Azərbaycan respublikasi təHSİl problemləRİ İnstitutu mövzu 16
Yüklə 247,32 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Amerika Birləşmiş Ştatları.
çox da asan çıxış yolu deyil. Belə ki, kənd məktəblərinə yüksək səviyyəli mütəxəssislərin gəlməsi, sinifdənxaric məşğələ və dərsdənkənar tərbiyə işinin planlaşdırılması ciddi vəzifələr kimi nəzərdə tutulur.
“Səyahətçi müəllim” konsepsiyasını tətbiq etmək. Bu zaman mütəxəssis-müəllim azkomplektli məktəblərdə işləyən müəllimə bəzi dərslərdə kömək edir. Bu təcrübə ABŞ-nın bir çox kənd məktəblərində tətbiq olunur.
bir ölkədir. Doğum səviyyəsinin azalması və bələdiyyələrin maliyyə problemləri azkomplektli məktəblərin vəziyyətinə kəskin təsir göstərir. Bu məktəblərin 25%-i 1996-cı ildən bağlanmışdır. Azkomplektli məktəblərdə şagirdlərin sayı təqribən 50-60 arasındadır.
Finlandiyada kənd məktəblərinin xilası üçün “kənd hərəkatı” təşkilatı fəaliyyət göstərir. Belə ki, Finlandiyada –yerli xalqın – saamların yaşadıqları ərazidə çoxlu azkomplektli məktəblər fəaliyyət göstərir. Onların problemləri müvafiq formada həll olunur. Belə ki, Finlandiyada azkomplektli məktəblərə çox diqqətlə yanaşırlar. 100 kmlik məsafədən uşaqların məktəbə gətirilmələrinə şərait yaradılır. Bu, xüsusi taksilər vasitəsilə təşkil olunur və taksi pulunu bələdiyyə ödəyir. Onlarda internat məktəbləri yoxdur. Finlandiyada da ibtidai təhsil 6-cı sinfə qədərdir. 9-cu sinifdən sonra şagirdlərin çoxu peşə təhsilini seçir, arzulayanlar peşə üzrə təhsillərini ali məktəblərdə davam etdirirlər. Finlandiyanın ərazisində 2 dövlət dili – fin və isveç dilindən istifadə olunur. Bundan əlavə təhsili ingilis və saam dilində də davam etdirməyə icazə verilir . Amerika Birləşmiş Ştatları. ABŞ-ın kənd məktəbləri, əsasən, Rusiyanın kənd məktəblərini xatırladır. ABŞ-da əhalisi çox az olan ərazilərdə kənd məktəbləri sosial mədəni mərkəzlərə çevrilir. Onların qarşısında duran problemlər də oxşardır, lakin məsələnin həllinə yanaşma müxtəlifdir. Təhsil sahəsində ABŞ-ın siyasəti çox fərqlidir, belə ki, ABŞ-da hər bir kiçik kənd məktəbini saxlamağa çalışırlar. Hətta ərazidə az uşaq qalsa da, orada birotaqlı məktəblər təşkil edilir. Bir otaqlı amerikan məktəblərində 1 müəllim bir neçə müxtəlif yaşlı şagirdlərlə məşğul olur. O, bir neçə fənni tədris edir. Hər bir şagirdlə fərdi proqram əsasında məşğul olmaq nəzərdə tutulur. Bu məktəblərin fərqləndirici xüsusiyyəti ondan ibarətdir ki,
ABŞ-ın belə məktəblərində müəllimlər şəhər məktəblərindən iki dəfə artıq əmək haqqı alırlar. ABŞ-da böyük məktəblərin kiçik məktəblərə bölünməsi proqramı geniş tətbiq olunur və bu yolla yeniyetmələrin aqressiyasının qarşısını almağa çalışırlar . Təcrübə və araşdırmalar göstərir ki, müasir təhsil sistemində azkomplektli məktəblərin problemləri bir-birindən fərqlidir və onların saxlanma prinsipləri, tədris təcrübəsi də müxtəlifdir. Belə tədris müəssisələrinin fəaliyyətinə bu və ya digər hallarda, xüsusilə demoqrafik vəziyyətin əsasən stabilliyi şəraitində sosial institutların təsiri çox böyükdür. Ümumiyyətlə, mövcud vəziyyəti nəzərə alsaq, həm də digər ölkələrin təcrübəsinə əsasən azkomplektli məktəblərin saxlanmasının çox böyük üstünlüyü var. Tədris texnologiyaları və metodikası azkomplektli məktəblərin didaktik bazasına uyğun müəyyənləşdirilir və tətbiq edilir. Hesab edirik ki, Azərbaycanda da azkomplektli məktəblərin saxlanılması, fəaliyyəti və inkişafı məqsədəuyğundur. Azkomplektli