Av.Ünzüle Küçüköner a boşanma davalari
Yüklə 1,55 Mb. Pdf görüntüsü
|
İ ştirak Nafakası TMK Md. 182 / 2-3 gereği “Velayetin kullanılması kendisine verilmeyen eşin çocuk ile kişisel ilişkisinin düzenlenmesinde, çocuğun özellikle sağlık, eğitim ve ahlak bakımından yararları esas tutulur. Bu eş, çocuğun bakım ve eğitim giderlerine gücü oranında katılmak zorundadır. Hakim, istem halinde irat biçiminde ödenmesine karar verilen bu giderlerin gelecek yıllarda tarafların sosyal ve ekonomik durumlarına göre ne miktarda ödeneceğini karara bağlayabilir.” Nafaka miktarının belirlenmesinde TMK md.330 dikkate alınacaktır.
ödeme güçleri dikkate alınarak belirlenir. Nafaka miktarının belirlenmesinde çocuğun gelirleri de göz önünde bulundurulur. Nafaka her ay peşin olarak ödenir. Hakim istem halinde, irat biçiminde ödenmesine karar verilen nafakanın gelecek yıllarda tarafların sosyal ve ekonomik durumlarına göre ne miktarda ödeneceğini karara bağlayabilir.”
yeniden belirler veya nafakayı kaldırır.” Burada önemi nedeniyle, Önemi nedeniyle, 18 yaşından sonra istenebilecek yardım nafakasına dair düzenlemeleri de değerlendirmek gerekmektedir. TMK Madde 364 –“ Herkes, yardım etmediği takdirde yoksulluğa düşecek olan üstsoyu ve altsoyu ile kardeşlerine nafaka vermekle yükümlüdür.
Kardeşlerin nafaka yükümlülükleri, refah içinde bulunmalarına bağlıdır. Eş ile ana ve babanın bakım borçlarına ilişkin hükümler saklıdır.”
C) EŞLER ARASINDAKİ ALACAK TALEPLERİ 1- Kişisel mal,eşya ve ziynet alacağı davaları 2- Mal rejiminden doğan alacak davaları aa) Edinilmiş Mallara Katılma Rejiminden doğan Katılma Alacağı davaları bb) Edinilmiş Mallara Katılma Rejiminden doğan Değer Artış Payı Alacağı davaları cc) Mal Ayrılığı Rejiminden doğan katkı payı alacağı davaları
1- Kişisel mal,eşya ve ziynet alacağı davaları Eşlerin tabi oldukları mal rejimi, TMK md.225 “Mal rejimi eşlerden birinin ölümü veya başka bir mal rejiminin kabulüyle sona erer Mahkemece evliliğin iptal veya boşanma sebebiyle sona erdirilmesine veya mal ayrılığına geçilmesine karar verilmesi hallerinde, mal rejimi dava tarihinden geçerli olmak üzere sona erer” hükmü gereği sona ermekle, mal rejiminin tasfiyesi gündeme gelecektir.
* Mal rejiminin tasfiyesini, TMK md.236/ f.1 gereği diğer eşin artık değerine katılma alacağının belirlenmesini ( kısaca katılma alacağı) ve alacağın tahsiline karar verilmesini, * TMK md.227 gereği; Mal rejiminin devamı esnasında, diğer eşin edinilmiş veya kişisel malına, edinilmesine, korunmasına, iyileştirmesine ayrıca katkıda bulunmuş ise, katılma alacağından hariç olarak,ayrıca yaptığı katkı oranında Değer artış payı alacağınının ( veya Mal ayrılığı rejimi dönemine dayanan katkı payı alacağının) belirlenmesini ve alacağın tahsiline karar verilmesini, istenebilecektir.
2- Mal rejiminden doğan alacak davaları Yine eşler arasında görülebilecek, mal rejiminden doğan alacak davaları da harca tabi olup, vekalet ücreti söz de söz konusu olacaktır. Bu davalar boşanma davaları ile birlikte açılmış ise, tefrik edilerek boşanma davasının sonucunun beklenmesi gerekecektir.
