Azərbaycan respublikasi təHSİl naziRLİYİ azərbaycan hava yollari

	AZƏRBAYCAN RESPUBLİKASI TƏHSİL NAZİRLİYİ
	AZƏRBAYCAN HAVA YOLLARI QAPALI SƏHMDAR CƏMİYYƏTİ
	MİLLİ AVİASİYA AKADEMİYASI
	“MÜDAFİƏYƏ BURAXILMIŞDIR”
				Kafedra müdiri
		________________	T.e.d., professor A.N. Bədəlova
		“_____” “__________” 2023-cü il

BURAXILIŞ İŞİ

FAKÜLTƏ:

AEROKOSMİK

KAFEDRA:

ƏTRAF MÜHİTİN AEROKOSMİK MONİTORİNQİ

İXTİSAS:

050649 – «EKOLOGİYA MÜHƏNDİSLİYİ» İXTİSASLAŞMA: AEROKOSMİK MONİTORİNQ

MÖVZU:

KOSMIK TEXNOLOGIYALAR ƏSASINDA BÖYÜKŞOR GÖLÜNÜN EKOLOJI VƏZIYYƏTININ QIYMƏTLƏNDIRILMƏSI

Buraxılış işinin rəhbəri:

Quliyeva Sona Həsənəli qızı

(imza, tarix)

(Soyadı Adı Atasının adı, elmi dərəcəsi və elmi adı)

Tələbə:

İsmayılova Sona Aydın qızı

(imza, tarix)

(Soyadı Adı Atasının adı)

QRUP:

1439A

MƏSLƏHƏTÇİLƏR

Norma nəzarətçi

t.e.n., dosent Ramazanov Kəmaləddin Şirin oğlu

(imza, tarix)

(Soyadı Adı Atasının adı, elmi dərəcəsi və elmi adı)

Rəyçi:

(imza, tarix)

(Soyadı Adı Atasının adı, elmi dərəcəsi və elmi adı)

BAKI 2023

AZƏRBAYCAN RESPUBLİKASI TƏHSİL NAZİRLİYİ AZƏRBAYCAN HAVA YOLLARI QAPALI SƏHMDAR CƏMİYYƏTİ MİLLİ AVİASİYA AKADEMİYASI

Fakültə : Aerokosmik
Kafedra: Ətraf mühitin aerokosmik monitorinqi
İxtisas : 050649 – «Ekologiya mühəndisliyi»
İxtisaslaşma: Aerokosmik monitorinq
Tələbə: İsmayılova Sona Aydın qızı
Qrup: 1439A
BURAXILIŞ İŞİNİN TAPŞIRIĞI


1. Buraxılış işinin mövzusu : Kosmik texnologiyalar əsasinda Böyükşor gölünün ekoloji vəziyyətinin qiymətləndirilməsi (___________. tarixli _____ saylı Əmrlə təsdiq edilmişdir)


2. Buraxılış işi üzrə ilkin verilənlər:
1. T
2. E
3. E

3. Buraxılış işinin planı: Giriş.. (buraxılış işinin mündəricatı ilə müəyyən edilən plan) Buraxılış işinin yerinə yetirilməsindən nəticələrin və təkliflərin formalaşdıdırlması.

4. Qrafiki materialların sayı və məzmunu: Buraxılış işinin müdafiəsi zamanı prezentasiyada nəzərdə tutulmuş şəkillərin, sxemlərin, qrafiklərin ümumi sayı - cəmi X
1.Ətraf
5. Buraxılış işinin bölmələri üzrə məsləhət (ehtiyyac olduğu hallarda) T


Tapşırığın verilmə tarixi: __15.02.2023___
Tələbənin buraxılış işini hazıretmə vaxtı : ___15.06.2023_____
Buraxılış işinin rəhbəri : _____________ S.H.Quliyeva
(imza) (rəhbərin A.A. Soyadı)
Kafedra müdiri : __ ___________ A.N. Bədəlova
( imzası) ( A.A. Soyadı)


