Azərbaycan Hüquqçular Assosiasiyası azərbaycan respublikasinin
Yüklə 3,88 Mb. Pdf görüntüsü
|
üzorlorinə qoyulmuş xidməti səlahiyyətlərin və ya vəzifələrin həyata keçirilməsi ilə bağlı prosesdə iştirak edirlər və bu halda onlarm prosesdə iştirakı digər şəxslərin ma- raqlarmm müdafiəsi ilə şərtlənir. Qanunverici belə iştirakın iki formasını nəzərdə tutur: 1)
2)
başqa şəxslərin başladıqları işə həmin şəxslərin və orqanlarm, onlara həvalə edilmiş vəzifələri həyata keçirmələri məqsədilə cəlb edilməsi. Şərh olunan maddədə dövlət orqanları ifadəsi altmda elə orqanlar nəzərdə tutulur ki, başqa şəxslərin hüquq və mənafelərinin müdafiəsi bilavasitə onlarm səlahiyyətlərindən və vəzifələrindən irəli gəlir. Onlarm prosesdə İştirakmm əsası kimi dövlət orqanlarmm vəzifələrindən doğan və dövlətin həmin işlərdə mənafeyi çıxış edir. 2.
Maddənin qaydalarım tətbiq edən zaman nəzərə almaq lazımdır ki, şərh olunan maddədə göstərilən şəxslər və orqanlar: 1)
iddiadan imtina edərsə, bu, maraqlarmm müdafiəsi məqsədilə iddia verilmiş şəxsi prosesin davam etdirilməsini tələb etmək hüququndan məhrum etmir. Məhz bu şəxslər mübahisəli maddi-hüquq münasibətlərinin subyektləri kimi çıxış edirlər və prosesdə məhz onların maddi-hüquqi maraqlarından söhbət gedir; 2)
larmm və qanunla qorunan mənafelərinin müdafiəsi üçün məhkəməyə müraeiət edə bilərlər; 3)
məhkəməyə: -
həmin şəxslərin xahişi ilə müraciət edirlər; -
öz təşəbbüsləri ilə müraciət edirlər. Məsələn, fəaliyyət qabiliyyəti olmayan və yetkinlik yaşına çatmayan şəxslərin mənafelərinin müdafiəsi üçün maraqlı şəxslərin xahişinin olması tələb olunmur. Buna nümunə olaraq Azərbaycan Respublikasmın Mülki Məcəlləsinin 33.2-ci maddəsində nəzərdə tutulan halı göstərmək olar. Həmin normaya əsasən, qəyyumlar və himayəçilər istənilən şəxslərlə münasibətlərdə, o cümlədən məhkəmədə öz qəyyumluğunda və ya himayəçil iyində olanlarm hüquq və vəzifələrini xüsusi səlahiyyət almadan müdafiə edirlər. Azərbaycan Respublikasmın bir sıra qanunvericilik aktlannda başqa şəxslərin maraq larmm müdafiəsi məqsədilə hüquqi və fiziki şəxslərin məhkəməyə müraciət etmək hüququnu müəyyənləşdirən normalar nəzərdə tutulub. Məsələn, Azərbaycan Respublikasmm Ailə Məcəlləsinin: -
subyektlərin sırasma müvafiq icra hakimiyyəti orqanı da daxil edilib; -
65.2-ci və 68.3-cü maddələrinə əsasən, məhkəmədə valideynlik hüquqlarından məhrumetmə barədə iş valideynlərdən (onlan əvəz edən şəxslərdən) birinin ərizəsinə, habelə yetkinlik yaşına çatmayanlarm hüququnu müdafiə edən müvafiq icra hakimiyyəti orqanımn iddiasma əsasən qaldırıla bilər; -
müdafiə edən orqanlar, məktəbəqədər, ümumtəhsil və başqa müəssisələr valideynlik hüquqlarınm məhdudlaşdırılması barədə iddia qaldıra bilərlər; 81
-
