Azərbaycan mühacirət irsi 1
Azərbaycan mühacirət irsi
Yüklə 2,04 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Azərbaycan mühacirət irsi
Azərbaycan mühacirət irsi 119 Finlər 7-ci ordunu ağır itkiyə uğradaraq plan üzrə olduqca yavaş-yavaş geri çəkilirdilər. Bəzən əks hücuma keçərək cəbhə- nin müxtəlif bölgələrində qızıl ordu hissələrini darmadağın edirdilər. Belə bir zərbə nəticəsində 70-ci Diviziya alayı böyük itki verərək 8 kilometrliyinə geri çəkilmək məcburiyyətində qaldı. Vəziyyətdən çıxmaq üçün 44-cü Diviziya sağ qanaddan alınaraq 70-ci Diviziyaya köməyə göndərildi. Hətta “yüksək şəxslərin” də orduya rəhbərliyi ruslara yardım etmədi. Uzanan müharibədə gündə minlərlə insan həya- tı məhv olurdu. Ordunun yeni qərargah rəisi İsserson da öz vəzifəsində çox qala bilmədi. Fevral ayında onu vəzifəsindən ataraq Kalinin şə- hərinə ehtiyat alaya komandir təyin etdilər. Diqqəti cəlb edən budur ki, bu adam qərargah rəisiliyinə gəlməzdən əvvəl diviziya generalı idi, on gündən sonra isə ordu generalı rütbəsinə yüksəltdilər. Qərargah rəisliyindən çıxarıl- dıqdan sonra isə albay rütbəsinə endirildi. Petsamodan Vıborqa qədər uzanan bu cəbhənin Şimal bölgəsində işlər daha bərbad halda idi. Sovet İttifaqı qəhrəmanı Şternin komandanlığı altında olan 8-ci ordunun diviziyaları mühasirədə qırılırdı. Voroşilovun əmrində Diviziya komandanı Vinoqradov əs- gərlərin qarşısında güllələndi. Finlər Vinoqradovun donmuş cə- sədinin tapıldığını xəbər verdilər. Bunun əksi olaraq Sovetlər Vinoqradovun sağ-salamat Diviziyain başında olduğunu elan etdilər. Göründüyü kimi finlərin xəbəri həqiqətə uyğun deyil- miş. Sovetlərin xəbərləri isə başdan-başa yalan idi. Nə komandanların dəyişdirilməsi, nə güllələnmə üsulu, nə də başqa zalımlıqlar Sovetlərə vəziyyəti öz xeyirlərinə dəyişməyə kömək etmirdi. Mannerheim xətti yarılmadan sarsılmaz qalırdı. Cəbhəyə Sibirdən yeni diviziyalar gətirildi. Ümumiyyətlə, üç ay içində 7-ci ordunun hissələri üç dəfə qüvvələrlə doldu. Mərhəmətsiz və mənasız tələfatlar bütün cəbhələrdə verilirdi. Bu yerlərdə Qızıl əsgər qanı ilə boyanmamış bir kvadrat metr torpaq belə tapılmazdı. Belə qısa bir zamanda bu qədər insan Azərbaycan mühacirət irsi 120 tələfatı hələ görünməmişdi. Donma təsiri altında ölmək insana qorxu verən bir hal almışdı. Əsgərləri xüsusən, minalar və “gu quşları” qorxudurdu. Bu minaların dəhşətindən əsgərlər torpağa addım basmağa çəkinir- dilər. Torpağa etibar etmirdilər.Həqiqətən də bundan daha qorxunc heç nə ola bilməzdi. Hər hansı başqa bir silah bu qədər ruhsarsıdıcı qorxu verməzdi. Mina kəşfiyyatçılarının isə dəli olmasına tez-tez rast gəlinirdi. Həm əsgərlər, həm də nəqliyyat yalnız açılmış izlər üzərin- dən hərəkət etməyə çalışırdı. Bu səbəbdən yollar hər cürə maneələrlə dolu idi. Hərəkət büsbütün pozulmuşdu. Leninq- raddan başlayaraq cəbhəyə qədər bütün yollar əsgər və nəqliyy- atla dolu idi. “GU QUŞLARI” VƏ “MİNSK FİNLƏRİ” Gu quşu? Onları məğrur qartal