Azərbaycan respublikasi prezidenti yaninda döVLƏT İdarəSİNİn akademiyasi abduləli abdullayev malik səLİmov müqayiSƏLİ İNZİbati HÜquq
Yüklə 1,41 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Münaqişələr üzrə Tribunalın Avranş və Demarenin işinə dair 5 iyul, 1951-ji il tarixli qeran.
- Aktın lə$v edilməsi aavdası.
Belə aktların tətbiq edilməməsi qaydaları konstitusiyaya uyğun olaraq, nəzarət sistemlərində yoxlanılan üsuldur. Misal üçün, ABŞ Ali Məhkəməsi belə hərəkət etmək hüququna malik olduqda o təsdiq edir ki, verilmiş qanun kostitusiyaya ziddir. Bu zaman o, qanunu formal olaraq ləğv etmir, lakin onun tətbiqindən imtina edir. Aktların konstitusiyaya zidd olması əsasları üzrə bu cür istisna edilməsi qaydası Fransada mövcud deyildir, çünki Konstitusiya Şurası öz nəzarətini iddia icraatı qaydasında həyata keçirir və aktların konstitusiyaya müvafiq olub-olmaması məsələsi inzibati ədliyyənin yurisdiksiyasına daxildir. Bunun müqabilində Fransada aktların qeyri-qanuniliyi ilə əlaqədar onların tətbiqinə qarşı etirazlar da mövcuddur. Misal üçün, idarəetmə orqanı tərəfindən reqlament qəbul edilmişdir, o qeyri-qanunidir, lakin hələ öz qüvvəsini saxlayır. Onun tətbiqindən iki yol ilə imtina etmək olar: ya idarəetmə orqanının özü verilmiş qanunsuz aktın tətbiq edilməsi nəticəsində hüquq pozuntusuna səbəb ola biləcəyini hiss edərək, həmin aktın tətbiq edilməsini dayandırır və yaxud da idarəetmə orqanı həmin aktın tətbiq edilməsini məcburi sayarsa, onda onun ləğv edilməsi barədə tələbnamə ilə mülki məhkəməyə, cinayət işləri üzrə və ya inzibati məhkəməyə müraciət olunur. Cinayət hüququ sahəsində yuxarıda haqqında danışılan iş - Bordo Benendəki milli bazar haqqında iş üzrə olmuşdur. İdarəetmə orqanı öz müəyyən zona hüdudlarında ayrı-ayrı ticarət nöqtələrinin yerləşdirilməsinə qadağa qoymuşdu. Ticarətçilər qadağanı pozmuş və cinayət təqibinə məruz qalmışdılar. Onlar dektretin qanunsuz olduğuna əsaslanaraq bu barədə qoyulan sanksiyalardan şikayət vermiş və Kassasiya Məhkəməsi onların iddiasını təmin etmişdir. Deməli, onlar məsuliyyətdən azad edilmişdilər, çünki qanunsuz dekret əsasında hər hansı cəza tətbiq edilə bilməz. Dekret isə hələ də öz qüvvəsində qalmaqda, fəaliyyət göstərməkdədir, lakin cinayət hüquq nəticələri baxımından o, öz qüvvəsini itirmiş hesab olunur. Əksinə, cinayət işləri üzrə məhkəmələr hüquq pozuntusuna dair aktların qanunsuzluğuna istinad etməklə hər hansı işə bəraət qazandıra bilməz.32 Avranş və Demare ov zamanı hüquq pozuntusu törətdiklərinə görə hər ikisi məhkəməyə cəlb edilmişdi. Onlar öz hərəkətlərini ferma torpaqlarında fermerin ailə üzvlərinin ov etməsinə icazə verən prefektura aktına əsasən həyata keçirmişlər. Münaqişələr üzrə Tribunal müəyyən etdi ki, cinayət işlərinə baxan məhkəmə bu aktı qa- Münaqişələr üzrə Tribunalın Avranş və Demarenin işinə dair 5 iyul, 1951-ji il tarixli qeran. 147 nunsuz hesab etmişdir və deməli, həmin şəxslər ov qaydalarını pozmaqla cinayət hadisəsi törətmişlər. İnzibati hüquq sahəsində də qeyri-qanuniliyə istinad edilən çoxsaylı hallar müşahidə olunur. Əgər hökumət müəyyənləşdirilmiş qaydada dekret əsasında vergi qoymuş və yaxud vergi miqdarını artırmışdırsa, vergi ödəyənlər dekretin qanunsuzluğuna istinad edərək vergini ödəməkdən imtina edə bilərlər; həqiqətən də vergiqoyma yalnız qanunla müəyyənləşdirilə bilər. Qanun aktlarının qeyri-qanuni olmasına baxmayaraq, bunlar qəbul olunduqdan sonra istənilən vaxt ona istinad edilə bilər. Əgər administrasiya XIX əsrə aid dekreti və yaxud prefektura qərarını tətbiq etmək niyyətindədirsə, həmin aktın ilk növbədə qanuniliyini müəyyən etməlidir. Əgər o qeyri-qanunidirsə, tətbiq edilə bilməz. Fərdi aktların müqəddəratı isə başqa cürdür. Bu sahədə qanun- çuluğun tələblərinin pozulmasından müdafiə, yalnız akt qüvvəyə mindikdən sonra təmin olunur. Akt isə o vaxt qüvvəyə minir ki, o dərc edilmiş və yaxud haqqında bildiriş verilmiş olsun və şikayət verilməsi üçün müəyyənləşdirilmiş iki aylıq müddət keçmiş olsun. Beləliklə, həmin aktlara münasibətdə qanunsuzluq motivlərinə görə şikayət verilməsi çox qısa müddət üçün nəzərdə tutulmuşdur. Etibarsız aktların tətbiq edilməsinin qarşısını almaq üçün əsas onlann ləğv edilməsidir. Fransa hüquq sistemində aktın məhkəmə qaydasında ləğv edilməsi üçün əsas hakimiyyət orqanlannm həddini aşmasına görə inzibati məhkəməyə şikayət verilməsidir. Belə hallarda ləğvetmə haqqında qərar qəbul edilir, bu qərarın nə kimi nəticələr verəcəyi müəyyənləşdirilir. Aktın lə$v edilməsi aavdası. Aktın ləğv edilməsi haqqında əsaslı qərar çıxarılmalıdır, çünki ləğvetmə avtomatik qaydada baş vermir. Belə qərarı ancaq administrasiya özü və yaxud məhkəmə çıxara bilər. Aktın fəaliyyətinə inzibati qaydada xitam verilməsi. Aktın ləğv edilməsi barədə qərar administrasiya tərəfindən qəbul olunduqdan sonra onun fəaliyyətinə xitam verilir. Bu, aktın fəaliyyətinə administrasiyanın iradəsi ilə son qoyulması deməkdir. Bununla əlaqədar iki metoddan istifadə edilə bilər: akta xitam verilir və yaxud o, ləğv edilir. Texniki dildə «ləğv edilmə» termini aktın daha çox məhkəmə qaydasında ləğv edilməsi zamanı tətbiq edilir. Bir-birinə əks olan iki halda qanunvericilik tələbinə əməl olunmaqla yanaşı, nəticədə sabitlik də əldə edilir. Əgər məmur vəzifəyə qanunsuz təyin edilmişdirsə və bu, yalnız 20 ildən sonra aşkar edilərsə, onun inzibati qulluqdan azad edilməsi ədalətsiz və qeyri-düzgün olar 148 Yüklə 1,41 Mb. Dostları ilə paylaş:
|