Av.Ünzüle Küçüköner a boşanma davalari

Yoksulluk nafakası talepleri, ister boşanma dava dilekçesi ile birlikte talep edilsin, isterse daha 

sonra yargılama esnasında hüküm verilinceye kadar talep edilsin, her hangi bir harca tabi değildir. 

Boşanma davası sırasında gündeme yoksulluk nafakası talepleri harca tabi olmadığı gibi, vekalet 

ücreti de takdir edilmeyecektir.  

Boşanma davası sırasında talep edilmeyen ( feragat edilmemiş olması şartı ile ) ) ve bu konuda 

bir karar verilmemiş olması şartı ile, yoksulluk  nafakası taleplerinin daha sonra, TMK md.178 

gereği boşanma hükmünün kesinleşmesinden itibaren 1 yıl içerisinde ayrı bir dava ile istenmesi de 

mümkündür. Bu halde talep harca tabi olup ayrıca vekalet ücreti de takdir edilecektir. 

TMK md.177 – “Boşanmadan sonra açılacak nafaka davalarında, nafaka alacaklısının 

yerleşim yeri mahkemesi yetkilidir.”denilmektedir. 

 

Burada önemi nedeniyle, Önemi nedeniyle, yoksulluk nafakasının kaldırılması ve 

artırılmasına dair düzenlemeleri de değerlendirmek gerekmektedir.  

TMK md.176/ 3-4-5  “ İrat biçiminde ödenmesine karar verilen maddi tazminat veya nafaka, 

alacaklı tarafın yeniden evlenmesi ya da taraflardan birinin ölümü halinde kendiliğinden kalkar; 

alacaklı tarafın evlenme olmaksızın fiilen evliymiş gibi yaşaması, yoksulluğunun ortadan kalkması ya 

da haysiyetsiz hayat sürmesi halinde mahkeme kararıyla kaldırılır. 

Tarafların mali durumlarının değişmesi veya hakkaniyetin gerektirdiği hallerde iradın artırılması 

veya azaltılmasına karar verilebilir. 

Hakim, istem halinde, irat biçiminde ödenmesine karar verilen maddi tazminat veya nafakanın 

gelecek yıllarda tarafların sosyal ve ekonomik durumlarına göre ne miktarda ödeneceğini karara 

bağlayabilir.”  

3.HD 2004/1930 E., 2004/2575 K.sayılı 23.03.2004 tarihli kararında ;” Boşanma yüzünden 

yoksulluğa düşecek taraf, kusuru daha ağır olmamak koşuluyla geçimi için diğer taraftan mali gücü 

oranında süresiz olarak nafaka isteyebilir. Yoksulluğun ortadan kalması halinde bağlanmış olan 

nafaka mahkeme kararıyla kaldırılabilir.”denilmektedir. 

 

---

4- 

VELAYET, KİŞİSEL İLİŞKİ TESİSİ VE 

VE İŞTİRAK NAFAKASI 

Velayet düzenlenmesi 

TMK md.336 gereği “Evlilik devam ettiği sürece ana ve baba velayeti birlikte kullanırlar. 

Ortak hayata son verilmiş veya ayrılık hali gerçekleşmişse hakim, velayeti eşlerden birine 

verebilir. 

Velayet, ana ve babadan birinin ölümü halinde sağ kalana, boşanmada ise çocuk kendisine 

bırakılan tarafa aittir.”  

TMK Md. 182 – “Mahkeme boşanma veya ayrılığa karar verirken, olanak bulundukça ana ve 

babayı dinledikten ve çocuk vesayet altında ise vasinin ve vesayet makamının düşüncesini aldıktan 

sonra, ana ve babanın haklarını ve çocuk ile olan kişisel ilişkilerini düzenler. 

Velayetin kullanılması kendisine verilmeyen eşin çocuk ile kişisel ilişkisinin düzenlenmesinde, 

çocuğun özellikle sağlık, eğitim ve ahlak bakımından yararları esas tutulur. Bu eş, çocuğun bakım 

ve eğitim giderlerine gücü oranında katılmak zorundadır. 

