Azərbaycan Ģairləri Osmanlı təzkirələrində
341
Xəbir-xəbəri olan, məlumatlı, bilən
Xəlt-qarıĢdırma, qatıĢdırma
Xərgah-çadır, alaçıq, xeymə
Xərif- payız fəsli, xərifləmiĢ
Xəvt-qorxu, qorxma
Xəvvas-xassələr
Xittə-ərazi, yer, qitə
Xizan-ayağa duran, qalxan, qalxaraq
XuruĢan-coĢan, çağlayan, soĢaraq, çağlayaraq
Xuy-xasiyyət, qılıq
XüffaĢ-yarasa, gecə quĢu
Xürdə-xırda, incə, nöqsan, eyb
Xüruc-çıxıĢ, çıxma, ayaqlama
Ġ
Ġbraz-zahirə çıxma, aĢkara çıxarma, təzahür etmə
Ġclal-böyüklük, cəlal, əzəmət
Ġhtiraq-tutuĢub yanma
Ġxtiraat-ixtiralar
Ġxvan-qardaĢlar
Ġkvar-birinə kafir demə
Ġqd-boyunbağı, düzülmüĢ inci, cəvahir
Ġqdam-təĢəbbüs etmə, baĢlama
Ġlhad-ateizm, dinsizlik
Ġlzam-cavab verməmək halına gətirmə, susdurma
Ġnabət-tövbə
Ġntixab-seçmə, bir Ģeyin ən yaxĢısını ayırma
Ġntiqal-keçid, daĢınma; ölmə, nəql etmə, çevirmə, yerini dəyiĢmə
Ġntima-quĢ, bir yerdən uçub baĢqa yerə qonma, birinə mənsub olan
Ġrsal-müĢahidə, göndərmə, yollama
Ġrtihal-köçmə, köç etmə, ölmə
Ġrz-namus, Ģərəf, yaxĢı ad, Ģöhrət
Ġstihqaq-haqqı olma, haqq qazanma
Ġstihsan-bəyənmə, bəyənilmə
Ġstikbar-böyükləmə, özünü böyük görmə, təkəbbür
Ġstima-dinləmə, eĢitmə, qulaq asma
Ġstimalət-cəlb etmə, çəkmə, təsdiq
ĠĢfaq-qorxma, lütf etmə, bağıĢlama
ĠĢtihar-Ģöhrət qazanma, məĢhur olma, ad qazanma
Ġtla-baĢqasının üstünə buraxma, qoyma
Azərbaycan Ģairləri Osmanlı təzkirələrində
342
Ġtyan-gətirmə, gətirilmə, söyləmə, bildirmə, isbat
Ġzam-böyüklər
Ġzaz-əzizləmə, sayğı göstərmə
Ġzlal-alçaltma, xar etmə, yoldan çıxarma, azdırma
Ġzrar-zərər salma, zərər vurma
Ġzz-izzət, əzəmət, Ģan
J
Julidəmu-saçı pırtlaĢıq, dağınıqsaçlı
Q
Qasid-məktub gətirib aparan, yola düĢən, elçi
Qasir-qısa, gödək, naqis, nöqsanlı, zəif, təsirsiz
Qələmrov-bir hökumətin idarəsi altında olan yer
Qəlil-az
Qər-quyu, dəniz, qədəh, cam
Qərabət-yaxınlıq, qohumluq, qəribəlik
Qərihə-istedad, talant, ağıl
Qəvanin-qanunlar
Qəvi-qüvvətli, güclü, sağlam, varlı
Qiladə-boyunluq, həmayil, boyunbağı
Qövl-söz, danıĢıq, söz vermə
Qüdum-gəlmə, uzaq bir yoldan və ya yerdən gəlib yetiĢmə
Qülub-qəlblər, könüllər, ürəklər
K
Kakul-saç, zülf
Kasid-müĢtərisi olmayan, pula getməyən, kasad vəziyyətdə olan, kafi olmayan;
alçaq, əclaf
KaĢanə-saray, imarət
Kəbə-mərkəz
Kəc-əyri, əyilmiĢ, səhv, xçta, tərs, nəhs
Kəff-i yəd-əl çəkmə, qarıĢmama
Kələmat-kəlmələr, sözlər
Kəmahi-olduğu kimi, necə ki, var
Kəmayənbaği-gərəyi kimi, uyğun Ģəkildə
Kəran-kənar, uc
Kəsirə-çox, bol, sıx
Azərbaycan Ģairləri Osmanlı təzkirələrində
