Azərbaycan miLLİ elmlər akademiyasi məHƏMMƏd füzuli adına Əlyazmalar institutu əlabbas müZNİb muxtarnamə
Yüklə 1,23 Mb. Pdf görüntüsü
|
73 yorğun oldığından qalxanını başı altına qoyub yatmışdı. Əskərlərin toqquşmasından ayıldı, hövlnak əl qılınca edüb hücum etdi. Bir qədər vuruşmadan sonra Əbdürrəhman şəhid oldı. İslam ordusı dağılub pərişan oldılar. Qalanlar gəlüb meydanda durmış orduya mülhəqq oldılar. Bu məğlubiyyətdən ordudakı əskərlərə artıq dərəcədə qorxu qalib oldısa da, lakin Vərqanın etmiş oldığı təşviqati-xudapəsəndanəsi sayəsində o qorxular bütün-bütünə zail oldı. Dəqiqəbədəqiqə əşqiyayə hücum etməgi gözləyürdilər. Mühəmməd Süleyman Vərqa Qaribə dedi: - Bəradər, bu gecə Ömər Sə`di qarşılayub onlara qələbə çalmalıyıq. Zira o həmin müzəffəriyyət həvasilə Übeyd Ziyada mülhəqq olarsa, o vəqt bizə güc göstərərlər. Vərqa: - Bu məs`ələ xeyli müşkildir, çünki Ömər Sə`d hiyləgər bir şəxsdir. Mühəmməd: - Nə qədər hiyləgər hiylə etsə, həqiqətin qarşısında bir şey edə bilməz. Vərqa: - İndi ki, getmək istəyürsən... Mühəmməd: - Bilürəm sən nə demək istəyürsən. Bu saət! Minnətdaram - deyə qələm alub böylə bir iltizamnamə yazdı: “Filan gün, filan vəqt də`vadə Kərbəla çölində bən Mühəmməd Süleymana Vərqa Qarib bu 74 müharibənin tərki üçün bir çox nəsayihi-dustanə etdisə də, bən dəvam edə bilmədigimdən, Əbdürrəhmanın qanını almaq sevdasına düşdim. Bin nəfər əskərlə Ömər Sə`d və Əbülhənuqin də`vasına getdim, qalib gəldim, gəlmişəm. Biləks, məğlub oldım. Bəni məlamət etməyin, bacarığınız var isə Hüseynin (ə) qanını düşmənlərdən almağa həmiyyət edin”. İltizamnaməyi burub Vərqa Qaribə təslim etdi. Ondan sonra iki bin nəfər Xüzai ərəblərinin ən şüca`, ən məşhur də`vagörmüşlərindən seçüb yola düşdilər. Günorta vəqti Anəyə yetişdilər. Əmma Ömər Sə`d onlardan iləri iqamət etmişdi. Əbdürrəhmanın dağılmış ordusı dəstə-dəstə gəlüb Mühəmmədin ordusına mülhəqq oldı. Mühəmməd isə onları öylə pərişan, öylə pozğun gördikdə daha də`va edə bilmədigindən beş yüz nəfər Ümmi Amirə verüb bin beş yüz nəfər öz təhti-qomandasında olaraq hər ikisi bizdən əşqiya ordusına hücum etdilər. Nəhayət, var qüvvələr ilə çarpışdılar, onlara od saçan bulud kibi od yağdırdılar. Öli-öli üstinə töküldi. Keçməgə yol tapılmayurdı. O güni şama qədər vuruşdılar. Üç bin dəvə, bin at ələ keçürdilər. O də`vada beş bin nəfər kişi qətl olmışdı. Rəvayətə nəzərən beşdən biri İslam ordusından ölməmişdi və digər tərəfdən çadırotaqlarını dəxi odladılar. Mühəmməd nəhayət dərəcədə dilşad oldı. Səbahı güni əşqiya ordusı Əbdürəhmanın başını nizəyə keçirüb səfbəsteyi-nizam oldıqları halda ən iləri həman başı saxladılar. O başa dəxi bin nəfər mühafizə əskəri