6
ayının 18-də “Narkotik vasitələr, psixotrop maddələr və prekursorların qanunsuz
dövriyyəsi ilə mübarizə haqqında” Azərbaycan Respublikasının Qanunu Milli
Məclisdə qəbul olunaraq ölkə başçısı tərəfindən imzalanmışdır. Bu qanunun
başlıca əhəmiyyəti ondan ibarətdir ki, Azərbaycanda narkotik tərkibli bitkilərin
kultivasiyası, narkotik vasitələrin və psixotrop maddələrin istehsalı, dərman
preparatlarının və xammalın hazırlanması qanunla qadağan edilmişdir. Ulu öndərin
15 iyul 2000-ci il tarixli fərmanı ilə “2000-2006-cı ilədək narkomanlığın
yayılmasına, narkotik vasitələrin, psixotrop maddələrin qeyri-qanuni dövriyyəsinə
qarşı mübarizə üzrə” Milli Proqram qəbul edilmişdir. Bu proqramın tələblərindən
irəli gələn məsələlərin həlli, eləcə də aidiyyətli dövlət orqanları arasında qarşılıqlı
əlaqələrin təşkil edilməsi və nəzarət mexanizminin həyata keçirilməsi məqsədilə
xüsusi Dövlət Komissiyası yaradılmışdır. 2000-ci ildə Azərbaycan Respublikası
Avropa Şurasına tam-hüquqlu üzv olduqdan sonra Avropa və dünya birliyinə
inteqrasiya zəminində Avropa İttifaqı və BMT-nin İnkişaf Proqramı ilə birgə
“Cənubi Qafqazda Narkotiklərə Nəzarət” (SCAD) Regional Yardım Proqramı
fəaliyyətə başlamışdır. 2001-ci ildə Azərbaycan Respublikasının Milli Məclisi
tərəfindən “Narkoloji xidmət və nəzarət haqqında” Qanun qəbul olunmuşdur.
2005-ci ildə görülən işlərin məntiqi davamı kimi beynəlxalq qurumların
tövsiyələrinə, qoşulduğumuz Konvensiyaların müddəalarına uyğun olaraq
“Narkotik vasitələrin, psixotrop maddələrin və onların prekursorlarının dövriyyəsi
haqqında” Azərbaycan Respublikasının Qanunu Milli Məclisdə qəbul olunmuş və
Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham 12 Əliyev cənabları tərəfindən
imzalanmışdır. Prezident İlham Əliyevin 28 iyun 2005-ci il tarixli Fərmanı ilə
təsdiq olunmuş “Narkotik vasitələrin, psixotrop maddələrin və onların
prekursorlarının dövriyyəsi haqqında” Qanun narkotiklərlə mübarizə istiqamətində
müvafiq dövlət və ictimai qurumlar qarşısında konkret vəzifələr qoymuş və bu
istiqamətdə fəaliyyətin hüquqi bazasını təşkil etmişdir. Qanunun başlıca
əhəmiyyəti ondan ibarətdir ki, Azərbaycanda narkotik vasitələrin və psixotrop
maddələrin alınması, saxlanması, satılması, əldə edilməsi, paylaşdırılması,
buraxılması, daşınması, göndərilməsi, istifadə edilməsi, onların dövriyyəsinə dair
sənədlərin tərtib edilməsi, narkotik tərkibli bitkilərin kultivasiyası, narkotik
vasitələrin və psixotrop maddələrin istehsalı, dərman preparatlarının və xammalın
hazırlanması qanunla qadağan edilmişdir. Qanunun 9-cu maddəsində narkotik
vasitələrin və ya psixotrop maddələrin dövriyyəsinə dair Milli İnformasiya
Mərkəzinin yaradılmasından, informasiya orqanlarının qarşısında qoyulan
vəzifələrdən bəhs edilmişdir. Azərbaycan Respublikası ərazisində narkomaniya və
narkobizneslə bağlı mübarizə sahəsində hüquqi məsələləri tənzimləyən
qanunvericilik bazasının təkmilləşdirilməsi, dəyişən şəraitə və tələblərə
uyğunlaşdırılması hökumətin və dövlətin əsas fəaliyyət istiqamətlərindən biridir.
