Azərbaycan respublikasi məDƏNİYYƏt və turiZM
Yüklə 1,21 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- I Oxucu
- Kitabxanaçı
16 UĢaqlar, sizin bu haqda fikriniz nədir? Nə üçün yazıçı ―Mahmud və Məryəm‖ əsərini dastan adlandırır? Bu dastanla ―Əsli və Kərəm‖ dastanı arasında oxĢar və fərqli cəhətlər nədir?‖ Oxucuların fikirləri:
―Mahmud və Məryəm‖ eĢq haqqındadır. Ən azı ona görə ki, romanın əsasında bütün ġərqdə ‖Əsli və Kərəm‖ adı ilə dillərdə gəzib dolaĢan, dastan gecələrini bəzəyən kədərli bir əhvalat dayanır.‖Əsli və Kərəm‖in motivlərinə söykənib baĢı bəlalı eĢqdən, öndə aĢiqlərə bal dadızdıran, ortada zəhərə, sonda külə dönən eĢqdən yan keçmək mümkün deyil. ―Əsli və Kərəm‖in motivləri əsasında Elçin Əfəndiyevin qələmə aldığı ―Mahmud və Məryəm‖ isə realist yazıçının yaratdığı dastandır. Romanın bütün sturkturuna hopmuĢ aydınlıq, sadiqlik, xəlqilik, humanizm, bəĢərilik, kamillik ―Mahmud və Məryəm‖i dastan adlandırmağa imkan yaradır. ―Əsli və Kərəm‖ dastanın sujeti ―Mahmud və Məryəm‖ romanında olduğu kimi saxlanılıb, fantaziyaya yol verilməyib; ayrı – ayrı dinlərə məxsus iki gənc bir- birini sevir, lakin Ģəriətin müəyyən etdiyi qaydalar bu izdivaca yol vermir. Fəqət ―Əsli və Kərəm‖dən fərqli olaraq ―Mahmud və Məryəm‖də eĢq, sevgi bədii mətnin yeganə predmeti deyil. Romanda iki gəncin qara gələn bəxti, yaranıĢdan uğursuzluğa məhkum taleyi fondur, hərçənd ki, bu fonun özü çoxçalarlıdır, ümumi məzmunda həlledici atributddur. II Oxucu: Mahmud, eləcə də onun əhatəsində olan bütün insanlar sonu zəhərə, külə dönən eĢqdən daha dəhĢətli bir fəlakət qarĢısındadır. Bu fəlakət dünyanın faniliyi ilə bağlıdır. Fani olan dünyada eĢqin əbədiliyindən söz açmaq olarmı? Mahmud və Məryəm həqiqətini yaradan, ona qoynunda yer ayıran dünya qan qoxuyur. Bu böyük məhəbbətin gözləri qarĢısında ordular baĢ-baĢa gəlir, qılıncının zərbindən qayalar parçalanan cəngavərlərin gözlərini qarğalar dimdikləyir. Humanist yazıçı insanları ayılmağa, yaxĢılıqları dəyərləndirməyə çağırır. Yazıçı həyatın faniliyinə qarĢı əzəli bal, ortası əzab, sonu kül olan sevgini, müharibələrə qarĢı sülhü, var- dövlətə, dünya sərvətlərinə qarĢı həqiqi təmizliyi, paklığı qoyur. Kitabxanaçı: Azərbaycan ədəbiyyatının nadir nümunələrindən olan ―Ağ Dəvə‖ Elçin qələminin sirli qüvvəsi ilə min illərin yaxĢılıq və pisliklərini, mərdlik və namərdliklərini bir anın içinə sığıĢdıran epopeyadır. Bu haqda mülahizələrinizi söyləyin.
