Azərbaycan xalqının dahi oğlu, ümummilli lider
Yüklə 1,98 Mb. Pdf görüntüsü
|
393
394
395
396
397
398
399
400
401
402
403
404
405
406
407
408
409
410
411
412
413
414
415
416
417
418
419
420
421
422
423
424
425
426
427
428
429
430
431
432
433
434
435
436
437
438
439
440
441
442
Vətən torpağından pay verən vətənsiz qalar!
XIX əsrin əvvəllərində Rusiya imperiyasının Cənubi Qafqazı ələ keçirmək üçün apardığı işğalçılıq müharibələrində İran və Türkiyə ərazisində yaşayan ermənilər dövlətlərinə qarşı rus qoşunlarına fəal köməklik göstərdilər. Ermənilər bununla işğal olunacaq Türkiyə və Azərbaycan torpaqlarında Rusiyanın köməyi ilə özlərinə dövlət yaratmağa çalışırdılar. Çar Rusiyası İrana və Osmanlı imperiyasına qarşı müharibələrdə öz dövlətlərinə xəyanət edən ermənilərdən bir vasitə kimi istifadə etdi. 1826-1828-ci illər müharibəsində Qacarlar İranına, 1828-1829-cu illər müharibəsində isə Osmanlı dövlətinə qalib gələn Rusiya imperiyası erməniləri kütləvi surətdə yenicə işğal olunmuş Şimali Azərbaycan torpaqlarına (əsasən İrəvan, Naxçıvan və Qarabağ xanlıqlarının əraszisinə) köçürüdü. Rusiyanın məqsədiİran və Türkiyə sərhədlərində möhkəmləndirilmiş zristian zolağı yaratmaq və həmin dövlətlərə qarşı gələcək işğallarda ermənilərdən yenə də bir vasitə kimi istifadə etmək idi. Çar Rusiyası erməniləri İran və Türkiyədən Şimali Azərbaycan torpaqlarına köçürərkən onlar üçün hər cür şərait yaratdı. Belə ki, ermənilərin köçürülməsi işi rus ordusunda xidmət edən erməni zabitərinə həvalə olundu. Köçürülənlərə imperiya xəzinəsindən maddi yardım göstərildi. Erməni köçlərini mənzil başına qədər rus hərbçiləri müşüyiət etdi. Köçürülən ermənilər ilk dövrlərdə İrəvan, Naxçıvan və Qarabağ xanlıqlarının ən münbit torpaqlarında yerləşdirildi. Onlara İran və Türkiyədə yaşadıqları yerlərin iqliminə uyğun ərazilərdə torpaq verildi. Şəhərlərdə köçürülənlərə şəhərlərdə, kənd yerlərindən köçürülənlərə isə kənd yerlərində torpaq ayrıldı. Köçürülən ermənilər bütün vergilərdən və mükəlləfiyyətlərdən azad olundular. Onlara pulsuz toxum və faizsiz pul borcları verildi. Köçürülən ermənilərin xeyli hissəsinə yaylaqlarda olan azərbaycanlıların evləri və torpaqları paylandı. Ermənilərin Azərbaycan torpaqlarına köçürülməsi ata-baba yurdları əlindən alınmış və ev-eşiksiz qalmış yerli əhalinin –azərbaycanlıların kəskin narazılığına səbəb oldu. Ümumxalq narazılığı bəzən o həddə çatırdı ki, çar hakimiyyət orqanları bununla hesablaşmağa məcbur olurdu. Məsələn, Naxçıvan əhalisinin kəskin narazılığı və aramsız çıxışları nəticəsində bu diyarda yerləşdirilmiş 500 erməni ailəsi Dərələyəzə köçürüldü. Beləliklə, erməni köçkünləri Naxçıvan diyarında qərar tuta bilmədilər. Ümumiyyətlə, XIX əsrin 20-ci illərindən başlayaraq təqribən 90 il ərazində Cənubi Qafqaza 1 milyondan çox erməni köçürülüb gətirildi. Köçürülən ermənilər əsasən azərbaycan ərazisində və azərbaycanlıların elliklə yaşadıqları Cənubi Qafqaz torpaqlarında yerləşdirildi. Birinci dünya müharibəsi illərində Azərbaycan torpaqlarına ermənilərin
Yüklə 1,98 Mb. Dostları ilə paylaş:
|