Azərbaycanin nadġr ağac və kol bġTKĠLƏRĠ

 
Familia: Leguminosae Juss. 
Paxlalılar fəsiləsi                             
 Genus: Astragalus L. Paxladələn-Gəvən cinsi  
Species: Astragalus vedicus Takht– Vedi gəvəni 
syn:Astracantha vedica (Takht.) Czerep.  
Zametki Sist. Geogr. Rast. 9: 23. 1940 ; Not. Syst. (Tbilisi)  
 
Ümumi yayılması: Ermənistanda rast gəlinir. 
Azərbaycanda yayılması: Naxçıvan MR-də yayılmışdır. 
Statusu: Azərbaycanın nadir bitkisidir. CR B1ab(ı,ıı,ııı,)+2ab(ı,ıı,ııı). 
Bitdiyi yer: Dağlıq bölgələrdə açıq sahələrdə rast gəlinir.  
Təbii ehtiyatı: Azərbaycanda dar bir arealda yayılmışdır. 
Bioloji xüsusiyyətləri: Təbiətdə həmişəyaşıl olmayan, düz, yuxarı qalxan 
budaqlı, 5-15 sm-ə qədər hündürlükdə balaca kolcuqdur.Bitkinin üzərində 
nazik  yaşıl,  8  sm-ə  qədər  uzunluqda  tikanları  vardır.  Yarpaqaltlıqları 
lansetvarı,  kənarı  kirpiklidir.  6-12  cüt  ellipsvarı  yarpaqcıqları  vardır.  Çi-
çəkləri yarpaqcıqların qoltuğunda yerləşib, 5-10-u bir yerdə şarvarı çiçək 
qrupu  əmələ  gətirir.  Paxlası  az  keçətüklü,  birtoxumludur.  İyun-iyul  ay-
larında çiçəkləyir.  
Çoxalması: Generativ yolla çoxalır. 
Təbii  ehtiyatının  dəyiĢilməsi  səbəbləri:  Başlıca  olaraq  insan  fəaliy-
yətidir.  
Becərilməsi: Becərilməsi haqqında məlumat yoxdur. 
Qəbul edilmiĢ qoruma tədbirləri: Qəbul edilmiş qoruma tədbiri yoxdur. 
Zəruri  qoruma  tədbirləri:  Azərbaycanın  “Qırmızı  Kitabı”na  daxil 
edilməlidir. 

---

 
Məlumat mənbələri: Флора Азербайджана. т.5. 1954; Флора Kaвkaзa. 
т.5. 1954;  Azərbaycanın ağac və kolları. I cild. 1961; Azərbaycan florası-
nın konspekti. I-III cildlər. 2005; 2006; 2008; Naxçıvan Muxtar Respub-
likası florasının taksonomik spektri. 2008; Naxçıvan MR-nın flora müx-
təlifliyi və onun nadir növlərinin qorunması. 2011. 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

---

 
Familia: Leguminosae Juss. 
Paxlalılar fəsiləsi                              
Genus: Astragalus L. Paxladələn-Gəvən cinsi  
Genus: Astracantha 
Podlech 
– A
strakanta
 cinsi  
Species:  Astracantha  jucunda  (Al.Fed.,  Fed.  &  Rzazade)  Czer.  -  ġad 
astrakanta 
synonym of Astracantha barba-caprina ("Al.Fed., Fed. & Rzazade") Podle  
Bot. Mater. Gerb. Bot. Inst. Komarova Akad. Nauk S.S.S.R. 16: 228. 1954  
Syn.:Astragalus jucundus Al. Fed., Fed. & Rzazade 
Ümumi yayılması: Azərbaycan 
Azərbaycanda  yayılması:  Naxçıvan  MR  (Qaraquş  dağları)  ərazisində 
yayılmışdır. 
Statusu: Azərbaycanın nadir bitkisidir. VU C2a(i). 
Bitdiyi yer: Orta dağ qurşağında açıq sahələrdə təbii halda yayılmışdır. 
Təbii ehtiyatı: Geniş yayılma arealı yoxdur. 
Bioloji  xüsusiyyətləri:  Təbiətdə  yar-
pağını tökən, 5-15 sm-ə qədər hündür-
lükdə kolcuqdur. Nazik budaqları 5-15 
mm-ədək qədər diametrdə olub, tikan-
larla örtülüdür. Yerə yatıq,  yarpaqcıq-
ları  7-8  cüt  olub,  uzunsov,  dağınıq, 
kirpikvarı tüklüdür. Çiçəkləri sarı, şar-
varı başcıq çiçək qrupunda toplanmış-
dır.  Paxlası  uzunsov-yumurtavarı,  bir 
qədər  yumşaq  tüklüdür.  Iyul  ayında 
çiçəkləyir.  
Çoxalması: Təbii şəraitdə toxum vasitəsilə çoxalır. 
Təbii  ehtiyatının  dəyiĢilməsi  səbəbləri:  Başlıca  olaraq  insan  fəaliy-
yətidir. 
Becərilməsi: Məlumat yoxdur. 
Qəbul edilmiĢ qoruma tədbirləri: Qəbul edilmiş qoruma tədbiri yoxdur. 
Zəruri  qoruma  tədbirləri:  Azərbaycanın  “Qırmızı  Kitabı”na  daxil 
edilməsi tövsiyə olunur. 
Məlumat mənbələri: Флора Азербайджана. т.5. 1954; Флора Kaвkaзa. 
т.5. 1954; Azərbaycanın ağac və kolları. I cild. 1961; Azərbaycan florası-
nın konspekti. I-III cildlər. 2005; 2006; 2008; Naxçıvan Muxtar Respubli-

