B. Yu. Xodiyev, D. S. Qgsimova korporativ boshqaruv о 'zbekiston Respublikasi Oliy va о ‘rta maxsus tu ’lint vazirligi tomonidan 5Л342211 — «Korporativ hoshqaruv»

Tayanch iboralar. Yagona texnologik zanjir, vertikal integratsiyalashuv,
«yapon-german m odeli», «anglo-amerika m odeli», Angliya-Amerika,
Germaniya va Yaponiya m odellari, «portfelli sarmoyador», syudan
lirmalari, «turdoshlami birlashtirish» formulasi, kapitalning markaz­
lashuvi, faoliyatning globallashuvi.
Xulosa.
• Anglo-amerika talqinida mulkdor kompaniya huquqlarining yagona
egasidir. Ushbu mamlakatlarda korporativ munosabatlar ishtirokchilari
mulkdorlar, menejerlar va direktorlar kengashidir. Kompaniya ishiga
davlatning aralashishi chegaralangan.
• Tarixan angliyalik va amerikalik kompaniya sarmoya kapitallarini
fond bozorlari orqali jalb etadilar.
• Yevropaeha m odel, aksincha, kompaniya mulkdorlari huquqlarini
cheklab, jamiyat va davlat manfaatlarini mulkdorlar manfaatlaridan ustun
qo‘yyadi hamda korporativ munosabatlarga kuzatuvchilaming har xil
guruhlarini jalb etadi, masalan, banklar, m ehnat jam oalari, kasaba
uyushmalari va jamoat tashkilotlan.
• Har bir m odel asosiy tamoyillarga muvofiq ziddiyatlami bartaraf etish
y o lin i belgilaydi va korporatsiyalarni boshqarish va jamiyat tomonidan
korporativ munosabatlami umumiy boshqarish mexanizmlaridan iborat.
50

---

• Syudanlar ichida raqobatbardoshlik tamoyili emas, balki maqsadli
tashkil etilayotgan ichki ixtisoslik (firmalar faoliyati sohasi tutashmasligl
kerak) amal qiladi.
• Korporatsiyaning (syudan) majburiy a’zolaridan biri savdo firmasidir.
• O 'z savdo va axborot tizim lari bo'yicha savdo firmalari jahonda
yiriklaridan biridir va korporatsiyada muhim rol o ‘ynaydi.
• Bugungi kunda AQSHda korporatsiyalarning ikkita asosiy turi tar-