Azərbaycan miLLİ elmlər akademiyasinin akademiK Ə. HÜseynov adma

Şəkil 7.3. Layihələrin idarə edilməsində biliklər bazası

Eyni zamanda layihələrin idarə edilməsinin yeni tələbləri məlumatlarm birləşməsi (inteqrasiyası) ilə bağlıdır. Bu səbəbdən elə bir inteqrasiya aləti tələb olunur ki, nəinki müvafiq və eyni tipli layihələr üçün, hətta müxtəlif regionlara məxsus olan layihələrdə ümumiləşdirilmiş biliklər bazasından istifadə etmək imkanına malik olsun.

Layihələrin idarə edilməsində istifadə olunan avtomat- laşdınlmış idarəetmə vasitələri Qərbdə idarəetmə mədəniyyətinin aynimaz hissəsi hesab edilir. Layihə problemləri üzrə dünya təcrübəsinə əsasən qəbul edilmiş qərarlann çoxu hələ də tam gücü ilə digər layihələrə transfer oluna bilmirlər. Bunun əsas səbəbi ğransfer alətinin olmaması ilə bağlıdır, yəni uğurlu layihələr üzrə biliklər şəbəkəsi fəaliyyət göstərmir. Bu

səbəbdən uğursuz layihələrin sayı artmaqda davam edir, layihə yerinə yetirilir, lakin məhsul gözə görünmür.

Bütün bu problemləri nəzərə alaraq biliyin transfer olması üçün xüsusi şlüz modeli təklif olunur. Bu tipli modellərin əsas mənası konkret mühitdə formalaşmış metodologiya və biliyin seçilməsi və daha sonra onlann işçi zonaya inteqrasiya edilməsindədir. Layihənin mürəkkəbliyindən və inteqrasiyanın növündən asılı olaraq biliyin transfer olunması üçün müxtəlif şlüzlərdən istifadə edirlər:

1, Şəffaf şluz; Bu şlüz modeli başqa mühitdə formalaş- mış biliklərdən istifadə olunmağı təmin edir. Əgər başqa növ şlüzlərdə xüsusi drayverlərdən istifadə olunursa, bu modeldə heç bir əlavə vasitədən istifadə edilmir, yəni biliklər bazasından öz formatında ya- ranmış model kimi istifadə olunur. Şəffaf şlüzün for- matı konkret predmet sahəsinin metodologiyası ilə müəyyənləşdirilir.

2. 
   ^{Prosedur şlüzü; Bu tipli şlüz modeli uzaqda olan}
   

prosedurların çağın imasını və işə salınmasını təmin edir.

2. 
   ^{İstifadəçi menecer: Bu şlüz müxtəlif formatda olan} bilikləri dəstəkləyən vasitlər (alətlər) qrupudur.
   
3. 
   ^{Replika tor xidmətləri: Verilənlər bazasını öz for-} matından digər formata çevirən vasitələr (alətlər) qrupudur.
   

Şlüzün fəaliyyət ardıcıllığı belədir:

• 
  işçi model metodologiyasına sifariş göndərilir;
  
• 
  işçi model metodologiyası sifarişi şlüzə göndərir;
  
• 
  şlüz sistemlə əlaqə yaradaraq modelə daxilolmaq imkanı yaradır;
  
  • 
    şlüz sifarişi təsdiq edir;
    
  • 
    şlüz verilənləri qəbul edir;
    
  • 
    şlüz qəbul etdiyi verilənləri işçi model metodologiyası
    

formatına çevirir;

• 
  şlüz sifarişin nəticəsini təsdiq edir.
  

Şlüzlər həm stasionar, həm də uzaqlaşdınimış formada toaliyyət göstərə bilirlər, yəni lokal və ya virtual şlüzlər. Biliklər modelini nəzərdən keçirək:

Layihənin hazırlanma prosesində yaranan ideya aşağıdakı struktur əsasında biliklər bazasına keçirilir (şəkil 7.4).

Layihənin genetik kodu