XIII mühazirə
512
ton xam neft, 16,5 milyard kubmetr qaz hasil edlmiş, 66,4
milyard kvt-saat elektrik enerjisi, 2,6 milyon ton avtomobil
benzini, 5,8 milyon ton dizel yanacağı, 2.1 milyon ton ağ neft,
182,6 min ton etilen, 97,8 min ton propilen, 4,3 milyon ton
sement, 420
min kubmetr kərpic, 853,5 min ton alüminium
oksidi və sair məhsullar istehsal olunmuşdur. Bundan əlavə
şəkər tozu, soyuducu avadanlığı hissələrinin, kənd təsərrüfatı
məhsullarının təmizlənməsi və seçilməsi üçün məhsulların,
beton qarışdırıcılarının, çörəkbişirmə və şirniyyat sobalarının,
heyvanlar üçün yem hazırlayan maşınların, avtomobillərin,
televizorların və sair yeni, əvvəllər ölkəmizdə istehsal
olunmayan məhsulların istehsalına başlanılmışdır.
Respublikamızda qeyri neft sektorunun inkişafına da
xüsusi diqqət yetirilməsi nəticəsində bir sıra müəssisələr, o
cümlədən Bakıda yüksək keyfiyyətli müxtəlif gön-dəri
məmulatları istehsal edən «Gön-dəri» ASC, Şamaxıda müasir
standartlara cavab verən, müxtəlif ölçülü
televizorlar istehsal
edən Тürkiyə, Cənubi Koreya və Çin ilə birgə müəssisə olan
«Star LTD» zavodu, İmişlidə şəkər istehsal edən «Azərbaycan
şəkər İstehsalat Birliyi» MMS, Astara və Şəkidə elektrik
enerjisi istehsal edən mobil tipli stansiyalar, Gəncə və
Şamaxıda avtomobil zavodları istismara verilmişdir. Bunun
nəticəsdiri ki, 2003-2006-cı illərdə qeyri-neft sektorunda
sənaye məhsulu istehsalı hər il orta hesabla 10,8 faiz artmışdır.
Fəaliyyət göstərən sənaye müəssisələrinin, o cümlədən
xarici və müştərək müəssisələrin sayı ilbəil çoxalmışdır. Əgər
2003-cü ildə ölkədə 192 xarici investisiyalı müəssisə
işləyirdisə, 2006-cı ildə onların sayı 208-ə çatmışdır. Bütün
bunlar sənayenin inkişafında qeyri-dövlət bölməsinin getdikcə
artan rolunu müəyyən edir. Belə ki, 2003-cü
ildə sənaye
məhsulunun ümumi həcmində qeyri-dövlət müəssisələrinin
məhsulu 57 faizlik paya malik olmuşdursa, 2006-cı ildə
istehsalın səviyyəsi 2,5 dəfə artaraq 75,8 faiz təşkil etmişdir.
Müstəqil Azərbaycan Respublikasının
yaranması, onun daxili və хариъи сийасяти
513
Uğurla həyata keçirilən məqsədyönlü iqtisadi siyasət
nəticəsində bütün sahələrdə olduğu kimi kənd təsərrüfatının
inkişafına da xüsusi diqqət yetirilmiş, sahibkarlığa qayğı isə
dövlətin vacib məsələsi kimi gündəmdə olmuşdur.
«Aqrar bölmədə lizinqin genişləndirilməsi sahəsində
əlavə
tədbirlər haqqında» Azərbaycan Respublikası
Prezidentinin 2004-cü il 23 oktyabr tarixli sərəncamı aqrar
sahədə qarşıda duran başlıca vəzifələrdən biri olan istehsalçının
zəruri kənd təsərrüfatı texnikası ilə
təchizatının
yaxşılaşdırılması, keyfiyyətli məhsul yetişdirilməsi və onun
itkisiz yığılması məqsədini nəzərdə tutur.
Fərmanda irəli sürülən vəzifələrin həyata keçirilməsi
nəticəsində 2003-cü illə müqayisədə 2006-cı ildə taxıl istehsalı
3 faiz, pambıq istehsalı 33,7 faiz, tütün istehsalı 24,8 faiz,
kartof istehsalı 25,4 faiz, tərəvəz istehsalı 4,5 faiz,
yumurta
istehsalı 12,3 faiz, yun istehsalı 5.5 faiz, iribuynuzlu mal-
qaranın, qoyun və keçilərin sayı isə 9,1-9,5 faiz artmışdır.
Tikinti sahəsində də mühüm uğurlar qazanılmışdır. Belə
ki, 2003-2006-cı illər ərzində 28 iri sənaye müəssisəsi-
«Borubetonlaşdırma» zavodu, Abşeron rayonunda «Azbetonit»,
Xaçmaz rayonunda «Qafqaz» konserv, Neftçala rayonunda nərə
bağılı yetişdirmə zavodları, Akstafa rayonunda yumşaq mebel
fabriki, Lənkəran rayonunda tərəvəz emalı və pivə zavodları,
Şimal DRES-də buxar-qaz turbinli elektrik stansiyası,
Yenikənd SES-də turbin, Mingəçevir SES-də generator, Vayxır
Hidroqovşağında su anbarı, Bakı «İstilik Elektrik mərkəzi-1»də
turbinli istilik elektrik və buxar istehsal edən qurğular, Şamaxı
rayonunda televizor, Masallı rayonunda şəkər istehsalı, Şəki
şəhərində meyvə şirəsi emalı və İmişli
rayonunda şəkər
zavodları, Naxçıvanda meyvə qurusu emal edən və halva
istehsal edən sexlər, Astara və Şəki rayonlarında mobil tipli
elektrik stansiyası, Astara və Lənkəran rayonlarında tomat
istehsalı zavodları, Qax rayonunda fındıq emalı sexi, Naxçıvan
XIII mühazirə
514
şəhərində çörək zavodu və süd məhsulları emal edən müəssisə,
Şərur, Culfa, Ordubad, Sədərək və Şəki rayonlarında
dəyirmanlar, Babək rayonunda beton istehsal edən zavod,
habelə ümumi sahəsi 5,1 milyon kvadratmetr yaşayış evləri,
Həzi Aslanov adına metro stansiyası, Heydər Əliyev adına
Beynəlxalq Hava Limanında Yük Terminalı, Naxçıvan
Beynəlxalq Aeroportu, Culfa-Naxçıvan magistral
qaz kəməri,
Naxçıvan Muxtar Respublikasının ərazisində yeni qaz kəməri,
Tiber-Optik magistral kabel xətti, Ələt-Qazıməmməd və
Gəncə-Qazax yolunun bir hissəsi, Biləsuvar rayonunda
avtomobil yolu, ölkənin müxtəlif bölgələrində 477,4 min
nömrəlik avtomat telefon stansiyaları tikilib istifadəyə
verilmişdir.