Mal rejiminin tasfiyesi,katılma alacağı ve/veya değer artış payı (veya katkı payı) alacağı talebi ne ilişkin davaların, tefrik edilmesi (ayrılması) ve mal rejiminin sona ermesine yönelik davanın neticesinin beklenmesi sonucunda, beklenen dava kabul ile sonuçlanır ve kesinleşir ise; Dava şartı, yargılama esnasında gerçekleşeceğinden,yargılamaya devam edilecek, mal rejiminin tasfiyesi,katılma alacağı ve/veya değer artış payı ( veya katkı payı) alacağı belirlenecektir. Mal rejiminin tasfiyesi,katılma alacağı ve/veya değer artış payı (veya katkı payı) alacağı talebi ne ilişkin davaların, tefrik edilmesi (ayrılması) ve mal rejiminin sona ermesine yönelik davanın neticesinin beklenmesi sonucunda, beklenen dava ( boşanma, iptal veya mal ayrılığına geçiş) redle sonuçlanır ve karar kesinleşirse; Eşler arasındaki mal rejimi devam edecektir. Ayrıca bu arada hatırlatmak gerekir ki, bu durumda,mal rejimi sona ermeyeceği için, dava süresince edinilen mallarda mal rejimine dahil olacaktır. Mal rejiminin tasfiyesi ve mal
Bu davalar da harca tabi olup, vekalet ücreti söz de söz konusu olacaktır.
Mal rejiminin tasfiyesi ve mal rejiminden doğan alacaklar, mal rejimini sona erdirecek nitelikte bir dava ile birlikte ( veya karşı dava ile )talep edilmesi halinde; *Bu taleplerin görülebilmesi, dava şartı olan mal rejimini sona erdirecek nitelikteki davaların sonucuna bağlı olmakla, bu taleplerin tefrik edilmesine karar verilecektir. *Mahkemece dava şartı olan mal rejimini sona erdirecek nitelikteki davaların sonucunun beklenmesine karar verilecektir. *Dava dilekçesinde talepler belirtilmiş yani
aa) Edinilmiş Mallara Katılma Rejiminden doğan Katılma Alacağı Davaları Katılma alacağı ( artık değere katılma alacağı) TMK md.231, md.236 gereği belirlenecektir. Katılma alacağının belirlenmesi için; eşin diğer eşin malına ayrıca bir katkıda ( değer artış payı alacağı için gerekli olduğu üzere) bulunulması gerekli olmayıp; evlilik birliğinin devamı sırasında diğer eşin edinilmiş mal niteliğinde bir mal edinmesi halinde, eşin bu malın edinilmesinde, aile birliğinin yükümlülükleri gereği mutlak katkısı bulunduğu varsayılarak; kanunen, diğer eşin edinilmiş mallarının değerinin yarısı üzerinde hak sahibi olacağı kabul edilmiştir. Katılma alacağı; evlilikte olağan karşılanacak maddi ve manevi katkı karşılığıdır. Artık değere katılma alacağında; eşin evlilik birliğinden doğan yükümlülüklerini yerine getirdiğini ve evlilikte olağan karşılanacak maddi ve manevi katkıyı ispat
TMK md. 236 gereği katılma alacağı “ diğer eşe ait artık değerin yarısı “ olup, TMK md.231 gereği “Artık değer, eklenmeden ve denkleştirmeden elde edilen miktarlar da dahil olmak üzere her eşin edinilmiş mallarının toplam değerinden bu mallara ilişkin borçlar çıkarıldıktan sonra kalan miktardır. ” hükümleri gereği Talep eden eşin katılma alacağının belirlenmesi için, öncelikle davalı eşin artık değer hesabı yapılacaktır. Davalının artık değerinin belirlenmesi için; Davalının edinilmiş mallarının toplam değerlerinin bulunması, Bu değerden, bu mallara ilişkin borçların çıkarılması gerekmektedir.
eşin artık değerinin yarısı olmakla; Davacının katılma alacağı, davalının artık değer hesabının yarısıdır.
Yargıtay Kararları gereği Edinilmiş Mallara katılma rejiminin boşanma ile sona ermesi durumunda, katılma alacağı davalarında zamanaşımı süresi 1 yıldır . Ancak yine Yargıtay Kararları gereği mal rejimini ölüm ile sona ermesi durumunda zamanaşımı süresi ise 10 yıldır.