tə`yin etmişdilər. İslam 75 ordusı o hali-əsəfiştimalın müşahidəsindən mütəəssir oldıqlarına görə hər tərəfdən özlərini toplayub bir qüvveyi-xariqüladə ilə hücum etdilər. O başın mühafizəçilərini darmadağın etdilər. Əbdürrəhmanın və başqalarının başlarını aldılar, gətirüb ordugahda dəfn etdilər. Übeyd Ziyad o müharibələrdə Yəzidə ancaq iki məktub yazmışdı. Biri Kufənin zəbt olunmağını, ikincisi isə həmin vaqe` olan müharibədə yazmışdı. Məktublar Yəzidə vüsul olub məzmunından müttəle` oldı. Dərhal on bin nəfər əskər Mühəmməd ibn Əbu Hüreyrəyə verüb yola saldı və Übeyd Ziyadə: “Kufədə dar ağacı qur, bütün dustdarani-Ali-Rəsuli (ə) dutub birər-birər e`dam et” - fərmanını yazdı. Onın arxasınca iki bin nəfər Tahir ibn Müğirəyə verüb irsal etdi. Bunlar Təkrib və Sabata yetişdikdə bir adam göndərüb Übeyd Ziyadı xəbərdar etdilər. Əskər toplamaq üçün ətrafa adamlar göndərdilər. Kufədən dəxi on bin əşrar Übeyd Ziyadın imdadına gəldi. Vərqa Übeyd Ziyada gələn imdadın xəbərini eşidincə tədbir etməgə başladılar. Zira bunların cəm`i səkkiz bin əskərləri var idi. Onların da iki bin nəfəri piyadə idi, ona görə biri-birilərindən tədbir arayurdılar. Mühəmməd: - Bəncə qəbiləmizə tərəf övdət edüb imdad topladığından sonra müharibə etməliyik. Əmir Tariq: 76 - Yaxşı dedin, lakin bunlar ordunı gözləyüb onlara daha bir hücum etdikdən sonra işin aqibətini dərklə lazimeyi-tədabirdə olarıq. Axirüləmr hər ikisi müharibəyə qərar verdilər. Vərqa Qarib Bəni Əzd, Bəni Əman qəbiləsinə məktub yazub imdad istədi və Übeyd Ziyada nəhayətsiz imdadın gəlməsini bəyan etdi. Mühəmməd Süleyman dəxi əqvamına həman məzmunda məktub yazub imdad istədi. Əmir Tariq isə bir neçə nəfərlə səhrada dolanurdı. Səbahı güni müharibə başlandı. Beş yüz Vərqa Qaribin ordusından, beş bin doqquz yüz əşqiya ordusından məqtul və məcruh düşdi. On gündən sonra Şamdan göndərilmiş əskərlər gəlüb yetişdilər. Übeyd Ziyadın ordusına mülhəqq oldılar. Übeyd Ziyadın ordusı səksən bin olmışdı. İslam ordusına vahimə qalib oldı. Ənqərib dağılmaq istədikləri halda Əmir Tariq iki bin nəfər atlı və piyadə ilə yetişdi. Üç bin nəfər Mühəmməd ibn Süleymanın əqvamından imdad gəldi. Biri-birinə mütəaqibən imdad gəlməklə orduları igirmi iki binə baliğ oldı. Əskər və sərəskərlər, ümumiyyətlə, bir nəfər qalana qədər dəvam etmələrinə and içdilər. Vərqayı Əbdürrəhmanın əvəzində sərəskər tə`yin etdilər. İki gün əskəri yerbəyer etməgə məşğul oldılar. Üçünci gün müharibə üçün səf çəkdilər. Təbli-cəng vurulub vuruşma qızışdı. Meydan bir laləzar səhnəsinə dönmişdi. Meydandan axan yigitlərin qanı səmaya şəfəq salub daməni-əflakı qızartmışdı. Günorta Yüklə 1,23 Mb. Dostları ilə paylaş:
|