orbitalları olaraq Fe atomlarından 1s-, 2s-, 2p
x
-, 2p
y
-, 2p
z
-, 3s-, 3p
x
-, 3p
y
-, 3p
z
-,
3dx
2
-, 3dy
2
-, 3dz
2
-, 3d
xy
-, 3d
xz
-, 3d
yz
-, 4s-, 4p
x
-, 4p
y
-, 4p
z
- və O atomlarının hər
birindən 1s-, 2s-, 2p
x
-, 2p
y
-, 2p
z
- atom orbitallarından istifadə edilmişdir. Atom
orbitalları kimi Gaus funksiyalarından istifadə olunmuşdur. Xətti kombinasiyanın
naməlum əmsalları molekulyar orbitallar metodunun tənlikləri həll olunaraq
tapılmışdır. Hesablamalar nəticəsində Fe
13
və (Fe
3
O
4
)
3
nanohissəciklərinin orbital
enerjiləri, ionlaşma potensialı, tam elektorn enerjisinin və atomların effektiv
yüklərinin qiymətləri hesablanmışdır. Hesablamaların nəticələri göstərir ki, Fe
13
nanohissəciyi yumşaq, elektrofil, stabil və ensiz zolaqlı yarımkeçirici materialdır
və şüalandıra biləcəyi fotonun dalğa uzunluğu
nm
35
,
683
-dir. (Fe
3
O
4
)
3
nanohissəciklər isə yumşaq, elektrofil, stabil və ensiz zolaqlı yarımkeçirici
materiallardır. Şüalandıra biləcəyi fotonun dalğa uzunluğu
nm
48
,
419
-dir.
Aluminum Al
20
nanohissəciyinin nəzərı vizual modeli qurulmuşdur. Bu
model əsasında Xartri – Fok - Rutan (XFR) metodu ilə kompüter hesablamaları
aparılmışdır. Atom orbitalları olaraq Al atomlarının 1s-, 2s-, 2p
x
-, 2p
y
-, 2p
z
-, 3s-,
3p
x
-, 3p
y
-, 3p
z
-, 4s-, 4p
x
-, 4p
y
-, 4p
z
- orbitalları götürülmşdür. Atom orbitalları kimi
Gauss funksiyalarından istifadə olunmuşdur.
Hesablamaların nəticələri(Cədvəl 1.) göstərir ki,
8
PbS
nanohissəciyi və
onun
8
PbS
+PP,
8
PbS
+PVDF nanokompozisiyaları yumşaq, elektrofil və stabil
yarımkeçirici materiallar, Al
20
nanohissəciyi mökəm, elektrofil və geniş zolaqlı
stabil yarımkeçirici materialdır.
Hesabat ilində həmçinən O atomunun əsas halının elektron
konfiqurasiyasından alınan termlərin dalğa funksiyaları hesblanmışdır. Əsas termin
dalğa funksiyasından istifadə etməklə O atomunda elektronların nüvələrlə və
elektronların bir-biri ilə qarşılıqlı təsir enerjiləri hesablanmışdır. Gümüş
nanohissəciyinin əsas parametrlərinin təyini qaydaları araşdırılmışdır.
Cədvəl 1. Hesablamalarının nəticələri
N
Obyekt
E
(a.v.)
E
( a.v.)
p
I
(eV)
g
E
(eV)
(eV)
(mkm)
1
(PbS)
8
-44,98922546
-1,802043060
9,798899
0,126649
0,0633245
9,8
2
(PbS)
8
+PP
-163,7801535
-3,044260372
9,424193
0,148762
0,0743810
8,4
3
(PbS)
8
+PVDF
-434.0390304
-189,3291178
9,775406
0,111535
0,0557675
11,1
4
Fe
13
-15955,96962
-476,5021978
19,128505
1.819159
0,9095795
0,68
5
(Fe
3
O
4
)
3
-11966,114
-360,70854
0,283249
2,963516
1,481758
0,42
6
Al
20
-4811,326253
-0,63715341
5,423867
3,187873
1.5939365
0,39
İşdə həmçinin allatostatinlər ailəsinə mənsub daha bir neçə neyropeptidlərin
fəza quruluşları tədqiq edilmişdir. Bu neyropeptidlər, əvvəlki hesabatlarda
bildirildiyi kimi, keçən əsrin sonlarında ingilis bioloqları tətəfindən bir çox
həşəratların beyin ekstraktlarından ifraz edilmişdir. Qeyd olunan neyropeptidlərə
maraq onunla bağlığır ki, onların konsentrasiyası qanda lazımi səviyyədən çox
olduqda, həşəratlarda öz-özünü məhv etmə mexanizmi işə düşür, yəni onlar ətraf
mühitə zərər vermədən ölürlər. Məhz bu fakt alimləri bu molekullardan kənd
təsərrüfatı ziyanvricilərinin məhvi üçün istifadə edilə bilən sintetik analoqların
yaradılması üçün elmi-tədqiqat işlərin aparılmasına sövq edib.Bu molekulların fəza
quruluşlarını tədqiq etmək üçün nəzəri konformasiya analizi üsulundan istifadə
edilmişdir. Tədqiqatlar nəticəsində bu neyropeptidlərin stabil (dayanıqlı)
konformasiyaları, onların enerji və həndəsi parametrləri həm vakuum şəraitində,
həm də su mühitində müəyyən edilmişdir.