məktəblər üçün kadr hazırlığı problemləri. Təhsil müəssisələri üçün kadr hazırlığı işi böyük strateji əhəmiyyət kəsb edir. Məlumdur ki, istənilən cəmiyyətin mövcudluğunu və inkişafını onun təhsil sistemi təmin edir. Bu da ilk növbədə təhsilin məzmununun, onun səviyyəsinin yüksəldilməsini tələb edir. Yeni, səmərəli və yaradıcı işləmək qabiliyyətinə malik kadrların hazırlanması ali təhsil qarşısında əsas vəzifə kimi qoyulur. Son illərdə inkişaf etmiş aparıcı ölkələrin ali təhsil sistemində artıq kompetensiyalı tədris-təlim prosesinin qurulması və səriştəli yanaşma modeli geniş tətbiqinə başlamışdır. Səriştəlilik praktik təfəkkürün yüksək inkişaf səviyyəsini nəzarətdə saxlamasına baxmayaraq, hazırda tədris-təlim prosesi müxtəlif ali təhsil müəssisələrində, ənənəvi
yanaşmalardan istifadə olunaraq, müəyyən
informasiyanın hələ də sadəcə yadda saxlanılmasına yönəldilir. Aparılmış təhlillər göstərir ki, ali təhsil sistemində kadr hazırlığının səviyyəsi təhsil xidmətlərindən istifadə edənlərin tələblərini ödəmir. Yüksəkixtisaslı, müasir tələblərə cavab verən, rəqabətəqabil, geniş profilli mütəxəssislərin hazırlanması üçün ali təhsil sisteminin metodoloji problemləri
zamanın tələbi kimi həll edilməli və bu sahədə təhsil sistemində aparılan səmərəli fəaliyyətlər sürətlədirilməlidir. Azkomplektli məktəblər pedaqoji kadr təminatı baxımından, madii – texniki bazanın səviyyəsindən, dərsin keçirilməsinin metodikasından asılı olaraq ənənəvi məktəblərdən fərqlənir. Kənddə əhalinin sıxlığının aşağı olması, müvafiq tələblərə uyğun şəraitin olmaması üzündən məktəblərdə əsasən yüksək ixtisaslı fənn müəlliminə ehtiyac yaranır. Dərs saatlarının azlığı, metodik birləşmələrin olmaması nəticəsində nəzəri hazırlığı nisbətən aşağı səviyyəli olan müəllimlər də qeyri – ixtisas fənlərini tədris edirlər. Belə məktəblərdə təkcə diplomlu mütəxəssislərə deyil, eyni zamanda bilavasitə öz işinin əsl ustası olan, onu dərindən bilən peşəkarlara, səriştəli mütəxəssis kadrlara ehtiyac duyulur.Onların hazırlanması isə kadr hazırlığı işini yeni məzmunda, forma və
istiqamətdə aparmağı tələb edir. Ona görə də, kənd məktəblərinin azkomplektliyi, şagird yetərsizliyi faktı, xüsusilə təlimin modernləşdirilməsi müəllim kadrlarının hazırlanması və ixtisaslarının artırılması məsələsini xeyli aktuallaşdırır.
Müasir dövrdə respublikamızda aparılan məqsədyönlü təhsil islahatları pedaqoji kadr hazırlığının daha ciddi tələblər əsasında təşkili məsələlərini irəli sürür. Bu gün innovasiyalardan və yeni kompüter texnologiyalarından istifadə edə bilən azkomplektli kənd məktəbləri üçün müəllimlərin hazırlanması mühüm əhəmiyyət kəsb edir. Uzun illər pedaqoji kadr hazırlığında nəzəri biliklərin öyrədilməsi kifayət hesab edilmişdir. Azkomplektli kənd məktəblərimizin böyük qismində müəllimlərin əksəriyyətinin peşəkarlıq səviyyəsinin aşağı olması və tədris prosesində yeni təlim metodları və texnologiyalarından istifadə edə bilməməsi təlimin keyfiyyətinin yüksəldilməsinə mənfi təsir göstərir. Ona görə də bu sahədə həyata keçirilməsi vacib hesab edilən digər tədbirlərlə yanaşı, ali təhsil müəssisələrində pedaqoji kadrların hazırlanması səviyyəsinin yüksəldilməsi müəllimlərin ixtisasınım artırılması, onlara lazımi pedaqoji – metodik bilik və bacarıqların aşılanması məsələləri diqqət mərkəzində olmalıdır.Ali pedaqoji məktəblərdə fənlərin məzmununun müəllimin məktəbdəki fəaliyyəti ilə
Yüklə 247,32 Kb. Dostları ilə paylaş:
|