Азярбайжан республикасы
Yüklə 3,9 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Jəmil Qarabaği 14
- Rəyçilər
111 14 yanvar 1919-ju il tarixli «AZƏRBAYCAN » qəzetindəki rəyi təqdim edək: Teatr və musiqi. «Arşın mal alan» Jümə günü, yanvarın 10-da, hökumət teatrında bu operetta böyük müvəffəqiyyətlə keçdi. Məsuliyyətli Gülçöhrə rolunda iştirak edən Qəmər xanım bu debütündə böyük, məlahətli tembrə malik səs və düşünülmüş oyun nümayiş etdirdi. Truppa onun simasında yaxşı səhnə qüvvəsi qazanmışdır. İlk dəfə Əsgər rolunda çıxış edən j. Q.B.Şərifov yaxşı oynayırdı, lakin artistə vokal göstərijiləri üzərində işləmək lazımdır. j. M.Əliyev və X.Hüseynov öz rollarının öhdəsindən nisbətən uğurla gəldilər, birinji Soltan bəy rolunda, ikinjisi isə Süleyman rolunda çıxış edirdi. Sürəyya xanım Asiya və j. Darablinski Vəli rolunda böyük müvəffəqiyyət qazandılar. Bu ümumi uğur bütövlükdə Telli rolunun ifaçısı xanım Tanailidi və qismən də Jahan rolunu ifa edən xanım Leylanın üzərinə düşdü. Jəmil Qarabaği 14 Mayın 28-də «Arşın mal alan» tamaşasına Əsgər rolunun ifaçısı Q.Şərifov recissorluq etdi. Bu tamaşada başqa iştirakçı heyəti çıxış edirdi. Maraqlıdır ki, iyulun 18-də bu operetta təqdim edilərkən, A.M.Şərifov, R.Darablı və A.H.Anaplı günün vajib məsələlərinə aid «meyxana» söylədilər. 15 A.H.Sarabskinin arxivindəki iki proqramdan görünür ki, «O olmasın, bu olsun» operettasının, həmçinin müxtəlif recissor şərhi – A.A.İvanov (20 yanvar) və H.Sarabskiyə məxsus şərhləri olub. (Hər iki proqram AZƏRBAYCAN dilində çap olunub). 1919-ju ildə teatr aləmi görkəmli AZƏRBAYCAN recissoru H.Ərəblinskinin fajiəli ölümündən sarsıldı. «AZƏRBAYCAN » qəzeti 9 martda öz oxujularına görkəmli artistin dəfn günü barədə məlumat verirdi. (AZƏRBAYCAN dilində «Ərəblinskinin dəfn mərasimi» məqaləsi verilir). Qatillər böyük artisti susmağa məjbur etdilər, lakin fajiəli tamaşaya çevrilən onun dəfn mərasimini poza bilmədilər. Dəfn mərasimi artistin təntənəsi oldu, şəhəri silkələdi. Mərasim bütün şəhər boyu hərəkət etdi, ayrı-ayrı döngələrdə dayanarkən, mərhumun xatirəsi haqqında kədərli sözlər səslənirdi. Bu jür çıxışlarla M.Ə.Rəsulzadə, Ü.Hajıbəyli, M.A.Sidqi, K.Kazımov və b. çıxış etdilər. Artistin jənazəsini xor müşayiət edirdi, artistlə xudahafisləşmək üçün gələnlər arasında görkəmli ijtimai xadimlər, tanınmış artistlər və musiqiçilər, sadəjə minnətdar tamaşaçılar vardı. Ərəblinskinin tabutunu onun səhnədəki silahdaşları bütün şəhər boyu öz 14 «Азярбайжан» гязети, № 8, 14 йанвар 1919-жу ил. 15 «Азярбайжан» гязети, № 149, 18 ийул 1919-жу ил. 112 çiyinlərində aparırdılar. Qəbristanda qojaman artist Mirzə Muxtar Məhəmmədov ümidsiz halda dedi: «Get, mən də dalınja gəlirəm!» - sonra tabut torpağa tapşırıldı. Həmin axşam «Şah İsmayıl» operası oynanıldı. Tamaşa başlanmazdan əvvəl H.Ərəblinskinin xatirəsi yad edildi, sənət yoldaşları çıxış etdilər. Ərəblinskinin ölümü teatrı sarsıtdı, lakin onun inkişafını dayandırmadı. Beləliklə, 1919-ju ildə Bakının mədəni həyatında həm sevindiriji, həm də kədərli hadisələr baş vermişdir. Bu dövrdə AZƏRBAYCAN teatrının repertuarı zəngin olmuşdur. Qeyd etmək lazımdır ki, bu dövrdəki tamaşalar AZƏRBAYCAN teatrının maarifçilik istiqamətində fəaliyyətini bir daha təsdiq edir. РЕЗЮМЕ Данная статья посвящена истории музыкального театра Азербайджана в исторический отрезок