avtobus dayanacağında saxlamış, bir kafeyə gətirmiş və orada dini kitablarını saxladığı çantasını
müsadirə edərək onun özünü döymüşdür. Sonra digər polis zabitləri onu polis bölməsinə aparmış
və orada oxuya bilmədiyi ı bir izahatı imzalamağa məcbur etmişdilər. O, prokurorluğa şikayət
etsə də bədənində xəsarətlərin olduğunu göstərən şəkillərin olmasına baxmayaraq, rəsmi tibbi
ekspert ona baxışdan keçirməyə imtina etmişdir.
Rəsmilər Baptist pastoru Həmid Şabanova qarşı cinayət işinə mart ayında xitam vermişdirlər.
2008-ci ilin iyun ayında Zaqatalada polis onu guya qanunsuz silah saxlamaqda təqsirli bilib həbs
etmişdir. Yerli Baptistlər iddia edirdi ki, səlahiyyətli orqanlar silahı Şabanovun evinə özləri
qoyublar. Beynəlxalq və yerli məhkəmə müşahidəçiləri Şabanovun məhkəməsində prosedur
qaydalarda pozuntular barədə məlumat vermişlər.
Qanun bilavasitə xaricilər tərəfindən dini təbliğatı qadağan edir və rəsmilər bu qadağanı ciddi
şəkildə tətbiq etmişlər. Sentyabr ayında hüquq-mühafizə orqanları
Cavid Şanqarovu şimalda
yerləşən Yalama şəhərindən deportasiya etmişlər. Baptist kilsəsinin üzvü olan Şanqarov Rusiya
pasportunu daşıyırdı. Hökumət ölkədə fəaliyyət göstərən İslam missioner qruplardan (əsasən
İranın Şiə və Sələfi Sünni etiqadları) narahat idi və onların fəaliyyətlərini məhdudlaşdırmağa
davam etmişdir.
Qanunda dini ədəbiyyatın DQİDK-in icazəsi ilə nəşrinə və yayılmasına icazə versə də,
səlahiyyətli orqanlar dini materialların ölkəyə gətirilməsi və paylanmasını ünvanlı şəkildə
məhdudlaşdırıblar. Dini ədəbiyyatı ölkəyə gətirmək üçün icazənin alınması çətin olaraq qalırdı
və İslam və Xristian qrupları uzun sürən təsdiqləmə (icazə) prosesindən şikayət etmişlər. İl
ərzində bir neçə halda polis ölkənin bir neçə ərazisində iddia edilən radikal olan İslam
ədəbiyyatını müsadirə etmişdir. Buna baxmayaraq, DQİDK həmçinin, ölkəyə bəzi
ədəbiyyatların gətirilməsinə şərait yaradıb və kortəbii şəkildə olsa da prosesdə yaxşılaşmanın
olduğu müşahidə edilmişdir.
Qanun müsəlman qadınlarının təhsil və ya dövlət müəssisələrində baş örtüyünü geyməsini
məhdudlaşdırmır. Təcrübədə qadınlara pasport və rəsmi şəxsiyyəti təsdiq
edən sənədlər üçün
fotoşəkillərdə ndə baş örtüyü geyməyə icazə verilməmişdir. Hökumət universitet rəhbərləri və ya
işəgötürənlərin bəzi qadınlara baş örtüyü geyməmək üçün ünvanlı təzyiq göstərməsini
məhdudlaşdırmayıb.
İlin sonunda hökumət əqidələrinə görə hərbi xidmətə getmək istəməyənşəxslər üçün alternativ
xidmət seçimini işləyib-hazırlamamışdı. Bu cür seçimin olmaması əqidəyə görə hərbidə xidmət
etməkdən imtina etmiş və buna görə hüquqi təqiblərə məruz qalan Yəhova Şahidlərinin bir sıra
üzvləri üçün problem olaraq qalmışdı.
Cəmiyyətdə sui-istifadə və ayrıseçkilik
Dini mənsubluq, inam və ya əmələ görə sosial zorakılıq və ya ayrıseçkilik hallarının baş
verməsinə dair bəzi məlumatlar var idi. Başqa dini qəbul etmiş müsəlmanlara qarşı geniş
yayılmış qərəzli düşüncə və xüsusən də dini təbliğatla məşğul olan yevanqelist xristian və digər
missioner qruplara qarşı düşmənçilik hiss olunmuşdur.
