Azərbaycan döVLƏt neft və SƏnaye universiteti
SUALTI NEFT KƏMƏRLƏRİNDƏ SIZMA
Yüklə 3,74 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- SUALTI NEFT KƏMƏRLƏRİNDƏ SIZMA HALLARININ DİAQNOSTİKASI
- HİDROTEXNİKİ QURĞULARIN KORROZİYADAN ELEKTROKİMYƏVİ MÜHAFİZƏSİ
- QAZ KƏMƏRLƏRİ SİSTEMLƏRİNDƏ QƏZALI İŞ REJİMLƏRİNİN TƏHLİLİ
131
HALLARININ DİAQNOSTİKASI Tǝlǝbǝ: Elmi rǝhbǝr Əliyev Alı prof. Q.Q.İsmayılov IV kurs qrup: 241.4
Xəzər dənizinin ekoloji tarazlığına təsir edə bilən mühüm amillərdən biri dəniz sualtı boru kəmərlərinin istismarı zamanı baş verən qəzalar, zədələnmələr nəticəsində dəniz mühütinə neftin sızmalarıdır. Odur ki, sualtı boru kəmərlərinin istismarı zamanı zədələnmə səbəblərinin , qəza sızmaları yerlərinin və ətraf mühitə neft dağılmalrının vaxtında və dəqiq aşkar edilməsinin böyük əhəmiyyəti vardır.Buraya dənizin spesifik xüsusiyyətləri , xüsusi avadanlıqların və üzən qurğuların istifadə olunması,təmir işlərinin çətinliyi , dəniz neft mədənlərinin işinin pozula bilməsi ehtimalını da əlavə etsək problemin çətinliyi və vacibliyi bird aha aydın olur. Sualtı kəmərlərdə müxtəlif səbəblərdən baş verən qəzalar nəticəsində baş verən neft itkiləri ətraf mühitə dəyən ziyan sızmanın yeri, dərəcəsi, həmçinin onun hansı sürətlə aşkar edilərək aradan qaldırılması vaxtından çox aslıdır. Qıza sızmaları ilə bağlı baş verən neft
itkilərinin dəyərləndirilməsi ətraf mühitin çirklənməsi riskinin təyini üçün də çox vacibdir və praktiki əhəmiyyət kəsb edir. Böyük sızma halları ilə bağlı neft dağılmalrının ətraf mühitə olan təsirlərinin qiymətləndirilməsi məsələlərnin geniş öyrənildiyi və kifayət qədər işıqlandırıldığını nəzərə alaraq işdə sualtı enft kəmərlərindən kiçik neft sızma hallarının diaqnostikası üçün üsülların işlənməsinə baxılmışdır. Dəniz mühitində neftin dağılmasının şərti əsaslandırılmış, ətraqf mühitə dağılan neftin miqdarının müxtəlif hərəkət rejimlərində qiymətləndirilməsi məsələsinə baxılmışdır. 132
Aparılmış hesabatların nəticələrinə əsaslanaraq , Delfi mühütinə Windows sistemi üçün təyin olunmuş xusisi proqram vasitəsi ilə üç ölçülü fəzada sızma yeri X sy Q 1 və
P 1 /P hid parametrləri arasındakı aslılıqlar qrafiki olaraq təsvir edilmişdir. Həmin təsvirlər dənizin dərinliyi və turbulent hərəkət rejminə uyğun axınlar üçün kordinat sistemində sızma hallarının qiymətlərinə uyğun olaraq göstərilmişdir. Müəyyən edilmişdir ki, bütün hallarda sızma hallarının bütün hallarda sızma yerinin sərfdən , kəmərin başlanğıc təzyiqinin hidrostatik təzyiqə olan nisbəti və dənizin dərinliyindən asılı dəyişməsi eyni bir qanunauyğunluğa tabe olan səthlər üzərində yerləşir. Bundan əlavə həmin üç ölçülü təsvirlərdən parametrlərinə əsasən hansı sızma hallarının kəmərin başlanğıcında və ya ona yaxın baş verdiyini də aydın görmək mümkündür. Dənizin dərinliyi sabit qalan ərazilərdən keçən boru kəmərində baş verın sızmaların çox olması sızma yerinin başlanğıcında olmasına, dolayısı olsa da bir işarədir.
Magistr: Elmi rəhbər: Əsgərli Cavid Valeh oğlu dos. Seyfiyev F.Q. II kurs, qrup A2136
Korroziyadan mühafızə sistemləri arasında ən çox effektivli elektrokimyəvi mühafızə sistemidir. Bu mühafızə sistemi korroziyanm sürətini azaldır və ya tam saxlayır. Neytral elektrolitdə korroziyanın elektrokimyəvi təbiətini nəzərə alaraq, dəniz şəraitində ən etibarlı olan elektrokimyəvi mühafızə sistemini qəbul etmək olar . Elektrokimyəvi mühafızə zamanı iki tip mühafızə sistemindən istifadə edilir: -
mühafızənin anod qurğusundan istifadə etməklə; 133
- protektor qurğusundan istifadə etməklə. Hal-hazırda Xəzər dənizində quraşdırılmış hidrotexniki qurğuların sualtı hissələri korroziyadan elektrokimyəvi üsulla alüminium və ya maqnezium əsaslı ərintilərdən tökülmüş protektorlardan istifadə edərək mühafızə olunur. Dənizdə hidrotexniki qurğuların sualtı hissələrinin protektor mühafızəsinin mahiyyəti mühafızə olunacaq qurğunun katod polyarizasiyasma uğradılmasından ibarətdir. Buna görə qurğuya dəniz suyunda elektrod potensialı, onun elektrod potensialından daha mənfı olan metal-protektor birləşdirilərək qalvanik cüt əmələ gətirilir. Dəniz suyunda protektor-polad qurğu qalvanik cütü arasında əmələ gələn potensiallar fərqinə əsasən sabit elektrik cərəyanı əmələ gələrək axır və mühafızə olunan qurğunun səthi katod polyarizasiyasına uğrayır. Protektor isə bu cütün anod elementi olub, onun dövrəsindən axan sabit elektrik cərəyanına uyğun sürətlə əriyir və anod polyarizasiyasma uğrayır. Protektor mühafizəsində mühafizə olunacaq konstruksiya daha elektromənfi potensiala malik olan metala-protektora birləşdirilir. Polad və çuqun üçün Mg, Zn vəya tərkibində 9% Al və 10% Zn olan protektorlardan istifadə olunur. Protektorlarda doldurucu olaraq CaCO 3 , Na 2 CO 3 , MgCO 3 duz
qarışıqlarından istifadə edilir.
İŞ REJİMLƏRİNİN TƏHLİLİ Magistr: Elmi rəhbər: Hacızadə Süleyman Gündüz dos. R.Ə. İsmayılov II kurs, qrup A2136
göstərir ki, kəmərlərdə zədələnmənin yaranması və bilavasitə qəzanın baş verməsi arasında kifayət qədər uzun zaman Yüklə 3,74 Mb. Dostları ilə paylaş:
|