Hesabat ilində həmçinin 62 karbon atomundan ibarət qrafen fraqmentində
atomların effektiv yüklərini Genişlənmiş Hükkel metodu ilə hesablamaq
məsələsinə və bəzi nanosistemlərin xassələrinin Sleyter funksiyası bazisində
tədqiqinə baxılmışdıir. Fraqmentin ucları 20 hidrogen atomu ilə qapanmışdir.
Genişlənmiş Hükkel metodu molekulyar orbitallar metodunun variantlarından
biridir. Burada sadə Hükkel metodunun bütün əsas müddəaları saxlanılır. Lakin
həm π-, həm də σ- elektronları nəzərə alınır. Qonşu atomları arasında örtmə
inteqralları analitik hesablanır. Hesablamalar zamanı molekulyar orbitallar karbon
atomlarının 2s-,2p
x
-, 2p
y
- və 2p
z
– hidrogen atomlarının 1s- atom orbitallarının
xətti kombinasiyası şəklində axtarılır. Atom orbitalları olaraq Qaus
funksiyalarından istifadə olunmuşdur. Naməlum c
qi
əmsallarının qiymətləri
molekulyar orbitallar metodunun tənlikləri həll olunaraq tapılır. c
qi
əmsallarının
qiymətləri məlum olduqda molekulların bir çox xassələri, o cümlədən atomların
effektiv yüklərini hesablamaq olar. U
i
molekulyar orbitalında olan elektronun q
nüvəsi ətrafında olma ehtimalı c
qi
2
ilə mütənasib olur. c
qi
2
kəmiyyətləri bütün
molekulyar orbitalları üzrə cəmləməklə atomun effektiv yüklərini hesablamaq
olar.
1. DƏRC OLUNMUŞ ELMİ İŞLƏRİN XARAKTERİSTİKASI:
Hesabat dövründə dərc olunmuş məqalə və tezislərin siyahısı aşağıdakı
cədvəldə göstərilmişdir:
Xarici indekslənən (Tomson Reyters agentliyi) jurnallarda çap olunmuş
məqalələr:
№ Məqalənin adı
Nəşr Jurnalın adı, səhifəsi,
cildi, İmpact factoru
Müəlliflər
1
Nano-Coupling
of
Cephalosporin
Antibiotics with Fe3O4 Nanoparticles:
Trojan
Horse
Approach
in
Antimicrobial
Chemotherapy
of
Infections Caused by Klebsiella spp.
Çap
Journal of Biomaterials and
Nanobiotechnology, 2015, 6,
225-235
U.A. Hasanova,
M. A. Ramazanov,
A. M. Maharramov,
Q.M. Eyvazova,
Z.A.Agamaliyev,
Y. V. Parfyonova,
S. F. Hajiyeva
F.V.Hajiyeva,
S.B.Veliyeva.
2
Genetically modified organisms, a
potential
threat to biodiversity of
Azerbaijan.
Çap
GMO Biosafety Research
2015, Vol.6, No.2, 1-6
Mustafayeva I.Ayten,
Ahmadov S.Ismat.
3
İnvestiqations Microrelief of The
Surfase? Dielectric Properties and
Fluorescence Spectrum of Natural
Çap
Physical Science
International Journal
6(1):45-53, 2015
E.M.Gojayev,
N.S. Nabiyev,
M.A.Ramazanov,