Hakim, istem halinde irat biçiminde ödenmesine karar verilen bu giderlerin gelecek yıllarda 

tarafların sosyal ve ekonomik durumlarına göre ne miktarda ödeneceğini karara bağlayabilir.” 

Ayrılık ve boşanma durumunda velayetin düzenlenmesindeki amaç, küçüğün ileriye dönük 

yararlarıdır. Eş söyleyişle, velayetin düzenlenmesinde asıl olan, küçüğün yararını korumak ve 

geleceğini güvence altına almaktır. 

 

---

Velayet, kamu düzenine ilişkin olmakla, bu hususta ana ile babanın istek ve beyanlarından ziyade 

çocuğun menfaatlerinin dikkate alınması zorunludur. 

Zira; velayetin anne ya da babaya verilmesi, daha çok çocuğu ilgilendiren, onun menfaatine ilişkin 

bir husus olup,gerek Birleşmiş Milletler Çocuk Hakları Sözleşmesinin 12. ve Çocuk Haklarının 

Kullanılmasına İlişkin Avrupa Sözleşmesinin 3. ve 6.maddelerinde yer alan hükümler, gerekse 

velayete ilişkin yasal düzenlemeler karşısında, velayeti düzenlenen çocuğun, idrak çağında olması 

halinde, kendisini yakından ilgilendiren bu konuda ona danışılması ve görüşünün alınması 

gerekmektedir. 

Çocuğun yüksek çıkarına açıkça aykırı olmadığı takdirde, çocukları ilgilendiren davalarda idrak 

çağındaki çocuğun görüşüne değer verilmesi gerekir.Ancak, hem tarafların hem çocukların isteği 

tek başına hakimi bağlamaz. 

Velayet konusundaki düzenlemede;  

-Çocuğun ana bakım ve şefkatine muhtaç olması 

-Çocuğun mevcut ve gelecekteki çıkarları, çocuğun üstün yararı 

- Bedeni ve fikri gelişimi için uygun ortam, 

-Alıştığı ortamdan uzaklaştırılmaması, 

-Çocukların birbirinden ayrılmamasının sağlanması 

gibi hususlar dikkate alınacaktır. 

Burada önemi nedeniyle, Önemi nedeniyle, velayetin değiştirilmesine dair 

düzenlemeleri de değerlendirmek gerekmektedir. 

TMK Madde 183 – “Ana veya babanın başkasıyla evlenmesi, başka bir yere gitmesi veya ölmesi 

gibi yeni olguların zorunlu kılması halinde hakim, resen veya ana ve babadan birinin istemi üzerine 

gerekli önlemleri alır.” 

 Velayetin kaldırılması ise, TMK md. 348 de düzenlenmiştir. 

 

---

Kişisel İlişki Tesisi 

TMK Md. 182 / 2 gereği  “Velayetin kullanılması kendisine verilmeyen 

eşin çocuk ile kişisel ilişkisinin düzenlenmesinde, çocuğun özellikle sağlık, 

eğitim ve ahlak bakımından yararları esas tutulur.”  

Kişisel ilişki düzenlenirken, çocuğun özellikle sağlık, eğitim ve 

ahlak bakımından yararları esas tutulacak olup, çocuğun gelişimi ve 

üstün çıkarları dikkate alınacak ve kişisel ilişki velayetin 

kullanılmasını engellemeyecek şekilde düzenlenecektir. 

TMK md. 324 - Ana ve babadan her biri, diğerinin çocuk ile kişisel 

ilişkisini zedelemekten, çocuğun eğitilmesi ve yetiştirilmesini 

engellemekten kaçınmakla yükümlüdür. 

Kişisel ilişki sebebiyle çocuğun huzuru tehlikeye girer veya ana ve baba 

bu haklarını birinci fıkrada öngörülen yükümlülüklerine aykırı olarak 

kullanırlar veya çocuk ile ciddi olarak ilgilenmezler ya da diğer önemli 

sebepler varsa, kişisel ilişki kurma hakkı reddedilebilir veya kendilerinden 

alınabilir.” 

 

---