Azərbaycan respublikasi təHSİl naziRLİYİ baki döVLƏt universiteti
Yüklə 312,75 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Şəkil 3. Müxtəlif zamanlarda Xe ionları ilə şüalandırılmış PP əsasında alınmış PP+0,005M PbS nanokompozisiyalarının dielektrik nüfuzluğunun tezlikdən asılılığı.
- Şəkil 3. Müxtəlif zamanlarda Xe ionları ilə şüalandırılmış PP əsasında alınmış PP+0,005M PbS nanokompozisiyalarının dielektrik itkisinin tangens bucağının tezlikdən asılılığı
quruşalarının kəskin dəyişməsi barədə tədqiqat işləri ədəbiyyatlarda elmi işlərə rast gəlinir. Kimyəvi quruluş dəyişiklikləri tikilmə, destruksiya, oksidləşmə proseslərini, həmçinin polimer matrislərin yük halların dəyişməsini, sərbəst radikalların, müsbət yüklü ionların, hirdoksil, karboksil və digər funksional qrupların yaranmasını aid etmək olar. Molekullar arası rabitələrin əmələ gəlməsi- tikilmə, əsas və yan zəncirlərdə rabitələrin qırılması-destruksiya, kvazistabil rabitələrin əmələ gəlməsi, radiasiya oksidləşmə proseslərini polimerin şüalanma ilə qarşılıqlı təsiri zamanı baş verən kimyəvi dəyişiklikləri aid etmək olur. Fiziki dəyişiklərə əsasən kristallaşma dərəcəsinin dəyişməsi, polimerin üst molekulyar quruluşunun və fiziki-mexaniki xassələrin dəyişməsi, yük halının dəyişməsi, polimer materialların strukturunda defektlərin, məsamələrin, yarıqların əmələ gəlməsini aid etmək olar. Müxtəlif xarici şüalanma mənbələrinin vasitəsi ilə polimer matrisalarda yaradılmış radikallar, oksidləşmə mərkəzləri nanostruktrurların formalaşması üçün ilkin rüşeymlər rolunu oynaya bilir. Bu rüşeymlərdə sorbsiya üsulu ilə müxtəlif metalların atomları və onların sulfid və oksid birləşmələri toplanaraq nanoölçülü klasterlər yaradır. Polimer matrisalardakı bu radikalların, oksidləşmə mərkəzlərinin və onlardakı məsamələrin ölçülərin variasiya etməklə stabilləşmiş fiziki-kimyəvi xassələrə malik nanokompozit strukturlar almaq olar. Beləliklə polimer matrisin tərkibində əmələ gəlmiş sərbəst radikallar, müxtəlif funksional qruplara metal, metal oksid, metal sulfid yerləşdirməklə yeni polimer nanokompozit strukturlar almaq mümkündür. Bu cür texnologiya polimer
matrisaların həcmində nizamlı nanoquruluşların formalaşmasına gətirib çıxara bilir. Beləliklə nanotexnologiyada sahəsində hal- hazırda müxtəlif ionlaşdırıcı təsirlər vasitəsilə polimer matrislərin tərkibində müxtəlif nanoquruşların alınma problemləri aktual məsələlərdən hesab olunur. Şəkil 1-də polimer matrisdə formalaşmış PbS nanohissəciklərinin SEM təsviri verilmişdir. Yarımkeçirici PbS nanohissəciklərinin ölçüləri skanedici elektron mikroskopiyasında tədqiq edilmiş və müəyyən edilmişdir ki, nanohissəciklərin ölçüləri 12-13 nm təşkil edir. Həmçinin EDS spektrlərdən aydın görünür ki polimer matrisdə formalaşan nanohissəciklər məhz qurğuşun sulfid nanohissəciklərinə aiddir. Şəkil 1. PP+PbS nanokompozitinin SEM təsviri və EDS spektri. Şəkil 2-də PP+PbS nanokompozitlərin AQM şəkilləri verimişdir. Məlumdur ki, polimerlər şüalanmanın təsiri nəticəsində işlənməsi polimerdə yeni aktiv mərkəzlərin, radikalların, defektlərin, treklərin yaranmasını artırır, yəni polimerdə yüklər üçün tələlər əmələ gəlir,bu isə polimer matrisanın sərbəst həcmində PbS nanohissəciklərinin yaranması üçün optimal şərait yaradır 4-6. Sintez edilmiş PP+PbS nanokompozitlər atom-qüvvət mikroskopiyası vasitəsi ilə tədqiq edilmişdir. Eksperimental olaraq müəyyən edilmişdir ki, nanohissəciklərin polimer matrisada ölçüləri polimer matrisada mövcüd olan sərbəst həcmlərin ölçüsü ilə asılı olur. Həmçinin təyin edilmişdir ki, şüalanma müddətindən asılı olaraq hissəciklərin konsentrasiyası artır, ancaq ölçüləri dəyişmir. Müəyyən edilmişdir ki PbS nanohissəciklərinin ölçüləri 15-20 nm təşkil etmişdir.
Şəkil 2. 1 saat və 3 saat ərzində elektrik qaz boşalmasına məruz edilmiş polipropilen tozu əsasında PP+PbS nanokompozisiyaların AQM görüntüsü
Elektrik qaz boşalmasına məruz edilmiş polipropilen tozları əsasında sintez edilmiş PP+PbS nanokompozisyaların tezlikdən və temperaturdan asılı olaraq dielektrik xassələri tədqiq edilmişdir.
Şəkil 3 və 4-də göründüyü kimi müxtəlif zaman müddətində şüalanmaya məruz edilmiş polimer matrisalarda alınmış PP+PbS nanokompozisiyalarının
dielektrik nüfuzluğunun və dielektrik itkisinin tezlikdən asılılıq qrafiki verilmişdir. Şəkildən göründüyü kimi, alınmış nanokompozitlərin dielektrik nüfuzluğunun qiyməti tezlikdən asılı olaraq çox az dəyişir, lakin müxtəlif zaman müddətlərində ağır ionlarla şüalanmaya məruz edilmiş PP+PbS nanokompozitlərinin dielektrik nüfuzluğu şüalanma müddətindən asılı olaraq aşağı düşür. Dielektrik itkisinin tezlikdən asılı olaraq dəyişməsi polimer tozunun elektrik qaz şüalanma müddətindən kəskin asılı olur. Yuxarı tezliklərdə dielektrik itkisinin qiyməti bir birinə yaxın olur. Dielektrik nüfuzluğunun tezlikdən asılı olaraq qiymətinin polimer matrisanın şüalanma zamanından asılı olaraq dəyişməsi polimer matrisada formalaşan kvazistabil və stabil radikalların əmələ gəlməsi və defektlərin, treklərin artması hesabına çoxalması ilə izah olunur. Şüalanma müddətinin artması ilə polimer matrisanın elektrik keçiriciliyi artır və bu da dielektrik nüfuzluğunun artmasına səbəb olur. Polimerin elektrik keçiriciliyinin artması və polimerdə destruksiya proseslərinin artması zamanının təyin edilməsi nanokompozisiyanın alınma şəraitinin optimallaşmasına gətirib çıxarır.
Şəkil 3. Müxtəlif zamanlarda Xe ionları ilə şüalandırılmış PP əsasında alınmış PP+0,005M PbS nanokompozisiyalarının dielektrik itkisinin tangens bucağının tezlikdən asılılığı
PbS nanokompozisiyalarının dielektrik nüfuzluğunun temperaturdan asılılığı Yüklə 312,75 Kb. Dostları ilə paylaş:
|