Azərbaycan miLLİ elmlər akademiyasi zoologiya institutu
Yüklə 0,7 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- İşin praktiki əhəmiyyəti
- İşin aprobasiyası.
- Nəşr işi.
10
funksional dəyişikliklərin baş vermə səbəblərinin müəyyən edilməsində və bir sıra bioloji və ekoloji problemlərin həll edilməsində əhəmiyyətli rol oynayacaqdır. İşin praktiki əhəmiyyəti. Azərbaycanda vəhşi məməlilərdə qeyd olunan helmint növlərindən 81 növ insan və ev heyvanları üçün potensial təhlükə törədir. Bunlardan 26 növün epidemioloji və epizootoloji, 55 növün isə əhli heyvanlar üçün epizootoloji rolu vardır. Tədqiqat nəticəsində məlum olmuşdur ki, biosenozlarda helmintoz törədicilərinin saxlanmasında və ötürülməsində bir halda vəhşi, digər halda isə əhli heyvanlar rol oynayır. Beləliklə, bu göstərilən məsələlərin öyrənilməsinin nəticələri para- zitoloji istiqamətli fənlərin tədrisində, epidemioloji və epizootoloji əhəmiyyət kəsb edən helmintoz törədicilərinə qarşı profilaktik mübarizə tədbirlərinin işlənib hazırlamasında və vəhşi məməli heyvanların növ müxtəlifliyinin qorunub saxlanması məqsədilə tədbirlər hazırlanarkən istifadə olunacaqdır. Həmçinin tədqiqat zamanı alınmış nəticələr Azərbaycanda vəhşi məməlilərin müxtəlif xarakterli landşaft-ekoloji zonalar üzrə helmintoloji tədqiqinə həsr olunmuş əsərlər yazılarkən və ali məktəblərin ekoloji və parazitoloji fənlərin tədrisində istifadə oluna bilər.
Elmlər Akademiyasının Zoologiya İnstitutunun elmi seminarında, akademik M.Ə.Musayevin anadan olmasının 75 (Bakı 1997), 80 (Bakı 2001) və 85 illiyinə (Bakı, 2006a, 2006b, 2006c) həsr olunmuş elmi konfranslarında; Görkəmli alim və ictimai xadim, akademik H.Əliyevin 95 illiyinə həsr olunmuş «Həsən Əliyev və Azərbaycanda ətraf mühitin davamlı inkişafının problemləri» (Bakı, 2002, 2002a, 2002b) və 100 illiyinə həsr olunmuş «akad. H.Əliyev və Azərbaycanda ekologiya elmi» (Bakı, 2007) movzularında elmi praktik konfranslarında; Azərbaycan Respublikasının prezidenti H.Ə.Əliyevin 80 illik yubileyinə həsr olunmuş «Təbii sərvətlərin qiymətləndirilməsi və təbiətdən istifadə» mövzusunda elmi-praktik konfransında (Bakı, 2003); Azərbaycan Zooloqlar Cəmiyyətinin I və II qurultayında (Bakı, 2003b, 2003c, 2008); V.Axundov adına ET Tibbi Profilaktika İnstitunun son 10 illik elmi-təcrübi fəaliyyətinin yekunlarına həsr olunmuş elmi konfransında (Bakı, 2004); USSR-nın parazitoloqlarının VIII elmi konfransında (Kiyev, 1975); ÜİHC- nin konfranslarında (Moskva, 1974, 1983); I və V ümumi parazitoloji Zaqafqaziya konfranslarında (Tbilisi, 1978, Yerevan, 1987); Rusiya Elmlər Akademiyasının “Dağ ekosistemləri və onların komponentləri” Beynəlxalq konfransının materialları III cild, Moskva 2007, Beynəlxalq elmi praktik
11
konfransın materiallarında, Volqoqrad, 2010, XI Beynəlxalq elmi-praktik konfransının materiallarında (Sofiya, 2013) məqalələrlə çıxış etmişdir.
məqalə, 10 tezis), bunlardan 19-u xarici ölkələrdə nəşr olunub. Dissertasiyanın quruluşu və həcmi. Dissertasiya işi 334 kompyuter çap səhifəsində şərh edilmiş, giriş, 8 fəsil, nəticə, profilaktik təkliflər və istifadə olunmuş ədəbiyyat syahısından ibarətdir. Ədəbiyyat siyahısına dissertasiyada istinad edilmiş 279 adda mənbə daxil edilmişdir. Onlardan 60-ı azərbaycan dilində, 179-u rus dilində, 40-ı başqa xarici dillərdədir. İşdə 112 cədvəl, 4 fotoşəkil verilmişdir. Dissertasiya işinin mətn hissəsi 225 səhifədən ibarətdir.
Dissertasiyada Azərbaycanda və ətraf regionlarda vəhşi məməlilərin helmint faunasının bioekoloji xüssiyyətləri və formalaşması yollarının öyrənilmə dərəcəsi araşdırılmış və bu tədqiqatlara həsr edilmiş mühüm elmi əsərlərin qısa xülasəsi verilmişdir. Qeyd olunmuşdur ki, vəhşi məməlilərin helmintlərinə dair məlumatlar bəzi kiçik istisnalar olmaqla 50-70 il bundan əvvəllərə aiddir. Tədqiqatlar bəzi heyvan növlərini və ya regionları əhatə etməklə vəhşi məməlilərin helmint faunasını tam əks etdirmir. Həmçinin geniş yayılan başlıca helmintoz törəicilərinin bioekoloji xüsusiyyətləri və helmint faunanın for- malaşması yolları öyrənilməmiş qalmışdır. Buna görə də Azərbaycanda vəhşi məməlilərin helmint faunasının landşaft-ekoloji zonalar üzrə yayılmasının, başlıca helmintoz törədicilərinin bioekoloji xüsusiyyətlərinin və ümumilikdə helmint faunanın formalaşması yollarının öyrənilməsi zərurəti ortaya çıxmışdır.
Azərbaycanda vəhşi məməli heyvanlardan helmintoloji material toplamaq və bir sıra ekoloji və bioloji məsələləri öyrənmək məqsədi ilə 1981-2015-ci illər ərzində müxtəlif xarakterli üfüqi və şaquli landşaft- ekoloji zonalara ekspedisiya və ezamiyyətlərə gedilmiş və tam helmintoloji
Yüklə 0,7 Mb. Dostları ilə paylaş:
|