Ölkədə məskunlaşmış qaçqınlar və məcburi köçkünlərin
mənzil şəraitinin yaxşılaşdırılmasına xüsusi qayğı göstərilərək
Biləsuvar rayonunda 2560, Füzuli rayonunda 2021, Ağdam
rayonunda 126, Yevlax rayonunda 65, Şəmkir rayonunda 126,
Bakı şəhərinin Ramana qəsəbəsində 160, Mehdiabad
qəsəbəsində 50, İsmayıllı şəhərində Qarabağ müharibəsi əlilləri
üçün 27 mənzilli yeni yaşayış evləri tikilmiş və 2007-ci ildə
artıq bütün çadır şəhərcikləri ləğv edilmiş, soydaşlarımız yeni
mənzillərə köçürülmüşlər. Bərdə, Quba, Lənkəran, Şamaxı və
Masallı rayonlarında Olimpiya İdman Kompleksiləri, İmişli
rayonundakı İdman
Kompleksi, Lənkəran rayonunda isə 15 min
yerlik stadion tikilib istifadəyə verilmişdir.
Respublikamız üçün önəmli əhəmiyyət kəsb edən və
ümummilli liderimiz Heydər Əiyevin səyi nəticəsində ərsəyə
gələn Bakı-Tbilisi-Ceyhan neft ixrac boru kəmərinin 2006-cı
ilin may ayında istismara verilməsi Prezident İlham Əliyevin ən
böyük nailiyyətlərindəndir. Bundan başqa Bakı-Tbilisi-
Ərzurum qaz kəmərinin çəkilişi uğurla başa çatdırılmış və artıq
2007-ci ilin birinci rübündən başlayaraq «Şahdəniz» yatağından
çıxarılan Azərbaycan qazı bu qaz kəməri vasitəsilə ixrac
Müstəqil Azərbaycan Respublikasının
yaranması, onun daxili və хариъи сийасяти
515
edilməyə başlamışdır. Bakı-Tbilisi-Qars dəmir yolu xəttinin
çəkilişi isə 2007-ci il fevralın 7-də Tbilisidə Azərbaycan,
Gürcüstan və Türkiyənin dövlət başçılarının görüşündən sonra
reallaşmış və hal-hazırda tikintisi davam edir.
Bakıda avtomobil yollarında tıxacların qarşısını almaq
üçün beynəlxalq standartlara cavab verən körpülərin və yeraltı
keçidlərin tikintisi uğurla davam etdirilir.
TRASEKA proqramı çərçivəsində fəaliyyət göstərən
Avropa-Qafqaz-Asiya nəqliyyat dəhlizi əsas beynəlxalq
dəhlizlərdən birinə çevrilmişdir. 2003-2006-cı illər ərzində
dəhlizin Azərbaycan hissəsində 133,3
milyon ton və ya
nəqliyyat sektorunda bütün daşımaların 35,4 faizi qədər yük
daşınmışdır. Hazırda bu dəhliz vasitəsilə yük daşımasında
dəmir yolu nəqliyyatı 59,2 faiz, avtomobil nəqliyyatı 26,7 faiz,
dəniz nəqliyyatı isə 14,1 faiz paya malikdir.
Ölkədə fəaliyyət göstərən hər beş müəssisədən biri kom-
pyuterə malikdir və bu müəssisələrdə çalışan 60,2 min işçi
kompüterdən, 11,1 min işçi isə internetdən istifadə edir.
2003-2006-cı illər ərzində Azərbaycan 140-dan çox döv-
lətlə xarici ticarət əməliyyatları aparmış və bu sahədə əldə
olunmuş nailiyyətlər nəticəsində xarici ticarət dövriyyəsinin
ümumi həcmi 22,7 milyard ABŞ dollarına, o cümlədən idxal
11,1 milyard dollara, ixrac isə 11,6 milyard dollara çatmışdır.
Ölkə iqtisadiyyatına yönəldilmiş xarici investisiyanın həcmi
nəzərəçarpacaq qədər artmışdır. Bu dövrdə iqtisadiyyatımızın
inkişafına 14 milyard dollar məbləğində xarici
investisiya cəlb
edilmişdir.
Ölkə iqtisadiyyatında ardıcıl aparılan və iqtisadi
islahatların dərinləşməsində mühüm əhəmiyyət kəsb edən
özəlləşdirmə prosesinin həyata keçirilməsi nəticəsində 2004-
2005-ci illərdə və 2006-cı ilin birinci yarısında ümumi dəyəri
29,4 milyon manat olan 6043 kiçik müəssisə və obyekt, o
cümlədən 114 sənaye, 474 ticarət, 248 məişət xidməti, 166 iaşə