bb) Edinilmiş Mallara Katılma Rejiminden doğan Değer Artış Payı Alacağı davaları TMK md.227 gereği, Katılma Rejiminin sona ermesi durumunda; Mal rejiminin devamı esnasında, diğer eşin edinilmiş veya kişisel malına; edinilmesine, korunmasına, iyileştirmesine katkıda bulunmuş
Değer artış payı alacağının belirlenmesi için, mal rejiminin devamı sırasında,eşin, diğer eşin edinilmiş veya kişisel malına, edinilmesine, korunmasına, iyileştirmesine bir katkısının olması gereklidir. Değer artış payı alacağının belirlenmesinde, evlilik birliği içerisinde katkının diğer eşin edinilmiş veya kişisel malına yapılmış olması mümkündür. Hangi mal grubuna yapılmış olursa olsun değer artış payı alacağı belirlenecektir. Değer artış payı alacağının belirlenmesini sağlayacak katkı oranı, katkı yapılan malın katkı tarihindeki değeri ve yapılan katkı miktarına göre belirlenecektir. Yani TMK md.227 gereği Değer Artış Payı Alacağının belirlenmesi için, katkı miktarının, katkı tarihindeki taşınmazın değerinin ve taşınmazın tafiye anı ( karar anına en yakın zaman) değerinin belirlenmesi, Katkı miktarının katkı tarihindeki malın değerine oranlanarak katkı oranının belirlenmesi, bulunacak katkın oranının, malın tasfiye anı değerine ugyulanarak da değer Artış Payı Alacağının belirlenmesi gerekmektedir. Değer artış payı alacağında, talep varsa karar tarihinden itibaren faize (TMK md. 239) hükmedilebilecektir. Yargıtay Kararları gereği Edinilmiş Mallara katılma rejiminin boşanma ile sona ermesi durumunda, değer artış payı alacağı davalarında zamanaşımı süresi 1 yıldır . Ancak yine Yargıtay Kararları gereği mal rejimini ölüm ile sona ermesi durumunda zamanaşımı süresi ise 10 yıldır.
cc) Mal Ayrılığı Rejiminden doğan katkı payı alacağı davaları Mal Ayrılığı Rejiminde, eşlerden her biri, kendi malları üzerinde tasarruf yetkisine ve intifa hakkına sahiptir ve mallarının idaresi kendisine aittir (743. MK m. 186/1). Eşlerden her birinin mallarının geliri ve kendi kazançları yine kendilerine aittir. (743 .MK m.189). Eşlerin, diğer eşin mal ayrılığı döneminde edindiği bir mal değeri sebebiyle, doğrudan Mal Ayrılığı Rejiminden doğan bir alacağı söz konusu olmayıp, ancak Mal Ayrılığı Rejimi dönemi için, ayrıca katkısını ispatlaması halinde, Borçlar Kanunu’nun genel hükümlerine göre bir KATKI PAYI ALACAĞI söz konusu olabilecektir. Katkı Payı Alacağı, Mal Ayrılığı Rejiminin geçerli olduğu dönemde, eşlerden biri tarafından alınan bir mala diğer eşin, yine bu dönemde, edinilmesine, korunmasına, iyileştirmesine, olağan katkıları aşan, hiç yada uygun bir karşılık almaksızın, maddi ve işgücü katkıları şeklinde bir katkısının bulunması sebebiyle, eski TMK da bu yönde bir hüküm olmamakla, Borçlar Kanunu genel hükümleri gereğince doğan bir alacaktır.
HGK,E:2010/8-231,K:2010/255,Karar T:05.05.2010“743 Sayılı Kanun'da, eşlerden birinin edindiği mala, diğer eş katkı yapmış ise, sağladığı bu katkı karşılığını isteyebileceğine ilişkin bir hüküm bulunmamaktadır. Ancak Yargıtay kararları ile; katkıyı sağlayan eşin, diğerinden katkısı karşılığı genel hükümlere göre bir tazminat (veya alacak) talep edebileceği kabul edilmiştir (HGK'nun 01.02.1985 gün ve E: 2-176, K: 57; 28.09.1994 gün ve 1994/2-47 E. - 564 K.; 18.09.1996 gün ve 1996/2-498 E. - 595 K.; 03.02.1999 gün ve 1999/2-56 E. - 40 K.; 07/06/2000 gün ve 2000/2-959 E. - 972 K.; 18.06.2008 gün ve 2008/2-432 E.-444 K. sayılı ilamları)..