Azərbaycan xalqinin maddi VƏ MƏNƏVİ MƏDƏNİYYƏTİNİn qəDİm köKLƏRİ
Yüklə 4,8 Kb. Pdf görüntüsü
|
137 "Qədim türk dilində bu sözə uyğun gələn "kestəm" kəlməsi olmuşdur." Ekrandakı sözün yanına bir söz də əlavə olunur və onları bir-birindən defis ayırır: " QEŞTİN - KESTƏM " Diktor mətni: "Mahmud Kaşğarlı "Divan"ında bu kəlmə "qonaqlara verilən içgi " kimi tərcümə edilmişdir." Ekranda "Babək" filmindən şərab paylanması və içilməsi, eləcə də "Dədə Qorqud" filmindən Qıpçaq Məliyin qadınlarla eyş-işrət və şərab içmə səhnələri səssiz canlanır. Diktor mətni: "Əhəmənilər dövründə bütün türkləri "sak" adlandıran fars mənbələri üç sak xalqından söhbət açmaqdadır: dik papaq geyən saklar, dəniz arxasında yaşayan saklar və şərab bişirən saklar.Qədim yunan mənbələri farsların iskitləri,yəni türkləri "sak" adlandırdığını qeyd etməkdə,sakların əslində iskitlərin bir hissəsi olduğunu vurğulamaqda və dikpapaq saklarla şərab bişirən sakları xüsusi qeyd etməkdədir.İstər qədim fars,istərsə də yunan mənbələrindən türklər arasında şərabçılıq sənətinin geniş yayıldığı məlum olsa da, bu işlə məhz hansı türk boyunun məşğul olduğu məlum olmur. Bu məsələyə aydınlıq gətirməyə isə Egey dənizi sahillərindən tapılan və hind-Avropa mənşəli olduğu ehtimal edilən bir ideoqrafik əlifba yardımçı olur.Elm aləmində şərti olaraq "Egey əlifbası" adlanan sözügedən əlifbada "şərab" sözünü bildirən ideoqram kimi oğuzların bayandur boyunun tamğası çıxış edir." Ekranda bayandur boyunun tamğası əks olunur. Diktor mətni: "Elə bu fakt da söhbətin məhz bayandurlardan getdiyini, eləcə də hind- Avropa xalqlarının şərabla bayandurlar vasitəsi ilə tanış olduğunu söyləməyə əsas verir. Maraqlıdır ki, bir sıra hind -Avropa mənşəli xalqların dilində şərab anlamında işlənən kəlmələr "bayandur" etnoniminin kökündə duran "bayan" kəlməsi ilə yaxın səslənməkdədir." Ekranda yazılır: ---------------------------------------------------------------------------------------------------- B A Y A N ---------------------------------------------------------------------------------------------------- 138 Dil Yazılışı Oxunuşu Mənası ---------------------------------------------------------------------------------------------------- 1. Alman Wein Vayn Şərab ---------------------------------------------------------------------------------------------------- 2 İngilis Wine Vayn Şərab 6 ---------------------------------------------------------------------------------------------------- 3. Fars Mey Mey Şərab ---------------------------------------------------------------------------------------------------- 4. Rus Вино Vino Şərab ---------------------------------------------------------------------------------------------------- Diktor mətni: "Məsələn, hind-Avropa dil ailəsinin german qrupuna daxil olan alman və ingilis dillərində şəraba "vayn" deyilməkdədir."Vayn" kəlməsi ilə "bayan " kəlmə- sinin səslənişləri çox yaxındır. İran dilləri qrupuna daxil olan fars və slavyan qrupundan olan rus dillərindəki "mey" və "vino" kəlmələri də bu qəbildəndir. Maraqlıdır ki, hind - Avropa xalqları öncə şərabla tanış olmuş, onların üzümlə tanışlığı isə bundan sonra baş vermişdir.Elə bu üzdən də bəzi hind-Avropa xalqlarının dilində üzümü bildirən ayrıca söz yoxdur. Mövcud olan sözlər isə şərab sözündən törəmədir." Ekrandakı yazını aşağıdakı yazı əvəz edir: ---------------------------------------------------------------------------------------------------- Dil Yazılışı Oxunuşu Mənası Hərfi Mənası ---------------------------------------------------------------------------------------------------- 1. Alman Weinrebe Vaynrebe Üzüm Üzüm çuğunduru ---------------------------------------------------------------------------------------------------- 2. Rus Виноград Vinoqrad Üzüm Üzüm qozası ---------------------------------------------------------------------------------------------------- Diktor mətni: "Məsələn,alman dilində üzüm mənasında işlənən "vaynrebe" kəlməsi hərfi mənada şərab çuğunduru anlamına gəlir.Rus dilindəki eynimənalı "vinoqrad" kəlməsi isə hərfi mənada şərab qozası kimi tərcümə edilir. Yüklə 4,8 Kb. Dostları ilə paylaş:
|