Azərbaycan respublikasi təHSİl naz
Yüklə 0,69 Mb. Pdf görüntüsü
|
85
kapitallaşma dərəcəsinin yüksəldilməsinə nail olunması və iqtisadi layihələrin maliyyələşdirilməsində fond bazarı vasitəsilə cəlb olunan qeyri inflyasiya mənşəli investisiya vəsaitlərindən istifadənin genişləndirilməsi məqsədi ilə tədbirlər də nəzərdə tutulmuşdur. Eyni zamanda, iqtisadi subyektlərin və əhalinin yığımlarının fond bazarında səmərəli yerləşdirilməsi üçün və ölkənin qiymətli kağızlar bazarının tədricən beynəlxalq kapital bazarlarına inteqrasiya olunması məqsədi ilə müvafiq şərait yaradılması bu sahədə daim prioritet məsələlərdəndir. Qiymətli kağızlar bazarının inkişafı ölkədə əlverişli investisiya mühitinin yaranmasına və inkişafın daha da tez gerçəkləşməsinə səbəb olur. Həmçinin qiymətli kağızlar bazarı digər iqtisadi münasibətlərin fasiləsizliyinin təmin olunmasında da mühüm rol oynayır. Bu bazarın mövcudluğu dövlət üçün də xüsusi əhəmiyyət kəsb edir. Bu, əsasən dövlət borcu ilə əlaqədar yaranan münasibətləri əhatə edir. Dövlətin öz funksiyalarını yerinə yetirməsi zamanı büdcə vəsaitləri və digər vasitələr kifayət etmədikdə dövlət dövriyyəyə müxtəlif qiymətli kağızlar xəzinə vekselləri, qısamüddətli istiqrazlar buraxmaqla bu resurslara olan tələbatını ödəyir. Bunlardan əlavə, qiymətli kağızlar bazarındakı vəziyyəti öyrənməklə hər hansı bir ölkədə istehsal-iqtisadi şəraitin necə olduğunu müəyyən etmək olar. Məsələn, qiymətli kağızlar bazarında dövriyyədə olan səhmlərin və onlarla aparılan əməliyyatların həcmini, bazarda formalaşan qiyməti və onlara olan tələbatı öyrənməklə ölkədə fəaliyyət göstərən səhmdar cəmiyyətlərinin mənfəətliliyinə və beləliklə də ölkədə mövcud olan iqtisadi şəraitə qiymət vermək olar. Nəticə olaraq onu da görmək olar ki, bazar iqtisadiyyatı ölkəsi olaraq Azərbaycanda da bu bazarın inkişafı vacibdir. Ölkədə geniş surətdə dövlət mülkiyyətinin özəlləşdirilməsi prosesinin həyata keçirilməsi, sahibkarlığın inkişafı, səhmdar cəmiyyətlərinin təsis edilməsi, borc münasibətlərinin inkişafı və digər iqtisadi proseslər qiymətli kağızlar bazarının mövcudluğunu əhəmiyyətli dərəcədə zəruri etdirir. Hal-hazırda ölkəmizdəki iqtisadi vəziyyəti də nəzərə alaraq səhm bazarının inkişafı və mövcud çatışmamazlıqların aradan qaldırılması üçün aşağıdakıların həyata 86
keçirilməsini təklif edirəm: 1. Mövcud olan normativ aktlarda boşluqları aradan qaldırmaq məqsədilə daima yeni təmzimləmə alətləri yaratmaq. Azərbaycanda fond bazarının formalaşması bir sıra problemlərlə üzləşmişdir ki, bu bazarın inkişafı və mövcudlugu üçün maneələr və problemlər aradan qaldırılmalıdır. 2. Bazara mənfi təsir göstərən xarici amillərin aradan qaldırılması və istehsal sahələrinin dirçəldilməsi; 3. Fond bazarının məqsədli yenidən istiqamətləndirilməsi ilk növbədə dövlətin maliyyə ehtiyyatlarının qiymətli kağızlar bazarı vasitəsilə ödənilməsinin azaldılması və iri səhm paketlərinin Azərbaycanda istehsalın dirçəldilməsi və inkişafı məqsədlərinə sərbəst pul resurslarının yönləndirilməsi üçün yenidən bölüşdürülməsi; 4. Qanunvericiliyin yaxşılaşdırılması və ona riayət olunmasına nəzarət; 5. Fond bazarında dövlətin rolunun artırılması, bunun üçün: qiymətli kağızlar bazarının inkişafı və onun cari tənzimlənməsi, fond bazarı modelinin seçilməsi, eyni zamanda qiymətli kağızlar buraxılışı hesabına təsərrüfatın və büdcənin maliyyələşdirilməsi mənbələrinin payını müəyyənləşdirmək məqsədilə uzunmüddətli fəaliyyət konsepsiyası və siyasəti işlənib hazırlanmalı, qiymətli kağızlar bazarını formalaşdırmaq məqsədilə dövlət və özəl sektorun resurslarını birləşdirə biləcək qiymətli kağızlar və fond bazarı üzrə güclü Komissiya yaradılmalıdır; 6. Investorların qorunması problemi. Bunu üçün dövlət və ya qismən dövlət qoruma sistemi formalaşdırmalıdır. Emitentlərin maraqları qorumaq məqsədilə və qiymətli kağızların hərəkətinin qeydiyyatı üçün depozitar və klirinq, eyni zamanda vasitəçi şəbəkələrinin yaradılması. 7. Məlumatların açıqlığı prinsipinin reallaşması: bu qiymətli kağız emitentlərinin fəaliyyəti haqqında nəşrlərin genişləndirilməsi, emitent-
kompaniyaların qəbul olunmuş reytinq qiymətləndirməsinin tətbiq olunması, ixtisaslaşmış nəşrlərin investisiya obyekti kimi ayrı-ayrı sahələri xarakterizə edən şəbəkəsinin inkişaf
87
etdirilməsi, qiymətli kağızlar bazarını qiymətləndirmək üçün ümumi qəbul olunmuş göstəricilər sisteminin yaradılması və s. 8. Səhm investisiya alətinə vəsait yatıran yerli və xarici investorlar üçün vergi stimulunun genişləndirilməsi; 9. Qiymətli kağızlar bazarını inkişaf etdirmək məqsədilə xarici təcrübə köməyinin cəlb edilməsi, bu sahədə təhsil sisteminin inkişaf etdirilməsi.
Qeyd edilmiş tədbirlərin həyata keçirilməsi ilə ölkədə daha da inkişaf etmiş qiymətli kağızlar bazarının yaranmasına və iqtisadiyyatın artım tempinin sürətlənməsinə şərait yaranar. Yüklə 0,69 Mb. Dostları ilə paylaş:
|