Öğretide ise, eşlerin aile birliğinin gerektirdiği münasip katkı dışında kalan maddi destek nedeniyle, katkı sağlayan eşin diğer eşe karşı bir alacak hakkına (katkı tazminatına) sahip olduğu ileri sürülmüştür…. Gerçekten, karı-kocanın kendilerine daha iyi bir gelecek hazırlama düşüncesi ile, aralarında akdi bir ilişki kurdukları her türlü duraksamadan uzaktır. Katkı yapılan malın edinme nedeninin temelinde de, bu düşünce yatmaktadır. Katkıyı sağlayan eşin, diğer eşe bu maddi desteği, bağışlama olarak kabul etmek de, mümkün değildir…Diğer taraftan, katkıyı alan eşin, aldığını para olarak iade edeceği düşüncesinde olduğu da, ileri sürülemez. Çünkü, evlilik birliğinin temelindeki aile birliği düşüncesi buna engel oluşturmaktadır. Eşler arasındaki bu ilişkinin temelinde kocanın (veya kadının) taşınmazdan katkısı oranında yararlanacağı esası bulunmaktadır.. Mal Ayrılığı Rejimi döneminde edinilen bir mal sebebiyle, Katkı Payı Alacağının belirlenmesi için,eşin, diğer eşin malına, edinilmesine, korunmasına, iyileştirmesine, olağan katkıları aşan maddi ve işgücü katkıları şeklinde bir katkısının olması ve katkının talepte bulunan eş tarafından ispat edilmesi gerekmektedir. *Katkı payı alacağının belirlenmesi için,eşin, diğer eşin malına, edinilmesine, korunmasına, iyileştirmesine, olağan katkıları aşan maddi ve işgücü katkıları şeklinde bir katkısının olması gereklidir. *Katkı (olağanüstü katkılar), talepte bulunan eş tarafından ispat edilmelidir. *Katkı Payı Alacağının belirlenmesini sağlayacak katkı oranı , katkı yapılan malın katkı tarihindeki değeri ve yapılan katkı miktarına göre belirlenecektir. Katkı payı davalarında da, değer artı payı alacağına özgü, benzer bir hesaplama yapılmaktadır. Katkı Payı Alacağının belirlenmesini sağlayacak katkı oranı , katkı yapılan malın katkı tarihindeki değeri ve yapılan
*Katkı payı alacağında, malın dava tarihi değeri dikkate alınacaktır Yargıtay kararları gereği katkı payı alacağı davalarında, katkı yapılan malın dava tarihi itibariyle olan
YARGITAY 8.HD,Esas: 2009/5863,Karar: 2010/1479,Karar Tarihi: 01.04.2010 "Dava konusu 18106 ada 1 parselde 1/180 arsa paylı 13. Blok 1 no.lu bağımsız bölüm 26.10.2000 tarihinde davalı A. adına satın alma suretiyle edinilmiş, 11.5.2001 tarihinde dava dışı üçüncü kişilere satış suretiyle devredilmiştir. Dava konusu taşınmazın edinim ve satış tarihinde eşler arasında 743 sayılı MK.nun 170. maddesi hükmü uyarınca mal ayrılığı rejimi geçerli olduğundan uyuşmazlığın Borçlar Kanununun genel hükümlerine göre çözüme kavuşturulması gerekir. Buna göre, eşlerin birbirlerinin mal varlıklarının edinilmesine katkılarının kanıtlanması durumunda, katkı oranında alacak hakkı doğar...Mahkemece yapılacak iş; tarafların evlenme tarihinden taşınmazın edinildiği 26.10.2000 tarihine kadar olan tüm gelirlerinin belirlenmesine yarayan evrakların dosya arasına getirtilerek konulması, bundan sonra gerektiği takdirde dosyanın bilirkişiye tevdii ile davacının belirttiği Kooperatifindeki hissesini devrederek niza konusu taşınmazın alımına katkıda bulunduğunu> yönündeki iddiası ile davalının araç alımında kullanıldığı ve artanın banka hesabına yatırıldığı> yönündeki savunmaları da göz önünde bulundurularak her eşin ayrı ayrı toplam gelirlerinin hesaplanması bu süre içinde davalı kocanın 743 sayılı TKM' nin 152. maddesi hükmü uyarınca aileyi geçindirme yükümlülüğü ile eşlerin sosyal ve ekonomik statüleri göz önünde bulundurularak yapabilecekleri kişisel giderleri çıktıktan sonra her birinin tasarruf yapabilecekleri miktar belirlenmeli, daha sonra davacının tasarruf miktarının toplam tasarruf miktarı karşısındaki oranı saptanmalı bu oranının dava konusu taşınmazın dava tarihindeki değeri ile çarpılarak davacının katkı payı alacağı tespit edilmelidir." *Katkı payı alacağında, kural olarak faizin başlangıç tarihi, dava tarihidir. T.C. YARGITAY 8.Hukuk Dairesi,Esas: 2010/1477,Karar: 2010/3922,Karar Tarihi: 13.10.2010 "uyuşmazlık 1.1.2002 gününden önceki döneme ilişkin katkı payı alacağı isteğine ait bulunduğuna göre, kural olarak faizin başlangıç tarihi, dava tarihi .." Ayrıca Mal ayrılığı rejiminden doğan katkı payı davalarında zamanaşımı süresi 10 yıldır.
Yüklə 1,55 Mb. Dostları ilə paylaş:
|