72-cİ maddəsinə əsasən, uşağm sağlamlığı və ya həyatı üçün birbaşa təhlükə olduqda, müvafiq icra hakimiyyəti orqanı uşağı valideynlərdən (onlardan birindən) və ya onu qəyyumluğa (himayəyə) götürən şəxslərdən təcili olaraq almaq hüququna malikdir. Belə hallar baş verdikdə, uşağı götürən müvafiq İcra hakimiyyəti orqanı dərhal prokurora məlumat verməyə, uşağı müvəqqəti yerləşdirməyə borcludur. Həmin orqan uşağm aimması barədə aktm çıxanimasmdan sonra 7 gün ərzində məhkəməyə valideynlərin valideynlik hüquqlarmdan məhrum etmə və ya bu hüquqların məhdudlaşdırılması barədə iddia ilə müraciət edə bilər; -
olmadıqda, valideynlər (onlardan biri) uşaqları saxlamadıqda və məhkəməyə bu barədə iddia verilmədikdə, müvafiq icra hakimiyyəti orqanı yetkinlik yaşına çatmayan uşaqlar üçün aliment tutulması barədə valideynlərə (onlardan birinə) qarşı iddia qaldırmaq hüququna malikdir; -
133-cü maddəsinə əsasən, övladlığa götürmənin ləğv olunmasmı övladlığa götürənlərin özləri, uşağm valideynləri, övladlığa götürülən 14 yaşına çatmış uşaq və müvafiq icra hakimiyyəti orqanı tələb edə bilər; -
141.3-cü maddəsinə əsasən, qəyyumluqda (himayədə) olan uşağı hər hansı təşkilat, şəxs və ya yaxm qohum qanuni əsas olmadan saxlayarsa, qəyyumun (himayəçi- nin) məhkəmə yolu ilə uşağm qaytanimasmı tələb etmək hüququ var. Prokurorluq haqqmda Qanunun 4-cü maddəsində göstərilir ki, prokurorluq dövlət orqanı kimi məhkəmədə iddia qaldırır, mülki mübahisələrə dair işlərə baxılmasında iddiaçı kimi iştirak edir (MPM həmin hallarm dairəsini müəyyən edib). İstehlakçılarm hüquqlarmm müdafiəsi haqqmda Qanunun 19-cu maddəsində göstərilir ki, istehlakçılar üçün nəzərdə tutulan mallarm keyfiyyətinə və təhlükəsizliyinə nəzarət edən dövlət orqanlannın səlahiyyətlərindən biri də, istehlakçıların hüquqlarının müdafiəsi üçün müvafiq məhkəmələr qarşısında iddia qaldırmaqdır. Bələdiyyələrin statusu haqqmda Qanunun 50-ci maddəsinə əsasən, bələdiyyənin ərazisində yaşayan vətəndaşlar, bələdiyyələr, bələdiyyə orqanları və bələdiyyə or- qanlannın vəzifəli şəxsləri, dövlət hakimiyyəti orqanlarmm və dövlətin vəzifəli şəxslərinin, bələdiyyələri və bələdiyyə orqanlarmm və bələdiyyə orqanlarmm vəzifəli şəxslərinin, bələdiyyənin yaratdığı hüquqi şəxslərin, habelə ictimai birliklərin yerli özünüidarənin hüquqlarmı pozan aktlarmm etibarsız sayılması barədə məhkəməyə iddia verə bilərlər. 3.
hüququ istisna olmaqla, iddiaçının bütün hüquqlarmdan istifadə edir və vəzifələrini daşıyırlar. 4.
məlumatlandınlır, məhkəmə qərafmm qanuni qüvvəsi məhz onlara şamil edilir və dövlət idarə orqanmm ərizədən imtinası, əgər mənafeyi üçün iş qaldmlmış şəxs işin mahiyyəti üzrə davam etdirilməsini tələb edirsə, iş üzrə icraata xitam verilməsinə səbəb olmur. 82
Yüklə 3,88 Mb. Dostları ilə paylaş:
|