hadisələrin qəhrəmanı Ələkbərin gördüyü uĢaqlıq illərinin tanıĢları, məhəllə adamlarının çöhrəsi saysız-hesabsız tale hekayələrini göz önünə gətirir. ―Ağ Dəvə‖ sənətkarlıq baxımından Elçin Əfəndiyevin yaradıcılığında, eləcə də çağdaĢ nəsrin
17 hərtərəfli tədqiq olunmağa layiq əsərlərdən biridir. Bu əsərlə tanıĢlıqdan sonra oxucuya elə gəlir ki, bir qədər əvvəl qeyd etdiyimiz kimi, Azərbaycan nəsrində hansı bir mərhələsə baĢa çatır və əlinə qələm alan hər hansı bir Azərbaycan yazıçısı yeni bir oxucu marağı qazanmaq istəyəcəksə o, mütləq Elçinin ―Ağ Dəvə‖ romanındakı etirafları təkrar etməli olacaq. II Oxucu: Yazıçının əsərləri ilə tanıĢ olarkən görürük ki, humanist yazıçı insanları ayılmağa, yaxĢılıqları dəyərləndirməyə çağırır. Yazıçı həyatın faniliyinə qarĢı əzəli bal, ortası əzab, sonu kül olan sevgini, müharibələrə qarĢı sülhü, var- dövlətə, dünya sərvətlərinə qarĢı həqiqi təmizliyi, paklığı qoyur. Kitabxanaçı: UĢaqlar bildiyimiz kimi Xalq yazıçısı Elçinin ―Ölüm hökmü‖ əsəri 1960-cı illərin ən gözəl romanları sırasında oxucuların marağına səbəb olmuĢ, rəğbətini qazanmıĢdır. Romanda qaldırılan problemlər bu günümüz üçün də ibrətamizdir. Bu roman haqqında kim ətraflı məlumat verə bilər? Əsər hansı dövrü əhatə edir?
Tarixi mənbələrə, arxiv sənədlərinə bələdlik, yüksək elmi mühakimə və bədii yaradıcılıq bacarığı. Bu iĢdə Elçin Əfəndiyevin üzərinə çox böyük məsuliyyət düĢürdü. Çünki hadisələr yaĢlı nəslin gözləri qarĢısında cərəyan etmiĢdi. Çünki 20 -30-cu illərin hadisələri Azərbaycan xalqı üçün zəlzələdən, taundan dəhĢətli fəlakət idi. Onun zərbəsi bütün ağıllı adamları yaxalayırdı. ―Ölüm hökmü‖ təkcə repressiyalar və onun nəticələrindən bəhs edən roman deyildir. Bu əsərdə çox adamın deyə bilmədiyi Ģeyləri Elçin Əfəndiyev demiĢdir. Yazıçı hər cür tərifə və alqıĢa layiqdir, roman isə Azərbaycan bədii nəsrinin nailiyyəti, ədəbi ictimaiyyətimizdə mükəmməl bir hadisədir. 1920-1960-cı illər arasında respublikamızda baĢ verən faciəvi hadisələrin bədii ifadəsi olan həmin əsəri müəllif özü səhnələĢdirmiĢdir. Əsərdə hadisələr iki hissədə cərəyan edir. 1954-cü ilə qədərki stalinizm dövrü hadisələri birinci hissədə, Ģəxsiyyətə pərəstiĢ dövrünün sona çatıb ―XruĢĢov mülayimləĢməsi‖ dövrü hadisələri isə ikinci hissədə verilmiĢdir.
kimi daim Ģərə qarĢı durmasıdır, insan ləyaqəti hər Ģeyi üstələməlidir. Ölüm hökmünü bir olan Allahdan baĢqa heç kəs verə bilməz. Edilən pislik, törədilən cinayət cəzasız qalmır; gec – tez hər kəs öz əməlinin cavabını alır. Mənəviyyata, hiss və duyğuya təsir etmək, oxucunu düĢündürmək və fikrən hərəkətə gətirmək üçün Elçin Əfəndiyev sözün və bədii təsvirin imkanlarından yaradıcı Ģəkildə istifadə edir.
Yüklə 1,21 Mb. Dostları ilə paylaş:
|