343
KəĢti-gəmi
Kəzalik-eləcə, onun kimi
Kilk-qələm, qamıĢ qələm
Kiram-səxavətli adam, comərd, hörmətli adam
Kirdar-iĢ, əməl, güc, qüvvət, qayda
KiĢtzar-əkilmiĢ yer, toxum səpilmiĢ zəmi
Kuy-harda, hanı, küçə, məhəllə, oyun topu
Küffar-kafirlər
Küfran-yaxĢılığı itirmə, nankorluq
Küstaxi-arsız, sırtıq, üzlü, utanmaz, ədəbsiz
KüĢtə-ölmüĢ, öldürülmüĢ
L
Lacivərd-tünd göy rəngli qiymətli bir daĢ, mavi rəng
Lami-parıldayan, parlaq
Laübali-səhlənkar, qeydsiz, çəkinmədən
Ləfz-söz, kəlmə, deyiliĢ, tələffüz
Ləqəd-təpik, Ģıllaq
Ləvənd-özbaĢına, əyyaĢ, əxlaqsız, səfil; gözəl, qəĢəng
Ləvm-zəmm etmə, çəkiĢdirmə, paylama, baĢa qaxma
Liva-bayraq
Lölö-inci, dürr
M
Mabeyn- ara, aralıq, aradakı Ģey
Mani-qədim Ġranda Sasanilər dövründə zərdüĢtiliyə qarĢı mübarizə aparan dini-
fəlsəfi cərəyan baĢçısı
Manənd- bənzər, oxĢar, tay
Mazi-keçən, keçmiĢ zaman
Meyxar-Ģərab içən
Məda-məsafə, nəhayət, son
Mədar-mərkəz, istinad nöqtəsi, özül, təməl
Mədəd-kömək, yardım
Mədxul-daxil edilmiĢ, ayıb bir qüsur iĢləmiĢ, dilə düĢmüĢ
Məfaxir-iftixar ediləcək, öyünüləcək Ģeylər
Məğbut-qibtəyə layiq, xoĢbəxt, bəxtəvər
Məhabət-xarici görünüĢcə əzəmətli, vüqarlı, dəhĢətli, qorxu
Məhrusə-ölkə, dövlət
Məhsud-həsəd olunan, hər kəsin paxıllığına səbəb olan
Azərbaycan Ģairləri Osmanlı təzkirələrində
344
Məxləs-təxəllüs
Məkarim-nəcib əməllər, tərifə layiq
Məknun-gizli saxlanılmıĢ
Məqulə-mövzu, növ, cins, çeĢid
Məqtu – kəsilmiĢ, qəti, möhkəm
Mələkə-vərdiĢ, səriĢtə, təcrübə, ustadlıq
Məlih-duzlu, gözəl
Məlul-usanmıĢ, bezmiĢ; əlil, Ģikəst
Məmalik-məmləkətlər, ölkələr, ağ kölə, qul
Mənhus-uğursuz, nəhs
MəniĢ-xasiyyət, təbiət
Mənus-alıĢmıĢ, isiniĢmiĢ, öyrənmiĢ
Mərbut-bağlı, bitiĢik, tam mənası ilə tabe olan, mənsub
Mərdüm-insan, adam, bəĢər
Məri-gözlə görünən, nəzərə alınmıĢ, riayət edilmiĢ
Mərqəd-yatacaq yer, qəbir, məzar
Məruf-bilinən, məruf olan, tanıĢ
Məsail-məsələlər
Məsmu-eĢidilmiĢ
Məsnəd-mənsəb, vəzir, dayaq, taxt
MəĢariq-Ģərqlər, məĢriqlər
MəĢhud-gözlə görülən, nəzərə çarpan
Məta-mal, əmtəə, maya, sərmayə
Məvali-sahiblər, hamilər, dostlar
Məvfur-çoxaldılmıĢ, çox
Məvrus-miras qalmıĢ
Məvtin-vətən
Məzaq-ləzzət, dad, damaq
Məzhur-zahir edilmiĢ, zahir olmuĢ
Məzid-artma, çoxalma, artmıĢ, çoxalmıĢ
Məzkur-söylənmiĢ, yuxarıda adı çəkilmiĢ, deyilmiĢ
Midad-karandaĢ
Mihən-möhnətlər, dərdlər
Miqraz-qayçı
Mirat-güzgü
Miyan-bel, orta, ara
Mövc-dalğa
Mövt-ölüm
Mur-qarıĢqa
Müarəzə-bir-birinə qarĢı gəlmə, çəkiĢmə
Müadil-bərabər, tən
Dostları ilə paylaş: |