Azərbaycan Hüquqçular Assosiasiyası azərbaycan respublikasinin
Yüklə 3,88 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Maddə
Bu halda təkcə iddialar yox, həm də məhkəmənin artıq qaldırdığı işlər birləşdirilir. 4.
İştirakçıhqda birgə iddiaçılardan birinin hüququ və ya birgə cavabdehlərdən birinin vəzifəsi barədə məsələni digər iştirakçılann hüquq və vəzifələri barədə məsələdən ayrı və müstəqil həll etmək mümkündür. Başqa sözlə, prosessual İştirakçılıq olmasaydı, verilən iddialardan hər bİri müstəqil icraatda baxıla bilərdi. Lakin iddiaların birləşdirilməsi işin hallarının hərtərəfli araşdırılması, tərəflərin vaxtına, məhkəmə xərclərinə qənaət edilməsinə kömək etməklə yanaşı, eyni mübahisələr üzrə ziddiyyətli qərarların çıxanlmasmın qarşısmm alınması baxımından əhəmiyyətlidir. Bəzən elə işlərə rast gəlinir ki, bİr iddiaçının tələbi digər iddiaçınm tələbindən və ya bir cavabdehə qarşı tələb digər cavabdehə olan tələbdən doğur. Başqa sözlə, birgə iştirakçılardan birinin hüququ (vəzifəsi) barədə məsələnin həlli iş üzrə digər iddiaçılann (cavabdehlərin) hüquqlannm (vəzifələrinin) müəyyən olunmasından ası- lıdu". Məsələn, biri digərinə yaşayış evinə mülkiyyət hüququnun tanınması və həmin evdə yaşayan icarəçilərin mənzildən çıxarılması barədə iddia verir. İcarəçilərin mənzildən çıxarma hüququ mülkiyyət hüququndan törəmədir. Həmin tələblərə bir prosesdə, birlikdə baxılması məqsədəuyğundur. Eynilə ümumİ mülkiyyətin iştirakçılarmdan biri onun bölüşdürülməsi barədə iddia veribsə, işdə birgə cavabdehlər qismində digər mülkiyyətçilərin də cəlb edilməsi məqsədəmüvafiqdir. Çünki ümumi mülkiyyətin digər iştirakçılan cəlb etmədən bölüşdürülməsi ilə razılaşmayan həmin şəxslərin bu cür bölgünün qanuniliyini məhkəmədə mübahisə etmək hüquqları var. Ümumi mülkiyyət, vərəsəlik hüququ və s. ilə bağlı mübahisələrdən doğan işlər üzrə iştirakçılıq mübahisənin düzgün həlli baxımından vacibdir. Əgər iddia həmin tələb üzrə cavab verməli olan bütün cavabdehlərə verilməyib- sə, məhkəmə iddiaçınm razılığı ilə digər şəxsləri bİrgə cavabdeh kimi işdə iştiraka cəlb edə bilər. Tələb etmək hüququ olan bütün iddiaçılar məhkəməyə iddia ilə müraciət etmədikləri halda İsə, məhkəmə qalanları birgə İddiaçı kimi işdə iştiraka cəlb etməyə haqlı deyil. Məhkəmə həmin şəxsləri icraatında olan iş barədə xəbərdar etməlidir. Məsələn, yaşayış evinin mülkiyyətçilərindən biri icarəçinin mənzildən çıxarılması barədə iddia verib. Digər mülkiyyətçilər məhkəmə tərəfindən xəbərdar edilmələrinə baxmayaraq, iddiaya qoşulmayıblar. Həmin şəxslər mübahisənin predmetinə müstəqil tələblər irəli sürməyən üçüncü şəxslər qismində işdə iştirak etməyə cəlb oluna bilərlər. 5.
hüquqlara da malikdirlər. Belə kİ, onlar işin apanimasmı iştirakçılardan birinə həvalə edə bilərlər. Belə iştirakçılığm prosessual vəziyyətinin özünəməxsusluğu ondadır ki, o, iki funksiyanı yerinə yetirir: öz işi üzrə tərəfdir, digər iştirakçılann işi üzrə isə nümayəndə.