Tapşırığı qəbul etdim : __________ S.A. İsmayılova
(tələbənin imzası) (tələbənin A.A. Soyadı)


TƏQVİM PLANI

S.s	Mərhələnin mövzusu	Mərhələnin müddəti	Rəhbərin qeydi və imzası
1	Birinci fəsil	01.03-01.04.2023
2	İkinci fəsil	01.04-30. 04.2023
3	Üçüncü fəsil	01.05-31.05.2023
4	Buraxılış işinin tərtibi və müdafiəsinə hazırlıq	01.06-16.06.2023

TÖVSİYƏ EDİLƏN ƏDƏBİYYAT

1. 
   “A
   

ANNOTASİYA
Buraxılış işində su obyektlərinin əsas çirklənmə növləri,


ANNOTATION
In the graduation work,


MÜNDƏRİCAT


GİRİŞ 6
I FƏSİL. SU OBYEKTLƏRİNİN EKOLOJİ VƏZİYYƏTİNİN QİYMƏTLƏNDİRİLMƏSİNDƏ KOSMİK TEXNOLOGİYALAR 7
1.1. Su obyektlərinin çirklənmə mənbələri və növləri 7
1.2. Su obyektlərinin ekoloji vəziyyətinin qiymətləndirməsi üsulları 0
1.3. Peyk təsvirləri əsasında su obyektlərinin ekoloji vəziyyətinin qiymətləndirilməsi 0
II FƏSİL. PEYK TƏSVİRLƏRİ ƏSASINDA BÖYÜKŞOR GÖLÜNÜN EKOLOJİ VƏZİYYƏTİNİN QİYMƏTLƏNDİRİLMƏSİ 0
2.1. Böyükşor gölünün və ətraf ərazilərin çirklənməsi 0
2.2. İstifadə olunan metodologiya və peyk təsvirləri 0
2.3. Su keyfiyyəti indekslərinin hesablanması 0
NƏTİCƏLƏRİNİN_TƏHLİLİ'>III FƏSİL. BÖYÜKŞOR GÖLÜNÜN EKOLOJİ VƏZİYYƏTİNİN QİYMƏTLƏNDİRİLMƏSİ ÜZRƏ NƏTİCƏLƏRİNİN TƏHLİLİ 0
3.1. Böyükşor gölünün su keyfiyyəti indekslərinin əsasında ekoloji vəziyyətinin öyrənilməsi 0
3.2. Peyk təsvirləri əsasında su keyfiyyəti indekslərinin hesablanan nəticələrinin təhlili 0
3.3. Böyükşor gölü və ətraf ərazilər üzrə təklif olunan fəaliyyətlər 0
NƏTİCƏ 0
ƏDƏBİYYAT SİYAHISI 0
GİRİŞ


Aktuallıq, problem
Araşdırmanın əhəmiyyəti və əsas məqsəd
Məqsədə çatmaq üçün həll olunan məsələlər

I FƏSİL. SU OBYEKTLƏRİNİN EKOLOJİ VƏZİYYƏTİNİN QİYMƏTLƏNDİRİLMƏSİNDƏ KOSMİK TEXNOLOGİYALARI

1. 
   Su obyektlərinin çirklənmə mənbələri və növləri
   

Sinifləndirmə və Azərbaycanda vəziyyət

2. 
   Su obyektlərinin ekoloji vəziyyətinin qiymətləndirməsi üsulları
   

Yerüstü və məsafədən

3. 
   Peyk təsvirləri əsasında su obyektlərinin ekoloji vəziyyətinin qiymətləndirilməsi
   

Ümumi peyk təsvirləri necə istifadə olunur ekologiyada və su obyektləri üçün ....