---

 
kası  florasının  taksonomik  spektri.  2008;  Naxçıvan  MR-nın  flora  müx-
təlifliyi və onun nadir növlərinin qorunması. 2011. 
 
Familia: Leguminosae Juss. 
Paxlalılar fəsiləsi                             
Genus: Astracantha 
Podlech 
– A
strakanta
 cinsi  
Species:  Astracantha  Theodorov,  Fedorov  &  Rzazade  –  Sarı-qırmızı 
astrakanta 
synonym of Astracantha barba-caprina ("Al.Fed., Fed. & Rzazade") Podle  
Bot. Mater. Gerb. Bot. Inst. Komarova Akad. Nauk S.S.S.R. 16: 228. 1954  
Species:  Astragalus  flavirubens  Theodorov,  Fedorov  &  Rzazade  – 
Sarı-qırmızı gəvən 
syn: Astracantha flavirubens (Theodorov, Fedorov & Rzazade) Podl.  
Bot. Mater. Gerb. Bot. Inst. Komarova Acad. Nauk SSSR 16: 229 229 1954. 
 
Ümumi yayılması: Azərbaycan. 
Azərbaycanda  yayılması:  Naxçıvan  MR-də  (Qapıca  dağları)  1700-
1800m yeksəklikdə təbii arealı vardır. 
Statusu: Azərbaycanın nadir bitkisidir. VU C2a(i). 
Bitdiyi yer: Quru daşlı yamaclarda yayılmışdır. 
Təbii ehtiyatı: Azərbaycanda təbii ehtiyatı çox deyildir. 
Bioloji  xüsusiyyətləri:  Təbiətdə  yarpağını  tökən,  çoxlu  budaqları  olan, 
25 sm hündürlüyə qalxan koldur. Qalın tüklə örtülmüş yarpaqaltlıqlarının 
və yarpaqlarının ucu tikanlı oxlarla qurtarır. Tikanları 2-4,5 sm uzunluqda 
düz  yuxarı qalxmış, yaxud meyillidir. Yarpaqcıqları 7-8 cüt olub, hər iki 
tərəfdən  ağtüklü,  ellipsvari,  yaxud  uzunsov-
ellipsvarı, küt, yaxud qısa ucludur.  
Meyvəsi  yumurtavarı,  üzəri  tüklü,                 
2-3 mm uzunluqda, yuxarı hissəsi qarmaqvarı 
əyilmiş,  əsası  çılpaqdır.  Paxlası  tüklüdür. 
İyulda  çiçəkləyir,  avqust-sentyabrda  meyvəsi 
yetişir.  
Çoxalması: Təbiətdə toxum vasitəsilə çoxalır. 
Təbii  ehtiyatının  dəyiĢilməsi  səbəbləri:  Başlıca  olaraq  insan  fəaliyyə-
tinin təsiridir. 
Becərilməsi: Becərilməsi haqqında məlumat yoxdur. 

---