Azərbaycan Respublikası Təhsil Nazirliyi Bakı Biznes Universiteti pedaqogika
Yüklə 2,9 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Beləliklə, didaktika pedaqogikanın bir hissəsi olub, təlim prosesinin mahiyyətini, məzmununu, prinsiplərini, metodlarını, imkanlannı, yollarını
| 1
Kazımov N., Həşimov Ə. Pedaqogika. B.,1996, səh.69. 2 Əhmədov B., Rzayev A., Pedaqogikadan mühazirə konspektləri. B., 1983, səh. 87. 109 zəruridir. Didaktika ümumtəhsil məktəblərində təhsil və təlim məsələlərinin işıqlandınimasmı nəzərdə tutur. Əlbəttə, hazırda ümumtəhsil məktəblərində didaktikanın bir çox müddəalan fənlərin tədrisində geniş tətbiq olunur. Beləliklə, didaktika pedaqogikanın bir hissəsi olub, təlim prosesinin mahiyyətini, məzmununu, prinsiplərini, metodlarını, imkanlannı, yollarını, vasitələrini və təşkilat formalarını öyrənən elmdir. Didaktikanın əhatə dairəsi bununla məhdudlaşmayıb, o, təlim prosesinin qanımauyğunluqlanna, yuxanda qeyd etdiyimiz müəllim və şagird fəaliyyətinə də müncər edilir. Məlumdur ki, şagirdlər təhsil almaq üçün müxtəlif fənləri öyrənirlər. Bu fənlərdə isə müvafiq elmlərin əsaslan əks olunur. Hər bir tədris fənni üzrə metodika mövcuddur. Hər fənnin tədrisi metodikasının müddəal^m həmin fənnə tətbiq etməyin yollanm araşdınr, digər tərəfdən isə aid olduğu fənnin tədrisindəki spesifik qanunlan, metodlan, vəzifələri öyrənir. Metodika ümumi məqsədə, təhsilin vəzifələrinə və şagirdlərin yaş xüsusiyyətlərinə müvafiq olaraq mövcud tədris fənni üzrə təlimin vəzifələri, məzmunu,metodlan və təşkilati formalan haqqında elmdir. Hər bir tədris fənninin metodikası özünəmüvafiq elmin spesifikliyini, onun məzmununu və metodlannı əks etdirir. Bəzi ədəbiyyatlar da göstərir ki, metodika həm də pedaqoji elm deməkdir, - o, mövcud sahədə şagirdlərin uğurla təhsil alması qanunauyğunluqlannı öyrənir. Belə ki, məsələn, ədəbiyyatın tədrisi metodikasının məzmunu ədəbiyyat tarixinə aid materiallarla müəyyən olunur. Bu fənnin metodikasının başlıca vəzifəsi məktəb təhsilinin bütün mərhələlərində fənnin tədrisinin qarşısında duran məqsƏd və vəzifələrin müəyyənedilməsi, yaş xüsusiyyətlərinə müvafiq olaraq şagirdləri milli-mənəvi, ümumbəşəri dəyərlər ruhunda tərbiyə etmək, fənnin rolunun müəyyənləşdirilməsi və tədris prosesində istifadə olunan metodlann tətbiqinə nail olmaqdır. Bu məsələyə professor N.M. Kazımov daha müfəssəl şəkildə aydınlıq gətirmişdir. O, didaktikanın sahəlrinə müna 110 sibət bildirərkən onun sərhədlərini ümumi və xüsusi didaktikalar şəklində daha düzgün müəyənləşdirmişdir. O, göstərir ki, «ümumi» didaktika həyata keçirildiyi şəraitdən asil olaraq təlim prosesinin obyektiv qanunauyğunluqları, onları şərtləndirən amilləri üzə çıxarır:... xüsusi didaktika bir qrup qohum fənlərin (məsələn biologiya fənləri) tədris problemlərini ümumiləşdirilmiş şəkildə əhatə edir. Bu fikir fizikanın ayn - аза*! sahələrinin tədris metodikasını əhatə edən fizika üzrə xüsusi didaktikaya da aiddir. Ümumi didaktika bütün xüsusi didaktikaların ümumiləşdirmiş şəkildə özündə birləşdirir və onlann özəyinə çevirir, fənlərin tədrisinə vahid mövqedən yanaşılmasına imkan veriP. Müəllimin və məktəb rəhbərinin praktik fəaliyyətinə rəhbərlik kimi didaktika və ayn - ayn fənlər üzrə metodikalann bÖ 3 dik əhəmiyyəti vardır. Didaktika elmi cəhətdən müəyyən olunmuş nəzəri müddəalar əsasında təhsilin təkmilləşdirilməsinə, məktəbdə tədris işinin кеуАз^э- tinin yüksəldilməsi istiqamətində konkret göstərişlər, qaydalar, metodlar, üsullar, təşkilati formalar sistemini irəli sürür. Qədim dövrlərdən bu günə kimi təhsil və təlim məsələləri ayn - ayn pedaqogika və didaktika dərsliklərində işıqlandınimış, bu müddət ərzində müvafiq ədəbiyyatlar nəşr olunmuş və ona münasibət bildirilmişdir. Təqdim olunan bu bölmədə didaktikanın bütün tarixini şərh etmək vəzifəsini qarşımıza məqsəd qoymasaq da, biz onun inkişafında yalnız başlıca cəhətləri nəzərdən keçirəcəyik. Bu mənada didaktikanın işlənib hazırlanmasında daha qabağa getmək, onu yeni səviyyəyə qaldırmaq məqsədilə həm keçmiş irsi, həm də xüsusilə mütərəqqi əhəmi)^ət kəsb edən məsələləri nəzərə almaq olduqca vacibdir. Buna görə də başlıca olaraq qabaqcıl nəzəriyyələrin bəzilərinin işıqlandınl- ması üzərində dayanmağı zəruri hesab edirik. Qeyd etdiyimiz kimi didaktikanın banisi hesab olunan Yan Amos Kamenski «Böyük didaktika» əsərini yazmaqla didaktikanın möhtəşən Yüklə 2,9 Mb. Dostları ilə paylaş:
|