adlandırırdılar. Bu adı onlar özləri qazanmışdılar. Bu ağ geyimli, “Suomi” avtomatı ilə silahlanmış, 40 dərəcə soyuqda düşmən əsgərlərini ağacın başında oturub güllə ilə kə- sən Fin oğulları idi. İrəliləyən Qızıl əsgərlər hara baxacaqlarını bilmirdilər. Minaların üzərinə addım qoymamaq üçün yerə, yoxsa düşmən gülləsinə tuş gəlməmək üçün yuxarı baxsınlar. Lakin bütün bunlar hamısı boşuna idi. Çünki nə minalar, nə də “guggug quşları” görünmürdülər. “Guggug quşları” nəqliyyatın hərəkətinə əngəl törətmək üçün yol üzərində minalar quraşdırırdılar. Bu minaları təmizlə- mək üçün maşınlardan düşənlər ağaclardan avtomat güllələri ilə vurulurdular. “Guggug quşları” yollarda “müstetiller” qururdular, yəni dörd Fin əsgəri yolun üstündə, ağacların başında otururdu. Onların silahları yolun bu hissəsini tamamilə öz nəzarəti altında saxlayırdı. Onlar ancaq hərəkət edən dinc Azərbaycan mühacirət irsi 121 əhaliyə atəş açmırdılar. Amma əsgərləri, hərbçiləri bu “müst- etile” buraxdıqdan sonra dörd tərəfdən onları atəşə tuturdular. Qızıl ordunun əsgərləri arasında itkilər çox olurdu. Gözləmə- dikləri halda atəşə məruz qalmış insanlar yolun kənarlarına atıl- dıqları zaman tez-tez “müstetilin” ətrafında basdırılmış minalara dəyirdilər. Sovetlər Finlandiya əleyhinə Minsk “finləri” şıddetli siyasi hərbi də açmışdılar. Kuusineni kominternin bəzəkli sarayından çıxarıb əldəqayırma “Fin xalq hökumətinin” rəisi təyin etdilər. Bu marionet Fin hökuməti ilə müqavilə də imzalandı. Bu müqavilə Helsinkidə təsdiq olunmalı idi. Kuusinenin Fin xalqına müraciətləri, kitabları, deklarasiyaları gündən-günə Sovet qəzetlərinin sütunlarını doldurur, radio ilə yayılırdı. Bu çıxışlarda Kuusinen Finlərə, silahları öz hökumətləri əleyhinə çevirməyə dəvət edirdi. Buna cavab olaraq Finlər milli şərəf, heysiyyət və qüru- rlarını müdafiə edərək daha şiddətlə vuruşurdular. Kuusinen hökumətinin bir xalq hökuməti olduğunu isbat etmək üçün Sovet qəzetləri tez-tez Kuusineni “Fin xalqı” ilə görüşdürür və bu görüşlər münasibəti ilə xalqın “çılğın sevinclərini” təsvir edirdilər. Bir dəfə “Leninqradskaya Pravda” qəzetində yazıl- mışdı ki, guya Terioki şəhərində 40 min adamın iştirakı ilə mi- tinq olmuş və bu mitinqdə bütün əhali Kuusinen “Xalq höku- mətini alqışlamışdı”. Belə xəbərə heyrət etdik. Çünki bütün Finlər evlərini yandıraraq geri çəkilirdilər. Teriodakı şəhərdə yalnız bir qoca qadın və yaşlı kişi gördük. Onlar da Fin deyil, estoniyalı idi. Bu qocalara geri çəkilmədiklərinə görə əldə olunmuş qənimətlər- dən hədiyyələr verildi. Sovet qəzetinin bu uydurmasına təəccüb edib dostumdan “Teriokidə hər hansı bir Fin gördünmü?” – deyə, soruşdum. O, dedi: "Mən də sənin kimi nə Teriokidə, nə də başqa yerlərdə bir Fin belə görmədim". “Leninqradskaya Pravda” qəzeti daha böyük rəqəm göstərə bilirdi,məsələn, “təvazökarlıq” edərək 40 min göstərmişdi. Moskva tərəfindən bir “Finlandiya xalq ordusu” da təşkil olun- Yüklə 2,04 Mb. Dostları ilə paylaş:
|