Azԥrbaycan VII-IX ԥsrlԥRDԤ

423

Onlara yax n yerdԥ bir çoban qoyun otar rm ú, ondan bir quzu sat n

ald lar; bir dԥ istԥyirdilԥr ondan yemԥli úeylԥr sat n als nlar, lakin

onlara [satmaqdan] imtina etdi vԥ bulaqdan gedib, Sԥhl ibn Sumbat n

yan na çatd  vԥ ona xԥbԥr verdi ki, bu adam, úübhԥsiz, Babԥkdir.

Mԥsԥlԥ ondad r ki, Babԥk öz úԥhԥrindԥn qaç b oldu÷u da÷

tԥrk edԥndԥ, Afúin qorxurdu, o, ԥlçatmaz da÷lardan birindԥki qalada

özünü möhkԥmlԥdԥr, o tԥrԥfdԥ yaúayan bԥzi adamlar ona qoúular,

onun camaat  artar, qoúununun qal qlar  {127} yenԥ baú na toplanar,

bundan sonra öz ԥvvԥlki yerinԥ qay dar vԥ öz iúlԥrini yenidԥn

baúlayar - buna görԥ dԥ Afúin bütün yollar  tutdu. Ermԥnistan,

Azԥrbaycan, ԥr-Ran vԥ Beylԥqan ölkԥlԥrindԥ bütün qalalar n vԥ

mԥntԥqԥlԥrin patriklԥrinԥ mԥktub yaz b vԥd etdi ki, [kömԥk üçün] nԥ

istԥsԥlԥr onlara verԥcԥkdir.

Sԥhl çoban n dediklԥrinin ham s n  eúidԥndԥ, dԥrhal öz yax n

adamlar  ilԥ gedib, Babԥk olan yerԥ çatd . Sԥhl atdan düúüb, ona

yax nlaúd , onu bir padúah kimi salamlad  vԥ belԥ dedi: "Ey hökmdar,

qalx, sԥnin movlan yaúayan öz saray na get, burada Allah sԥni öz

düúmԥnindԥn qoruyar". Babԥk Sԥhl ilԥ getdi, onlar Sԥhlin qԥsrinԥ

gԥldilԥr. Sԥhl Babԥki öz taxt na oturtdu, ona çox hörmԥt göstԥrib

qarú s nda boyun ԥydi.

Süfrԥ sal nd . Sԥhl dԥ Babԥk ilԥ yemԥyԥ oturdu. Babԥk nԥ

vԥziyyԥtdԥ oldu÷unu vԥ onun nԥ gözlԥdiyini bilmԥdiyi üçün Sԥhlԥ

belԥ dedi: "Mԥgԥr sԥnin kimi bir adam mԥnimlԥ bir süfrԥ baú nda

otura bilԥrmi?"

Sԥhl dedi: "Ey hökmdar, ba÷ úla, mԥni ba÷ úla! Do÷rudan da

mԥnim vԥziyyԥtim elԥ deyil ki, padúahlarla oturum". Sonra Sԥhl

dԥmirçini ça÷ rd  vԥ Babԥkԥ müraciԥtlԥ dedi: "Hökmdar, uzat

ayaqlar n !"  Dԥmirçiyԥ  isԥ  ԥmr  etdi  ki,  onu  dԥmir  [zԥncirԥ]  vursun.

Babԥk soruúdu: "Sԥhl, bu nԥdir, xԥyanԥtdir? "Sԥhl ona belԥ dedi:

"Sԥn qoyun vԥ inԥk otaran adi çobansan. Sԥn hara, dövlԥti idarԥ

etmԥk vԥ siyasԥtlԥ mԥú÷ul olmaq hara?" O ԥmr etdi ki, Babԥklԥ

gԥlԥnlԥrin ham s n  [zԥncirԥ] vursunlar, Afúinԥ isԥ adam göndԥrdi

xԥbԥr versin ki, Babԥk onun yan ndad r.

[Hԥmin xԥbԥri alan kimi] Afúin öz kömԥkçisi Bumadan n

[Buzbaran n] baúç l ÷  ilԥ 400 zirehli atl  göndԥrdi. Bumada Babԥki

---

424

vԥ yan ndak  adamlar  tԥhvil al b Afúinin yan na gԥtirdi. øbn Sumbat

da onunla gԥlmiúdi. Afúin onun rütbԥsini yüksԥldԥrԥk, ona [qiymԥtli

hԥdiyyԥlԥr] ba÷ úlad , ԥyninԥ fԥxri paltar geydirib, baú na tac qoydu,

qoúunu onun qarú s ndan keçirtdi, onun üstündԥn xԥrac  götürdü,

sonra özünü buraxd .

{128} Mötԥsimin yan na bir neçԥ quú [göyԥrçin] göndԥrilib

qԥlԥbԥ haqq nda mԥlumat verildi. Bu xԥbԥr ԥl-Mötԥsimԥ çatan

zaman, xalq bu xԥbԥri gurultu ilԥ qarú lad . onu [xԥlifԥni] isԥ sevinc

bürüdü vԥ o öz sevincini aç q bildirdi. Qԥlԥbԥ [Babԥk üzԥrindԥ

qԥlԥbԥ] xԥbԥri ölkԥnin hԥr yerinԥ bildirildi, çünki Babԥk sultan n çox

qoúununu mԥhv etmiúdi.

