devam 

ettiğine göre güvence altına alınması gereken hükmedilen nafaka ve iler ki yıllardaki artış miktarı 

olmalıdır. Mahkemece; gerektiğinde bilirkişiden de görüş alınarak tedbir konulan onaltı parça taşınmazın 

davalıya isabet edecek kısmı ile davalının diğer taşınmazların değeri denetimine imkan verecek 

şekilde belirlenmesi ve tasarrufun bu ölçüde sınırlandırılması gerekir. ” 

---

B) BOŞANMA DAVALARINDA 

YARGILAMA VE TALEPLER          

( Boşanmanın fer’i olan unsurlar) 



1-BOŞANMA SEBEBİYLE MADDİ 

TAZMİNAT 



2-BOŞANMA SEBEBİYLE MANEVİ 

TAZMİNAT 



3-YOKSULLUK NAFAKASI  



4- VELAYET VE İŞTİRAK NAFAKASI 

 

---

Boşanmada yargılama usulü TMK md.184 de düzenlenmiştir. 

Boşanma davaları ile birlikte,  

-mahkemece re’sen alınacak önlemler;  

-eş ve varsa çocuklar için tedbir nafakası ve  

-istenebilecek diğer tedbirler;  

-yoksulluk nafakası;  

-boşanma sebebiyle maddi ve manevi tazminat talepleri;  

-çocukların velayeti ve çocuklar için iştirak nafakası  

halleri gündeme gelebilecektir. 

 

Boşanma davalarında mahkemece re’sen alınması gereken tedbirler, önlemler taleple bağlı 

olmayıp, mahkemece davanın başında dikkate alınmalıdır. 

Boşanma davalarında, yoksulluk nafakası ve boşanma sebebiyle maddi ve manevi tazminat 

talepleri boşanmanın ferilerini oluşturan hususlardır. Ancak bu taleplerin değerlendirilmesi 

talebe bağlı olup, mahkemece re sen takdir edilemeyecektir.  

Yoksulluk nafakası ve boşanma sebebiyle maddi ve manevi tazminat talepleri, boşanmanın 

ferisi (eki) niteliğinde olmakla, boşanma dava dilekçesinde, cevap dilekçesinde veya yargılama 

esnasında hüküm verilinceye kadar bu taleplerin aynı davada talep edilmesi de mümkündür.  

Anlaşmalı boşanma halinde tarafların boşanmanın eki niteliğindeki hususlarda anlaşmış 

olmaları ve bu anlaşmanın hakim tarafından uygun bulunarak onaylanması gerekmektedir. 

Yoksulluk nafakası ve boşanma sebebiyle maddi ve manevi tazminat talepleri, ister 

boşanma dava dilekçesi ile birlikte talep edilsin, isterse daha sonra yargılama esnasında 

hüküm verilinceye kadar talep edilsin, her hangi bir harca tabi değildir. 

 

---