7
Qəbul olunan qanunun və normativ aktların məqsədi narkotiklərin dövriyyəsi ilə
bağlı sosial, iqtisadi, hüquqi münasibətlərdə baş verən dəyişiklikləri özündə əks
etdirməkdir. Bununla yanaşı, ölkədə hüquq-mühafizə orqanları səviyyəsində də
narkotiklərin qeyri-qanuni dövriyyəsinə qarşı lazımi mübarizə aparılır. Azərbaycan
hökuməti daima ölkə ərazisində narkomaniya və narkobiznesə qarşı mübarizədə
uğurlar əldə etmək üçün bütün cavabdeh strukturların fəaliyyətinin
əlaqələndirilməsinin başlıca meyar olduğunu qeyd edir. Ölkə başçısının 28 iyun
2007-ci il tarixli Sərancamı ilə təsdiq edilmiş “Narkotik vasitələrin, psixotrop
maddələrin və onların prekursorlarının qanunsuz dövriyyəsi və narkomanlığın
yayılması ilə mübarizə uzrə Proqram”ın (2007-2012-ci illər) yerinə yetirilməsi
istiqamətində Dövlət Komissiyasının işçi qrupunun müvafiq nazirlik, komitə və
təşkilatlarla birgə gördüyü işlər çox əhəmiyyətlidir. Bunun üçun Təhsil, Gənclər və
İdman nazirlikləri, Ailə, Qadın və Uşaq Problemləri üzrə Dövlət Komitəsi, Daxili
İşlər və Milli Təhlükəsizlik nazirlikləri, Dövlət Gömrük Komitəsi və Dövlət
Sərhəd Xidməti, Milli Elmlər Akademiyası, Ekologiya və Təbii Sərvətlər, Kənd
Təsərrüfatı nazirlikləri və digər qurumlar birgə fəalliyyət göstərməli, müalicə və
reabilitasiya sahəsində profilaktik tədbirlərin səmərəsini artırmalıdırlar. Yalnız bu
təqdirdə narkomaniya və narkobizneslə məşğul olan ayrı-ayrı şəxslərin, dəstələrin
vaxtında ifşa olunmasında, onlara qarşı lazımi profilaktik tədbirlərin həyata
keçirilməsində müvəffəqiyyət əldə etmək mümkündür. Narkotizmlə və
narkobizneslə mübarizədə regional və beynəlxalq əlaqələrin genişləndirilməsi,
qarşılıqlı təcrübə mübadiləsi və elmi-texniki əməkdaşlığın inkişaf etdirilməsi
səmərəli addımlardan biri hesab olunur. Belə əlaqələrin və əməkdaşlığın
qloballaşması ilk növbədə müvafiq ölkənin özünün, bilavasitə, milli
təhlükəsizliyinin təmin edilməsi baxımından əhəmiyyətlidir. Ona görə də milli
təhlükəsizliyin təmin olunmasında narkomanlığın, eləcə də narkotik vasitələrin və
psixotrop maddələrin qanunsuz dövriyyəsinin qarşısının alınması və belə
təzahürlərin aradan qaldırılması sahəsinda həyata keçirilən tədbirlər əsas yerlərdən
birini tutur. Bakıda 2011-ci il 17 oktyabr tarixində “Narkotik vasitələrin qanunsuz
dövriyyəsinə qarşı mübarizə” mövzusunda keçirilmiş ikigünlük beynəlxalq
konfrans, bu baxımdan, çox böyük əhəmiyyət kəsb etmişdir. Dünya Gömrük
Təşkilatının (DGT) və Azərbaycan Respublikası Dövlət Gömrük Komitəsinin
birgə təşkilatçılığı, BMT-nin dəstəyi ilə keçirilən konfransda 42 ölkənin müvafiq
qurumlarının, 7 beynəlxalq təşkilatın 87-dən çox nümayəndəsi iştirak etmişdi.
Tədbirdə müstəqilliyimizin bərpasından ötən 20 il ərzində Azərbaycanda narkotik
vasitələ- rin qanunsuz dövriyyəsinə qarşı mübarizənin həmişə diqqət mərkəzində
olması, narkotiklərlə mübarizə sahəsində təkmilləşdirilmiş normativ hüquqi
bazanın mövcudluğu, ölkəmizin BMT-nin narkotik vasitələr və psixotrop
maddələrlə əlaqədar baza konvensiyalarına qoşulması, bu sahədə məsələləri