II FƏSİL. PEYK TƏSVİRLƏRİ ƏSASINDA BÖYÜKŞOR GÖLÜNÜN EKOLOJİ VƏZİYYƏTİNİN QİYMƏTLƏNDİRİLMƏSİ
2.1. Böyükşor gölünün və ətraf ərazilərin çirklənməsi
Yeni məlumat tapmaq lazımdır, xəbər saytlarına baxmaq olar
Böyükşor gölü
Coğrafi mövqeyi
Böyükşor gölü Abşeron yarımadasının ən iri gölüdür. Bu böyük göl Bakının konsentrik diapirik strukturu ətrafındakı aşağı çökmüş geoloji quruluşda yerləşir. Onun sərhədləri Bakı muldasının şimal yamacı ilə Balaxanı tirəsi arasında yerləşən çökəkliyi əhatə edir. Göl şimal-qərb və cənub-şərqdən müvafiq olaraq Binəqədi-Mehdiabad və Bakı-Aeroport yollarına paralel torpaq tökməklə yaradılan süni bəndlərlə sərhədlənir.

Böyükşor gölünün ümumi baxış xəritəsi

Tarixi keçmişi
Abşeron yarımadasında neft sənayesinin başlanmasına qədər Böyükşor öz adını doğruldan, yəni şor-duz gölü kimi tanınırdı. Yerli əhali yay mövsümündə göldən duz yığar, və vulkanogen zonada yerləşməsi ilə əlaqədar göldə əmələ gələn dib çöküntülərindən müxtəlif xəstəliklərin müalicəsində istifadə edilirdi. Lakin XIX əsrin ikinci yarısında Balaxanı neft mədənlərinin istismar dövründə qazılan quyular dayaz olduğunda (100m- qədər) və neftin tərkibində lay sularının azlığı iri sututumuna malik Böyükşor gölünə güclü təzyiq göstərə bilmirdi, məhz bu səbəbdən 1930-cu illərə qədər göldən xörək duzu istehsalı davam edirdi (30 min ton/il). İkinci dünya müharibəsi ərəfəsində neft istehsalına tələbat artıqda və mədənlərin sənaye üsulu ilə istifadə olunması başlandıqda, göl təzyiqlər xeyli artdı və göl suları tədricən çirklənməyə məruz qalmağa başladı. 1932-ci ildə inşa olunan duz istehsalı müəssisəsi məcburiyyət qarşısında istehsalı dayandırdı.
Bu dövrdə nəinki ətraf ərazilər, hətta gölün tutduğu sahələr neftin istehsalına və ya onun saxlanması üçün anbarların yaradılmasına cəlb olunurdu.
Gölə artan təzyiqlər və Xəzər dənizinin keçən əsrin 70-ci illərindən səviyyəsinin qalxması, gölün qərb və şərq sahillərində getdikcə artan subasma problemi ilə nəticələndi. Bunun qarşısının alınması üçün göl sularının şəhər kanalizasiya sisteminə, bir qədər sonra, Mirzələdi gölünə, hətta birbaşa emal etmədən Xəzər dənizinə nasoslarla vurulmağa başlandı. Bu proses hələ də davam etməkdədir.
Hazırda gölün şərq hissəsində vaxtilə neft anbarları sahəsinə ayrılmış 170 hektara yaxın ərazinin 100 hektarından artıq sahəsində Olimpiya stadionu inşa olunur, anbarın isə yeri dəyişdirilmişdir. Bununla yanaşı gölün şərq hissəsindən 300 hektara yaxın sahə xüsusi bəndlə digər hissədən ayrılıb və bu ərazidə, eləcə də bu hissəni əhatə edən sahil xətti boyu ərazilərdə reabilitasiya işləri aparılmaqdadır.

2.2. İstifadə olunan metodologiya və peyk təsvirləri

Sen2Waq metodologiyası
https://www.researchgate.net/publication/357341420_DNIZ_SUYUNUN_KUR_CAYINA_DAXIL_OLMASININ_PEYK_MONITORINQI
Peyk təsvirləri Sentinel-2 ya Azersky istifadə olunacaq, onlar haqqında oxuya bilərsiniz

Azersky Fevral 2023 tarixli təsvir

2.3. Su keyfiyyəti indekslərinin hesablanması

Məqalədə gördüyünüz indekslər haqqında və necə hesablayacaqsınız ArcGIS-də, onun mərhələləri göstərilməlidir