Afúin atl lar n müúayiԥtilԥ Babԥki götürüb yola ç xd  vԥ

nԥhayԥt 223-cü ildԥ Samarraya çatd . Afúini Mötԥsimin o÷lu Harun,

xԥlifԥnin ailԥsi vԥ [yüksԥk] rütbԥli dövlԥt adamlar  qarú lad lar. Afúin

Samarraya beú fԥrsԥx qalm ú Qatul adl  bir yerdԥ dayand . Mötԥsim,

bir hind padúah n n hԥlԥ ԥl-Mԥmuna ba÷ úlad ÷  boz f li oraya

göndԥrdi. Bu, q rm z  vԥ yaú l dibac vԥ ԥlvan ipԥk parça ilԥ örtülmüú

böyük bir fil idi. Fil ilԥ yanaú , eyni parça ilԥ örtülmüú böyük bir inԥk

dԥ göndԥrildi. Afúinԥ [xԥlifԥ] q rm z  dibacdan bir qaftan göndԥrdi;

bunun özü zԥrlԥ toxunmuú, döúü ԥlvan daú-qaú vԥ qiymԥtli

cavahiratla örtülmüúdü, baúqa, nisbԥtԥn pis bir qaftan vԥ üstündԥ

ԥlvan daú-qaú olan iki uzun papaq da [ona göndԥrdi]. Qaftan n birini

Babԥkԥ, o birisini isԥ qardaú na geyindirdilԥr. Papa÷ n birini Babԥkin

baú na, digԥrini isԥ qardaú n n baú na qoydular. Babԥki filԥ, qardaú n

isԥ inԥyԥ mindirdilԥr.

Babԥk f li görüb, tԥԥccüblԥ soruúdu: “Bu heyvԥrԥ heyvan

nԥdir?” Qaftan onun xoúuna gԥldi vԥ dedi: "Bu - böyük vԥ ԥzԥmԥtli

bir padúah n úöhrԥtdԥn mԥhrum olan ԥsirԥ, miskin, taleyin aldatd ÷ ,

bԥdbԥxt vԥ mԥúԥqqԥtlԥrԥ mԥruz qalm ú bir adama hԥdiyyԥsidir. Bu,

elԥ bir sevincdir ki, dal nca kԥdԥr gԥtirir".

Babԥkin gԥlib keçmԥsi üçün Qatuldan Samarrayadԥk yolda

iki cԥrgԥ adam düzülmüúdü. Bu iki cԥrgԥnin ortas ndan Babԥk filin

üstündԥ, qardaú  da inԥyin üstündԥ keçirdilԥr. Babԥk sa÷a-sola bax r,

kiúilԥrԥ nԥzԥr sal r, onlar n say n  [müԥyyԥn] edirdi.

---

425

{129} Bu, 223-cü il sԥfԥr ay n n qurtarmas na iki gün qalm ú

cümԥ axúam  idi.  Camaat  belԥ bir  günü  vԥ belԥ tԥntԥnԥli  yeriúi  heç

vaxt görmԥmiúdi.

Afúin Mötԥsimin hüzuruna getdi, o da Afúini tԥntԥnԥli surԥtdԥ

qԥbul edib ona xüsusi iltifat göstԥrdi. Onun yan na Babԥki gԥtirdilԥr;

ondan soruúdu: "Babԥk sԥnmisԥn?" Babԥk isԥ cavab vermirdi. Onda

Afúin ona tԥrԥf ԥyilԥrԥk dedi: "Ey biçarԥ! Ԥmir ԥl-Möminin sԥninlԥ

dan ú r, sԥn isԥ dinmirsԥn!" Onda Babԥk cavab verdi; "Bԥli, mԥn

Babԥkԥm!"

Mötԥsim [ona] baú ԥydi vԥ buyurdu onun ԥllԥrini vԥ

ayaqlar n  kԥssinlԥr... baú n  isԥ Ba÷dada göndԥrib körpüdԥn ass nlar.

Sonra isԥ onun baú n  Xorasana göndԥrib, [xalq  qorxutmaq üçün]

oran n bütün úԥhԥr vԥ kԥndlԥrindԥ göstԥrdilԥr, çünki [orada] xalq

[Babԥkin] iúini çox ciddi hesab edirdi, ona görԥ ki, onun [Babԥkin]

sayca çox qoúunu vԥ úԥxsi nüfuzu var idi, bir dԥ ona görԥ ki, az

qalm úd  o, bütöv bir dövlԥti vԥ dini mԥhv etsin, bu dini yenisi ilԥ

ԥvԥz etsin.

Babԥkin baú  ilԥ bԥrabԥr qardaú n  da Ba÷dada göndԥrdilԥr.

Babԥkԥ Samarrada verilԥn cԥzan  eynilԥ, burada øshaq ibn øbrahim

onun qardaú na verdirdi. Babԥkin bԥdԥni Samarran n kԥnar yerindԥ

uzun bir dirԥkdԥ çarm xa çԥkildi. Bu yer indiyԥdԥk "Babԥkin kilsԥsi"

adlan r, hԥrçԥnd ki haz rda (X ԥsr -Z.B.) bu yer demԥk olar, sԥhrad r.

ԤLAVԤ VI

MԤSUDøNøN "KøTAB-ø TԤNBøH

    VԤ L-øùRAF" ԤSԤRøNDԤN

---