Aynur Bəşirli Aynur K
Yüklə 5,01 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Sitatlar ver ərk ən
- Hüquq b əl ədçiniz
- Hansı tip informasiyalar var
uzağa göndərir, mənzil istismar kontorunun işçisi “məlumat vermirəm, deyəcəyin varmı?” soruşur, marşrut sürücüsü isə ifadələrində məhdudlaşmadan emosiyalarını bəlli edir. Digər tərəfdən biz də unutmamalıyıq ki, işimizin müəyyən aspektlərində bilərəkdən və bilməyərəkdən vətəndaşlara ziyan vura bilərik. Bunun baş verməməyi üçün bəzi etika qaydalarını bilməyiniz zəruridi. Müsahibə alarkən: • Müsahib sizin məqsədlərinizdən, hansı mətbu orqanı təmsil etdiyinizdən xəbərdar olmalıdı. • Müsahib sizin ona istinad edəcəyinizi bilməlidi. Sitatlar verərkən: • Çox dəqiq olun, sizin tərəfinizdən ən kiçik bir dəyişiklik deyilən sözlərin vurğusunu və mənasına dəyişə bilər 26 . • Sitatı kontekstindən çıxarmayın. Müşahidə edərkən: • Siz hakim deyilsiniz, siz detektiv deyilsiniz. Siz məqsədi informasiyalandırmaq olan professionalsınız. Aldatmaq, “badalaq vurmaq”, açar deşiyindən baxmağı ləyaqətinizə sığışdırmamalısınız. Gizli video və audio yazılar , vətəndaşların özəl həyatına müdaxilə qəbul edilməzdi. Sivil ölkələrdə bu tip 26 Рэндалл Д. Универсальный журналист, M., РroMedia, 1996. s.49. yazıların hazırlanması ciddi surətdə tənzimlənir və nəzarət olunur. Yox əgər siz paparasi olmaq istəyirsinizsə, buyurun: izləyin, saatlarla pusquda durun və s. Sənədlərlə işləyərkən: • Sənədlərin saxta olmadığını araşdırın. Ancaq tam əmin olduqdan sonra onlardan faydalanın. DÜNYA TƏCRÜBƏS NDƏN “DOOR-STEPP NG” adlı jurnalist priyomu var. Türkcə bu, “çarp-qapı gəlmək” kimi səslənir. Yəni intervyu-müdaxilə. nsanla qəflətən üzbəüz gəlib ona suallarını verirsən, bunu lentə köçürürsən, əgər telefonla danışırsansa, deyirsən ki, onunla söhbət yazılır. Öncədən danışıq olmadığından müsahib üçün bu gözlənilməz olur. Əgər müsahib sizdən bunu dayandırmağı xahiş edirsə və siz özünüzü ciddi jurnalistikanın təmsilçisi hesab edirsinizsə, bu xahişə əməl etməlisiniz. Müəyyən tipli informasiyalar var ki, sizin onu hüquqi cəhətdən çap etdirməyiniz qəbul ediləndir. Ancaq redaksiyanızın dayandığı pozisiya baxımından, sizin şəxsı pozisiyasınız baxımından, etik görüşləriniz baxımından onu çap etmək mümkün deyil. Burada bələdçiniz işlədiyiniz mətbu orqanın redaksiya siyasəti, bir də öz şəxsi prinsiplərinizdi. Hüquq bələdçiniz nformasiya nədir? nformasiya Əldə Etmək haqqında Azərbaycan Respublikası Qanununa görə : “Yaranma tarixindən, təqdimat formasından və təsnifatından asılı olmayaraq istənilən fəaliyyət nəticəsində yaradılan , yaxud əldə olunan faktlar, rəylər, bilgilər, xəbərlər və ya digər xarakterli məlumatlar NFORMAS YA adlanır”. “Hüquqi dildə informasiya, məlumat təbiət, toplum və dövlətdə insanların maraq dairəsində olan başqa məsələlərlə bağlı olaylar, proseslər, faktlar və şəxslər haqqında fərqli qaynaqlardan alınmış və fərqli formalarda (yazılı və şifahi ,mətbu və elektron vasitələrlə və s.) çatdırılan xəbərdi”. 27 Hansı tip informasiyalar var? “Əldə olunma növünə görə, informasiya ümumi istifadə üçün açıq və alınması məhdudlaşdırılan informasiyalara bölünür”. 28 Azərbaycan Respublikası Qanunu ilə əldə olunması məhdudlaşdırılmayan informasiyalar açıq informasiyalar sayılır. Daha bir informasiya tipi – məxfi və gizli informasiyalardı. • Məxfi informasiyalar – dövlət sirri sayılan informasiyalar. • Gizli (konfedensial ) – informasiyalar isə vətəndaşların mülkiyyət növündən asılı olmayaraq yaradılmış idarə, müəssisə və təşkilatların, digər hüquqi şəxslərin qanuni maraqlarınını qorunması məqsədi ilə əldə olunmasına məhdudiyyət qoyulan peşə ( həkim, vəkil, notariat) kommersiya, istintaq və məhkəmə sirləri, habelə fərdi məlumatlar. 29 nformasiya sorğusu necə verilə bilər? 27 Jurnalistin hüquq məsləhətçisi. Media hüquqları institutu. nternyus. Bakı, 2004, s.16. 28 Məmmədov S. nformasiyanı necə əldə etməli. Bakı, 2006. s. 8. 29 Yenə orada .s. 9. K V haqqında qanunun 8-ci maddəsinə əsasən dövlət orqanları, bələdiyyələr, idarə və müəssisə və təşkilatlar, ictimai birliklər, siyasi partiyalar, vəzifəli şəxslər öz fəaliyyətləri haqqında məlumatı kütləvi informasiya vasitəsinin sorğusu əsasında, habelə mətbuat konfransı keçirmək yolu ilə, yaxud başqa formalarda verirlər. nformasiya almaq üçün sorğu yazılı və şifahi ola bilər. Hüquqi şəxs olan redaksiya sorğunun hər iki formasından istifadə edə bilər. Qanunvericilik və təcrübə yazılı sorğu ilə bağlı vahid forma müəyyənləşdirməyib. Amma yazılı sorğuda özünüz haqqında minimum məlumat verməlisiniz. Burada adınız, soyadınız, sorğunuza cavab verilməsi üçün əlaqə məlumatları (ünvan - poçt yaxud elektron, telefon və ya telefaks nömrəniz) olmalıdı. Sorğu edilən informasiyanın məzmunu bəlli edilməlidi. Çalışmalar: 1. Bu bölümdə səkkiz mənbə kateqoriyaları müzakirə olunub: ümumi mənbələr, bioqrafiyalar, sitatlar, dövlət və siyasətçilər, dövrü çap məhsulları, lüğətlər, yerli mənbələr və səyahət bukletləri. Universitetin kitabxanasından bu kateqoriyaların hər birindən bir ə dəbiyyat tapın. Verilmiş nümunə əsasında səkkiz fakt hazırlayın. SUAL – Azərbaycan Respublikasının Prezidenti cənab lham Əliyev neçənci ildə anadan olub ? CAVAB: .............. MƏNBƏ: ............. Yüklə 5,01 Kb. Dostları ilə paylaş:
|