65
52.2. Cavabdeh bu barədə yazılı ərizə verilməklə və ya protokolda qeyd edilməklə ona qarşı verilən iddianı lam rə ya qismən etiraf etmək hüququna malikdir. 52.3. Tərə/lər məhkəmə işini barışıq sazişi bağlamaqla qurtara bilərlər. 52.4. Məhkəmə prosesin istənilən mərhələsində tərəfləri iddia üzrə və ya onun bir hissəsi üzrə barışdırmağa kömək etməlidir. 52.5. iddiaçının iddiadan imtina etməsi, iddianın cavabdeh tərəflndən etiraf edilməsi və tərəflərin barışıq sazişi qanuna zidd olarsa və ya hər hansı bir şəxsin hüqtıqlanm və qanunla qorunan mənafeyini pozarsa, məhkəmə belə hərəkətləri qəbul etmir. Belə hallarda məhkəmə mübahisəyə mahiyyəti üzrə baxır. 1.
İşdə iştirak edən şəxslər üçün nəzərdə tutulan ümumi prosessual hüquq və vəzifələrdən başqa, MPM yalnız tərəflərə və mübahisə predmeti barəsində müstəqil tələblər irəli sürən üçüncü şəxslərə xas olan hüquqlar müəyyən edib. Bu hüquqlar dis- pozitivdir və bir qayda olaraq, prosesin obyektinin üzərində sərəncam verilməsinə, onun bir tərəfdən digərinə keçməsinə yönəlib. İddianın predmetinin dəyişdirilməsi iddiaçınm cavabdehə ünvanladığı tələbin dəyişdirilməsi deməkdir. İddiaçının cavabdehə ünvanladığı tələblərini əsaslandırdığı konkret faktiki halların dəyişdirilməsi iddianın əsasının dəyişdirilməsi deməkdir. Bundan başqa, iddiadan imtina iddiaçmm vacib dispozitiv hüququdur və iddiaçının cavabdehə qarşı irəli sürdüyü maddi-hüquqi tələbdən və prosesin davam etdirilməsindən imtina etməsi deməkdir. Bir neçə iddia tələbi irəlİ sürüldüyü və iddiadan imtina onlardan yalnız birinə münasibətdə baş verdikdə, məhkəmə iddiaçının , imtina etmədiyi tələblərə münasibətdə işin mahiyyət üzrə baxılmasını davam etdirir. İddiadan imtina məhkəməyə göndərilən yazılı ərizədə - həmin hərəkətin nəticəsi aydm surətdə şərh olunmaqla - ifadə olunmalıdır (MPM, 191.1-ci maddə). 2.
sərəncamverici hərəkətidir, lakin iddianm etiraf edilməsi iddiadan imtinadan fərqli nəticələr doğurur. Əgər birinci halda iş üzrə icraata xitam verilirsə, cavabdehin iddiam etiraf etməsi onun iddiaçmm maddi-hüquqi tələbini tanımasmı bildirir, bu halda işə baxılması başa çatdırılır və iş üzrə qomamə qəbul edilir. Məhkəmə cavabdehin iddiam etiraf etməsini qəbul edərsə, bu, iddia tələblərinin ödənilməsi barədə qəma- mənin əsasma qoyulur.'* 3.
Tərəflər barışıq sazişi bağlamaqda haqlıdırlar. Həmin akt məhkəmə tərəfindən təsdiq edildiyi halda qüvvəyə minir. Barışıq sazişi ikitərəfli əqddir ki, tərəflər bir-birlərinə güzəştə getməklə, mübahisəli hüquq münasibətləri üzrə hüquq və vəzifələrini “ M PM-in 52.2-ci maddəsinin mətnindən belə başa düşmək olar ki, cavabdehin iddiam etiraf etməsİ iki üsulla reallaşdırıla bilər: 1) cavabdehin bu barədə yazılı ərizə verməsi yolu ilə və ya 2) bu barədə protokolda qeyd edilməklə. Normanın məzmunundan belə aydın olur ki, qanun ikinci halda yazılı ərizənin verilməməsinə yol verir. Halbuki MPM-in 191.1-ci maddəsinin göstərişinə görə, cavabdehin iddianı etiraf etməsi məhkəməyə göndərilən yazılı ərizədə - həmin hərəkətin nəticəsi aydın surətdə şərh olunmaqla - ifadə olunmalıdır. Göründüyü kimi, qanunun eyni məsələləri tənzimləyən normalan arasında ziddiyyət mövcuddur və bu cür qeyri-normal hal aradan qaldınlmalıdır. 66
Yüklə 3,88 Mb. Dostları ilə paylaş:
|