Azərbaycanın böyük şairi Xəlil Rzanın bizim xalqın mədəniyyətinin inkişafında böyük
Yüklə 2,49 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- XƏLİL RZA ULUTÜRK
381 Mənə öylə gəlir: hardasa, kimsə Bir insan ömrünə qələm çəkirsə Özü də bilmədən yüz qan salır o. Bəşər ağacına balta çalır o. Bir insan köçürsə dünyadan əgər, Öylə düşünmə ki, bircə can gedir. Hər sönən baxışda saysızdiləklər, Hər kiçik tabutda bir cahan gedir. O gedir... qalırıq biz yanayana, Bu dərdi ürəkdə daşımaq çətin. Hər gün yer üstündən yerin altına Köçür bir parçası bəşəriyyətin. Bəşər dedikləri vahid bir bədən... Bəs neçin düşübdür ürəklər ayrı? İnsan cəmiyyəti yaranan gündən Yollar, təriqətlər, məsləklər ayrı. Bəlkə buna görə biganəyik biz, Bəlkə buna görə ürəyi daşıq. Bəlkə div olmuşuq, divanəyik biz, İnsanı insandan oğurlamışıq. Bir kiçik budağı qıranda rüzgar, Budaq qanyaş tökər, ağac qan ağlar. Bir durna ayrılsa öz qatarından, Qatar mənziləcən gedər pərişan. Bəs bir durna qədər olmadıqmı biz? Neçin buza döndü qaynar qəlbimiz? Axı biz həpimiz yaxın sirdaşıq, Ata bir, ana bir, doğma qardaşıq.
382 XƏLİL RZA ULUTÜRK SEÇİLMİŞ ƏSƏRLƏRİ Eynidir havamız, suyumuz bizim. Eyni torpaqdandır mayamız bizim. Yoğurub yapanda xilqətimizi, Eyni gözdə görüb təbiət bizi. Heç kəsi heç kəsdən üstün etməyib, Heç bir balasını ana atmayıb. Sən ey qılınc çəkib əbəs qan tökən, Kimə qaldırırsan o qılıncı sən? Mundirli, kaskalı, avtomatlısan. İnsan paltarında bir cəlladmısan? Nədir bu azğınlq, bu qudurğanlıq? Neynirsən? Əl saxla, düşün bir anlıq. Atanın qanıdır axır dəmbədəm Düşmən qardaşların sinələrindən. Təbiət, o böyük, ağ saçlı ata Can verdi, qan verdi, qeyrət verdi o. Bizə insaf verdi, mürvət verdi o. Bizə əl verdi ki, imdada çataq, Yıxılan bir kəsin qolundan tutaq. Bizə ağıl verdiqüdrətli, mətin. Dərk edək dərdini bəşəriyyətin. Sussun o ürək ki, buzdan soyuqdur. Üzülsün o qol ki, yardımı yoxdur. Kor olsun o göz ki, qeydə qalmaya, Bir insan könlünə işıq salmaya. İnsan dərdlərinə biganə insan Əfidən, əqrəbdən əksikdir, inan. 383 Bu qoca dünyanın seyrinə bir gəl, Təbiət qurulmuş necə mükəmməl. Necə mehribandır çöldə çiçəklər, Eyni səmtə əsir əsən küləklər. Ceyranlar dəstədə həsbhal edir, Dalğalar nəhrdə qolboyun gedir. Yeddi qardaş ulduzişıqlı, iri. Hələ bircə dəfə küsməyib biri. İnsan da cahanda bir çiçək, bir quş, Onun da xilqəti böylə saf olmuş. Bəs neçin yarandı ikitirəlik? Haçan zəhərləndi bu qan, bu ilik? Biz ki, təmiz idik başdan, binadan. Səni kim ayırdı eldən, anadan? Ey təbiət qədər müqəddəs insan, Ey mələklər kibi gülnəfəs insan Gör hansı zirvədən yuvarlanmısan, İnsan kəlməsinin ucalığından! Luvru, Ermitajı sən yaratmısan, Bəs neçin tökdüyün qana batmısan? Dünən qurduğunu sökürsən bu gün, Öz başına odlar tökürsən bu gün. Göydə ulduzlara sığal çəkirsən, Yerdə krematori, zindan tikirsən. Baxıram əynində tazə paltara. Zahirin parlaqdır, batinin qara.