Hökumət fəal surətdə dini dözümlülüyü dəstəkləməyə çalışmışdır. DQİDK bir neçə halda
müxtəlif dini icmaların rəhbərlərin yığıncağını təşkil etmişdir. İl ərzində DQİDK dini azadlıq və
dözümlülüyə dair bir neçə seminar, konfrans və dini toplantılar təşkil etmişdir.
Ölkənin Yəhudi icmasına qarşı hər hansı bir anti Semitizm əməlləri ilə bağlı heç bir məlumat
olmamışdır.
Daha ətraflı məlumatlar üçün bax:
www.state.gov/g/drl/rls/irf
2009-cu ildə Beynəlxalq Dini
Azadlığa dair Hesabat.
d. Sərbəst hərəkət azadlığı, məcburi köçkünlər, qaçqınların müdafiəsi və vətəndaşlığı olmayan
şəxslər
Qanun ölkə daxilində sərbəst hərəkət, xarici səfər, emiqrasiya və repatriasiya (vətənə dönmə)
azadlıqlarını təmin etsə də hökumət, xüsusən də məcburi köçkünlər üçün vaxtaşırı olaraq,
hərəkət azadlığını məhdudlaşdırmışdı. Hökumət məcburi köçkünlər, qayıdan qaçqınlar, sığınacaq
üçün müraciət edən şəxslər, vətəndaşlığı olmayan şəxslər və digər aidiyyatı şəxslərin qorunması
və dəstəyin göstərilməsi sahəsində BMT-nin Qaçqınlar üzrə Ali Komissarlığının Ofisi (UNHCR)
və digər humanitar təşkilatlarla əməkdaşlıq etmişdir. 2007-ci ildə qaçqınların statusunun
müəyyənləşdirilməsi də daxil olmaqla, qaçqınlarla bağlı bütün səlahiyyətlər baş nazir
müavinindən alınaraq yeni yaradılmış Dövlət Miqrasiya xidmətinə verilmişdir. Beynəlxalq
QHT-lər bu yeni idarənin səmərəli olmadığını və əvvəlki kimi şəffaf fəaliyyət göstərə
bilmədiyini bildirməkdə davam etmişlər.
Qanun hərbi qulluq yaşına çatmış şəxslərin xaricə səfər etməzdən əvvəl hərbi qurumlarda
qeydiyyatdan keçməsini tələb edir. Milli təhlükəsizliyə dair məlumata çıxışı olan bəzi hərbi
heyət üzvlərinin xaricə səfərlərinə müəyyən məhdudiyyətlər qoyulmuşdur. Cinayət əməllərinə
görə ittiham və ya məhkum edilmiş və şərti cəza almış şəxslərin xaricə səfər etməsinə icazə
verilməmişdi. Rəsmilər pasport üçün müraciət edən şəxslərdən müntəzəm surətdə rüşvət
almışlar.
Qanun məcburi sürgünü qadağan edir və hökumət bunu tətbiq etməmişdi.
Rəsmi hökumətin siyasəti etnik erməni mənşəyindən olan vətəndaşlara səfər etməyə icazə versə
də, əldə edilən məlumata görə aşağı vəzifəli rəsmilər tez-tez pasport üçün müraciət edən etnik
ermənilərdən rüşvət tələb etmiş və ya onları incitmişlər. Bəzi qarışıq millətdən olan ermənilər
şəxsiyyət vəsiqələrini almaq üçün müraciət edəndə pasport və qeydiyyat şöbəsindəki rəsmilərlə
problemlərinin olduğuna dair yerli QHT-lərə məlumat vermişdilər. Azərbaycan soyadlarını
daşıyan müraciət etmiş ərizəçilərin rüşvət ödəməsi istisna olmaqla, onlar başqa heç bir problemlə
üzləşməmişlər.
Hökümət 2003-cü ildə seçkidən sonra keçirilən nümayişlərdə iştirakına görə 2004-cü ildə
mühakimə olunan Bakıdakı Cümə Məscidinin sabiq imamı İlqar İbrahimoğluya ölkədən
kənara
çıxmağı qadağan etmişdi.
2006-cı ildən bəri hökumət Xalq Cəbhəsinin sədri Əli Kərimlinin pasportunu təzələməkdən
imtina etməklə və bunu ona qarşı 1994-cü ildə qaldırılmış və hələ də qüvvədə qalan mülki işlə
əsaslandırmaqla, xaricə səfər etməsinin qarşısını almışdı. Hökumət bir sıra hallarda Kərimlinin
pasportunu bu illər ərzində heç bir etiraz etmədən təzələmişdi. Kərimli bu qərardan şikayət etsə