Азярбайъан республикасынын тящсил назирлийи

223 
 
12-ci tip 
E: 20 – 24; N: 8 – 16  
Asanlıqla  intizama  tabe  olur.  ġəxsi 
ləyaqət 
hissinə 
malikdir. 
TəĢkilatçıdır.  Ġdmana,  incəsənətə 
meyllidir.  Fəaldır.  Tez  aĢiq  olandır. 
Ġnsanlara  və  hadisələrə  tez  alüdə 
olur. Duyğuludur. 
Həm  emosional,  həm  də  iĢgüzar 
planda  təbiətən  liderdir.  Onun 
liderlik  keyfiyyətlərini  dəstəkləmək, 
kömək  etmək  Ģəxsi  və  iĢgüzar 
məsələlərdə 
düzgün 
istiqamətə 
yönəltmək lazımdır. 
 
13-cü tip 
E: 20 – 24; N: 16 – 20 
Mürəkkəb  tipdir.  ġöhrətpərəstdir. 
Enerjilidir.  Üzüğülərdir.  Adətən 
yüksək  mənəvi  keyfiyyətlərə  malik 
olmur.  Həyatı  zövqlərə  baĢ  vurmağı 
xoĢlayır.  Həyatda  əsas  yeri  məiĢət 
tələbatlarına 
verir. 
Nüfuzluluq 
qarĢısında  baĢ  əyir.  Var  qüvvəsi  ilə 
uğur və mənfəət əldə etməyə can atır. 
Uğursuzlura 
nifrət 
edir. 
Ünsiyyətcildir, 
nümayiĢkaranə 
hərəkətləri  sevir.  Öz  tələblərində 
israrlıdır. 
Bu  tip  xarakterə  malik  yeniyetməni 
daim  ―çərçivə‖də  saxlamaq  lazımdır 
ki, 
təkəbbürlüyə, 
lovğalığa, 
baĢqalarını  özünə  tabe  etməyə  can 
atmasın.Onunla  sakit  və  sərt  rəftar 
etmək lazımdır. 
Müsbət keyfiyyətlərini qeyd etməklə 
yanaĢı,  çatıĢmayan  cəhətlərini  də 
göstərmək  lazımdır.  TəĢkilatçılıq 
rolunu  da  təklif  etmək  olar.  Ancaq 
bu zaman tapĢırılan iĢin icrasını ciddi 
Ģəkildə  tələb  etmək  gərəkdir.  Onun 
estetik tərbiyəyə ehtiyacı var. 
 
14-cü tip 
E: 16 – 20; N: 20 – 24 
Amiranədir, 
hər 
Ģeydən 
Ģübhələnəndir,    xırdaçılıq  edəndir. 
Hər  zaman  birinciliyə  can  atır.  Öz 
üstünlüyündən  ləzzət  alır.  Acıdildir. 
Özündən 
zəiflərə 
lağ 
etməyi 
xoĢlayır. 
Qisasçıdır, 
zalımdır, 
etinasızdır, bezdiricidir. 
Bu  tipə  laqeyd  yanaĢmaq  olmaz. 
Dostcasına, 
lakin 
ironiya 
ilə 
yanaĢmaq lazımdır. 
Ona liderlik mövqeyi tutmağa imkan 
vermək olar, ancaq ona elə bir vəzifə 
vermək  lazımdır  ki  ,diqqətinin 
çoxunu  adamlara  deyil  kağızlara 
vermiĢ 
olsun. 
Ġradəliliyini 
və 
inadkarlğını  dəstəkləmək  olar.  Eyni 
zamanda 
yeniyetmə 
özündə 
ətrafındakılara 
qarĢı 
müsbət 
emosional  münasibət  və  pozitiv 
istiqamətlənmələr  tərbiyə  etməyə 
çalıĢmalıdır. 
 

---

224 
 
15-ci tip 
E: 8 – 16; N: 20 – 24 
HəmiĢə  hər  Ģeydən  narazı,  deyingən, 
yersiz 
irad 
tutmağa 
meyillidir. 
Xırdaçıdir  ,tələbkardır.Ancaq  acıdil 
deyil.  Hər  xırda  Ģeyə  görə  tez 
inciyəndir.  Çox  zaman  qaĢ-qabaqlı, 
acıqlı olur. Paxıldır. ĠĢ ğörəndə özünə 
əmin 
olmur.Münasibətlərdə-tabe 
olandır  Çətinliklə  üzləĢəndə  geri 
çəkilir.  Sinifdə,  qrupda  kənar  durur. 
Kin saxlayandır. Yaxın dostları olmur. 
YaĢıdlarına  komanda  verir.  Səsi  sakit 
və kəskin olur. 
Onunla 
heç 
olmazsa 
azacıq 
qarĢılıqlı  münasibət  qurmaq  yaxĢı 
olar.Onun vasvasılığına əsaslanaraq 
bunu  asanlıqla  etmək  olar.  Onun 
sağlamlığı,  qazandığı  uğurlarla 
maraqlanaraq 
bu 
barədə  
mərhəmanə söhbət etmək olar. 
Ona  insanlarla  ünsiyyət  tələb 
etməyən 
tapĢırıqlar 
verməklə 
ictimai  fəaliyyətə  də  cəlb  etmək 
mümkündür 
,məsələn 
ona 
dəftərxana 
iĢini 
tapĢırmaq 
olar(onun    pedantlıq  xüsusiyyətləri 
bu iĢi yaxĢı görməsinə imkan verir). 
YaxĢı  icraçılığa  görə  kollektiv 
qarĢısında  təriflənməsi  ona  müsbət 
təsir  göstərə  bilər.  Bu,  onun 
yoldaĢları 
ilə 
münasibətlərini 
qaydaya sala bilər. 
Bu  tipdən  olan  yeniyetmələrin 
daimi  diqqət  və  fərdi  ünsiyyətə 
ehtiyacı var. 
 