384 XƏLİL RZA ULUTÜRK SEÇİLMİŞ ƏSƏRLƏRİ Başında biliyin, savadın da var. Daha dəhşətlidir savadlı xunxar. Savadsız olmağın bəlası birdir, Savadlı canilik daha betərdir. Hansı mərtəbəyə gör çatıb bəşər: Savadlanıb fitnə, savadlanıb şər. Əynində şıq kostyum, əlində silah O, kimdir? Bəlkə də nitqli timsah! Üzdə mədh eləyir mədəniyyəti. İşdə bambaşqadır mədə niyyəti. Niyyəti məhv etmək, parçalamaqdır. Sözü ipək kibi, özü bıçaqdır. Gecələr dalıram gur şəhərlərə, Gecələr dönmüşdür ağ səhərlərə. Heyhat, göz güldürən bu işıq, bu nur Onun silahında şimşək, od olur. Deyin, bunçünmü Edison məgər Yatmadı, çalışdı uzun gecələr?! Gözünün nurunu o giləgilə Əritdi, axıtdı bir cüt naqilə. Düşündü: insana bu bir köməkdir. İnsan işıq görüb sevinəcəkdir. Axacaq ürəyə, idraka işıq. Bəs neçin umudsuz, naçar qalmışıq? 385 Siz ey yer üzünə matəm yayanlar, Eşqi, ləyaqəti tapdalayanlar! Siz ey müstəmləkə havadarları, Dünyanın “mədəni” canavarları! Yurdları qurd təki qamarlayanlar, Aləmi yüz yerdən hasarlayanlar. Raketlə, tank ilə, topla, tüfənglə, Cılız bir ürəklə, dar bir diləklə. Bu bütöv aləmi tikələyənlər, Öz insan adını ləkələyənlər! Elm sizin üçün fitnədi yalnız, İşığı bəbəkdən qoparırsınız. Baxıram dünyanın xəritəsinə, Min yerə bölünmüş Yer kürəsinə. Dünya zolaqzolaq, dilimdilimdir, Çeynənən sərhədlər didimdidimdir. Nə qədər çəpərlər, nə qədər mərzlər... Mərz üstə nə qədər mübarizələr! Viran Xirosima küldü bir qutu, XX əsrin nəhəng tabutu! Hələ dəryadərya insan qəmləri, Daxau, Buhenvald cəhənnəmləri. Hələ canilərin nəfsi dipdiri, Hələ Andronik, Əhrimən sağdır.
386 XƏLİL RZA ULUTÜRK SEÇİLMİŞ ƏSƏRLƏRİ Bəs hansı qüvvətin polad əlləri Onları dünyadan qoparacaqdır? Neçin tərlan kibi qanadlanmayaq, Bütün Yer üzünü Vətən sanmayaq? Qınına çəkilmiş bağalar kibi Hərlənmək, girlənmək eyib deyilmi? Gözləri nə qədər dardı onların – Beş qarış yer üstə boğuşanların. Adsanmı gəzirsən, ey ucuz adsan, Axı nədən ötrü vurhavurdasan? Bir bax ətrafına, gör dünya nədir – Sonu görünməyən bir xəzinədir. Nə zəngin yaranmış ana təbiət: Torpaqda səxavət, suda səxavət. Almalı, armudlu, heyvalı bağlar Səni bu yerlərə ömürlük bağlar. Özü boyda qızıl bu dağlar sənin, Səadət qaynağı bulaqlar sənin. Dünya sənin üçün nələr saxlayır: Daşlar öz bağrında gövhər saxlayır. Sənindir ağ saçlı şəlalələr də, Ovcu zər dolusu tər lalələr də. Yaxa düyməsini açmaq istəyən İncə bir gözəldir qarşında süsən. Yüklə 2,49 Mb. Dostları ilə paylaş:
|