Azərbaycan respublikasinin ümumtəHSİl məKTƏBLƏRİ ÜÇÜn biologiya fəNNİ kurikulumu

 

46 

 

3.

 

Mətni oxuyun. Siqaret çəkməyə aid antireklam plakatı hazırlayın. 

 

4.

 

Mətni oxuyun. Tənəffüs orqanlarının profilaktikasına aid tövsiyyələr tərtib 

edin. 

Məs., 

1. Havanın zəhərli qarışıqlardan təmizlənməsi. 

2. 

      3.  

4. Meşə ehtiyatının qorunması 

5. 

 

İnformasiya mübadiləsi. Hər  qrupdan  bir  nəfər  nümayəndə  qrupun  işini  təqdim 

edir. Qruplar bir-birinin işləri ilə tanış olur. Təqdim olunan işlər lövhədən asılır.  

 

İnformasiyanın müzakirəsi.  Müəllim  təqdimatdan  alınan  cavablara  əsasən 

şagirdlərə suallarla müraciət edərək, onları öz mülahizələrini əsaslandırmağa sövq 

edir. 

 

-İnsanların hava damcı infeksiyalarına yoluxmaması üçün nə etmək olar? 

 

-Bu 

xəstəliklər 

zamanı 

hansı 

profilaktik 

tədbirləri 

görmək 

məqsədəuyğundur? 

 

Nəticə və ümumiləşdirmə. 

 

Müəllim  diqqəti  tədqiqat  sualına  yönəldərək  şagirdlərin  cavablarını 

ümumiləşdirir  və  bir  daha  şagirdlərin  nəzərinə  çatdırır  ki,  hər  hansı  yoluxucu 

xəstəliyə  tutulmamaq  üçün  onu  başqa  xəstəliklərdən  fərqləndirmək  və  yoluxucu 

xəstəlik  keçirən  insanlarla  münasıbətdə  sadə  qorunma  yollarını  bilmək  vacibdir. 

Bundan  başqa,  yoluxucu  xəstəliklərdən  qorunmaq  üçün  peyvənd  ən  etibarlı 

vasitədir. 

 

Dərsin sonunda ümumiləşdirici cədvəl doldurulur. 

 

   Tənəffüsün gigiyenasının əsas 

qaydaları 

    Gigiyena qaydalarının 

əsaslandırılması 

1.Dərindən və aramla nəfəs almaq 

lazımdır. 

2.Təmiz havada olmaq zəruridir. 

3.Burunla nəfəs almaq lazımdır. 

4.Asqıran və öskürən zaman ağzı və 

burnu dəs-  malla bağlamalı. 

5.Ətraf mühitdə tozla mübarizə aparmaq  

   vacibdir. 

6.Düzgün nəfəs almaq üçün –qamətin 

qüz sax- 

   lanması vacibdir. 

7.Siqaret çəkmək həm tənəffüs 

 

---

 

47 

orqanlarına,həm 

   də bütün orqanizmə ziyandır.   

 

Ev tapşırığı. Hava-damcı yolu ilə yayılan infeksiyaların müalicəsində istifadə 

olunan dərman bitkiləri haqqında məlumat toplayın. 

 

Qiymətləndirmə:  

 

Qruplar 

 

Meyarlar 

I 

qrup 

II 

qrup 

III 

qrup 

IV 

qrup 

 İnfeksiyaları sadalama 

 

 

 

 

İnfeksiyalardan qorunma 

yollarını şərh etmə 

 

 

 

 

 

Siqaretin orqanizmə zərərini 

şərh etmə 

 

 

 

 

 

Təqdimat 

 

 

 

 

Əməkdaşlıq 

 

 

 

 

 

 

IX sinif  

 

Mövzu: Hüceyrənin üzvi maddələri. Zülallar 

Standart: 1.1.2. Canlıların kimyəvi tərkibini şərh edir. 

Məqsəd:  

1. Zülalların polimer üzvi birləşmələrə aid olduğunu şərh edir. 

2. Amin turşuların peptid rabitələrlə birləşməsinin mexanizmini şərh edir.. 

3. Zülalların I, II, III, IV quruluşlarını fərqləndirir. 

4. Zülalların funksiyalarını şərh edir. 

 

İnteqrasiya: K.-1.2.1.

 

 

İş forması:  Qruplarla,  fərdi iş 

İş üsulları: Müzakirə, beyin həmləsi, BİBÖ 

Resurslar: Dərslik, plakat, cədvəllər, İKT vasitələri, iş vərəqləri, marker 

 

Dərsin gedişi: 

 

1)

 

Motivasiya:  

 

---

 

48 

Əgər heyvan orqanizmindən  suyun hamısı çıxarılsa, qalan quru kütlənin əsas 

hissəsini  

təşkil edən:     

 

 

 

- Zülal nədir? 

BİBÖ – Bilirəm/İstəyirəm bilim/Öyrəndim 

 

 

Tədqiqat sualı: Zülalların xassələri hansılardır? Zülalların hüceyrədə rolu nədən 

ibarətdir ? zülalların molekul quruluşu necədir? Zülalların xassə və funksiyaları 

nədən iibarətdir? 

Tədqiqatın aparılması:  Şagirdlər qruplara bölünür və onlara iş vərəqləri verilir. 

 

İş vərəqi 1  

 

  Şəkillərə əsasən zülalların quruluş səviyyələrini müəyyən edin, verilmiş cədvəli 

işləyin. 

            

Zülal molekulunun 

quruluş səviyyələri 

Quruluş səviyyəsinin  

təsviri  

 Quruluş səviyyələrinin  

əmələ gəlməsində  iştirak 

edən rabitələr  

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

                                                                       

 1. 

                         

2. 

                                                                                      

 

? 

---

 

49 

 3.       

                                              4. 

 

 

 

İş vərəqi 2  

Reaksiyanın davamını yazın. 

 

 

+

 

 

NH

2

-      

COOH- 

R-  

Formulların adını qeyd edin. 

 

İş vərəqi 3  

Hansılar zülallarin funksiyalarına aiddir? 

1.

 

daşıyıcı 

2.

 

renaturasiya 

3.

 

energetik 

4.

 

hərəki  

5.

 

müdafiə 

6.

 

denaturasiya 

7.

 

fermentativ 

8.

 

irsi informasiyanın saxlanması 

9.

 

temraturun tənzimlənməsi 

10.

 

siqnal 

11.

 

tənzimləyici 

12.

 

su mənbəyi  

13.

 

amfoterlik 

 

İş vərəqi 4  

 

---