времени, связанный с Азербайджанской Демократической Республики. В статье подчеркивается, что, несмотря на сложности и трудности данного периода, театральная жизнь Баку отличалась активностью. В статье приводятся конкретные факты. SUMMARY This article is devoted to the history of the musical theatre of Azerbaijan during the historical span of time, which is concerned with Azerbaijan Democracy Republic. In this article is emphasized that in spite of the complications and difficulties of that period, the theater life of Baku was notable for its activity. There are the concrete facts about it in the article. Rəyçilər: Sənətşünaslıq namizədi, professor V.Əbdülqasımov; sənətşünaslıq namizədi, dosent Ə.Babayeva. 113 AZƏRBAYCAN MİLLİ KONSERVATORİYASI “KONSERVATORİYA» № 2, mart-aprel 2009 ________________ Üzeyirbəyşünaslıq Fazilə NƏBIYEVA Azərbaycan Milli Konservatoriyasının magistrantı ÜZEYIR HACIBƏYLININ AZƏRBAYCAN XALQ MUSIQISININ ƏSASLARI ELMI FUNDAMENTAL ƏSƏRI HAQQINDA Ü.Hacıbəylinin “Azərbaycan xalq musiqisinin əsasları” adlı əsəri Azər- baycan musiqi elmi tarixinə daxil olan qiymətli elmi-nəzəri mənbələrdən bi- ridir. Bu kitab musiqişünaslar, bəstəkarlar вя eləcə də müxtəlif elm xadimlə- rinin diqqət mərkəzində olmuşdur. Onlar kitabın Azərbaycan musiqi elmi üçün nə qədər əhəmiyyətli olduğunu dönə-dönə vurğulamış və ona öz müna- sibətlərini bildirmişlər. Biz də bunu nəzərə alaraq məqaləmizdə həmin müla- hizələri işıqlandırmağı qərara almışıq. Güman edirik ki, bütün bunlar oxucu- lar üçün də mühüm əhəmiyyət kəsb edəcəkdir. Ü.Hacıbəylinin bu əsəri ilk dəfə rus dilində nəşr edilsə də, sonradan Аzərbaycan və ingilis dillərinə də tərcümə olunmuşdur. Kitab 1950, 1962, 1965 və 1985-ci illərdə Аzərbaycan dilində nəşr edilmişdir. Kitabın 1945 və 1957-ci il nəşrlərinin redaktoru Kövkəb Səfərəliyeva, 1950-ci il nəşrinin re- daktoru Məmməd Saleh İsmayılov və Soltan Hacıbəyov, 1962 və 1985-ci il nəşrlərinin redaktoru Əminə Eldarova, 1965-ci il nəşrinin redaktoru, akade- mik Mirzə İbrahimov, izahlarının müəllifi isə Qubad Qasımovdur (2). Kitab 1950-ci ildə Azərbaycan SSR Elmlər Akademiyasının Ü.Hacıbəyov adına Azərbaycan Иncəsənəti Иnstitutunun tapşırığı ilə (o vaxtлар institutun elmi işçisi olmuş) sənətşünaslıq namizədi, professor Məmməd Saleh İsmayılov tərəfindən Аzərbaycan dilinə tərcümə edilmiş və çapa hazırlanmışdır. Bu tərcümə işinə dilçi alim Əziz Mirəhmədov da cəlb olunmuşdur. M.S.İsmayılov Ü.Hacıbəylinin bu kitabını Аzərbaycan dilinə tərcümə etməsi ilə bağlı belə yazır: “Dahi bəstəkarın elmi-tədqiqat əsəri olan “Azərbaycan xalq musiqisinin əsasları” əsərini Azərbaycan dilinə tərcümə etmək şərəfi mənə nəsib olmuşdur. Bu kitab Azərbaycan xalq musiqisinin xüsusiyyətlərini öyrənmək üçün son dərəcə qiymətli bir əsərdir. Azərbaycan xalq musiqisi sahəsində Ü.Hacıbəyovun elmi-tədqiqat ənənələrini davam və inkişaf etdirmək ona çox-çox borclu olan hər bir kəsin işidir (3 , 139). Ü.Hacıbəylinin tələbələrindən biri olmuş, onunla yaradıcılıq əlaqələri sax- lamış bəstəkar S.Rüstəmov “Azərbaycan xalq musiqisinin əsasları” kitabına öz münasibətini belə bildirmişdi: “Üzeyir bəyin müəllimlik fəaliyyətinin ən böyük və dünya musiqi əhəmiyyəti olan məhsullarından biri də “Azərbaycan xalq musiqisinin əsasları” və “Azərbaycan məqamları nəzəriyyəsi”nin əmələ Yüklə 3,9 Kb. Dostları ilə paylaş:
|