16-cı tip 
E: 4 – 8; N: 20 – 24 
Yüksək həssaslığa malikdir, heç kəsə 
inanmır, 
üzdən 
bilinməsə 
də 
ehtiraslıdir,  azdanıĢandır,  qapalı  və 
tez  inciyəndir.  Özünübəyənəndir, 
müstəqildir, 
tənqidi 
münasibət 
bəsləyəndir. 
Pessimistdir. 
ÜmumiləĢdirici düĢüncəyə malikdir. 
Hərdən özünə inamsız olur. 
Ona 
yanaĢmada 
qayğıkeĢlik, 
yoldaĢlarının  yanında  təqdiredici 
münasibət,  xeyirxahlıq,  hörmətlilik 
vacibdir. 
Onun  haqlı  tənqidi  mühakimələrini 
dəstəkləmək lazımdır, lakin hər Ģeyə 
yerli-yersiz  irad  tutmaq  meylinin 
inkiĢafına yol vermək olmaz. 
 

---

225 
 
17-ci tip 
E: 16 – 20; N: 4 – 8 
Çox  emosionaldır.    Tez  vəcdə 
gələn,həmiĢə  Ģəndir,  ünsiyyətcil,  tez 
aĢiq  olandır.  Əlaqələrində  yaxĢı-
yaman  bilən  deyil.  Hamıya  qarĢı 
dostyana  münasibət  bəsləyir.  Sabit 
deyil, 
sadəlövhdür, 
uĢaq 
xasiyyətlidir, 
zərifdir. 
Ətrafındakıların  rəğbətini  qazana 
bilir. 
Xəyalpərəsdir. 
Liderliyə  can  atmır,  mərhəmanə 
dostluq  münasibətlərinə  üstünlük 
verir. 
Müsbət 
meyllərini 
dəstəkləmək 
lazımdır.  Estetik  həvəslərini  inkiĢaf 
etdirmək,  dəstəkləmək  (məsələn, 
sinif qarĢısında çııxıĢını təĢkil etmək 
və  s.)  faydalı  olardı.  Onda  iradi 
keyfiyyətlərin 
 
(iddialılıq 
səviyyəsinin, 
inadkarlığın) 
formalafmasına  diqqət  yetirmək 
lazımdır. 
 
18-ci tip 
E: 4 – 8; N: 16 – 20  
Empatikdir.  Çox  mərhəmətlidir, 
zəifləri 
dəstəkləməyi 
xoĢlayır. 
Mərhəmcə  dostluq  münasibətlərinə 
üstünlük  verir.  Əhvali-ruhiyyəsi  çox 
zaman 
sakit 
və 
aĢağı 
olur. 
Təvazökardır.  Utancaqdır.  Özünə 
inamı yoxdur. Seyrçidir. 
Çətin  vəziyyətə  düĢəndə  asanlıqla 
həyəcanlanır 
və 
hər 
Ģeydən 
Ģübhələnən olur. 
Onunla  münasibətdə  mülayim  rejim 
qurmaq 
lazımdır. 
Hərəkətlərinə 
gizlicə 
göz  qoymaq,  sakit  və 
mehribancasına 
nəzarət 
etmək 
məsləhətdir.  Çətin  vəziyyətlərdə 
kömək  etmək  lazımdır,  məsələn 
məqsədinə çatması üçün,aktiv mövqe 
formalaĢdırması  üçün.  YaĢıdları  və 
böyüklərlə əlaqə qurmasına yardımçı 
olmağa  ehtiyac  duyulur.  Neqativ 
hallara  yol  verdikdə  onu  yoldaĢları 
qarĢısında  qınamağa  yol  vermək 
məsləhət deyil. 
19-cu tip 
E: 4 – 8; N: 4 – 8 
Sakit 
tipdir. 
AzdanıĢandır, 
mühakiməlidir.  Fəaliyyətində  ləng 
olsa  da  çox  ardıcıldır.  Müstəqildir. 
Çox  zəhmətkeĢdir.  Qərəzli  deyil, 
təvazökardır,  emosionallığı  zəifdir, 
bəzən reallıqdan yayınmıĢ olur. 
Bu  tipdən  olan  yeniyetmələrdə 
özünüqiymətləndirmə 
hissini, 
iddialılıq  sistemini  inkiĢaf  etdirmək, 
meyl  və  qabiliyyətlərini  aĢkara 
çıxarmaq lazımdır. 
Yüksək  fərdi  məsuluyyət  tələb  edən 
tapĢırıq  verməklə  onlarda  nəyə  isə 
maraq 
yaratmaq 
olar(bu 
iĢ 
adamlardansa  yazı-pozu ilə bağlı olsa 

---