7. KORPORATIV BOSHQARUVDA MARKETING
FAOLIYATI
7.1. Marketing tushunchasi, markenting turlari va markenting stra
tegiyasi.
7.2. Bozor imkoniyatlarini oirganish.
7.3. Korporatsiyalar bozori.
7.4. Korporatsiyalarda marketing xizmati.
7.1. Marketing tushunchasi, marketing turlari va
marketing strategiyasi
Marketing
— almashinuv orqali xohish va ehtiyojlami qondirilishga
qaratilgan inson faoliyatidir.
Marketing, iste’molchilar ehtiyoji va
imkoniyatlariga tayangan holda bozomi o‘rganish, mahsulotni sotish,
bozorga olib chiqish, tadbirkorlik faliyati bilan shug‘ullanishni o‘z
ichiga oladi. Bu soxa korporatsiyalarning muxandislari, konstruktorlari,
iqtisodchilarni qanday mahsulot hozir iste’molchilar ehtiyojiga va
imkoniyatiga to‘g‘ri kelyapti va qanday
mahsulotni ishlab chiqarish
kerak degan savolga javob topishga yordam beryapti.
Korporatsiyani boshqarishda, marketing, ishlab chiqarish siklining
boshiga qo'yilmoqda, chunki hozirda korporatsiya o‘z ishlab chiqarish
qobiliyatiga emas, balki bozor talabi va iste’molchilar xohishi va
imkoniyatiga bog‘liqdir.
Bozor ishlab chiqarish ko‘lamini,
tashkiliy tizimni, boshqaruv
tamoyillari va uslublarini va boshqalami belgilaydi.
Bozor iqtisodiyoti sharoitida bozor konyunkturasini va istiqbolli
xamkorlami imkoniyatlarini o ‘rgangan holda o‘ziga ishlab chiqarishini
moddiy-texnik tomondan ta’minlaydi. Buning evaziga korporatsiyadagi
reja-iqtisod, texnik, texnologik, ta’minot bo‘limlarining mahsulotni
sotishda vazifalari o‘zgaradi. Korporatsiyaning
muhandis-texnik ishi-
chilari mahsulot ishlab chiqarishda qanday resurslarni qanday hajmda
ishlata olishini bilish maqsadida koфoratsiyada marketing bo‘limi
tuziladi, u korporatsiyaning ilmiy va moliyaviy siyosatini ishlab chi-
quvchi bosh miyasi hisoblanadi.
Marketing bozordagi sharoit, jamiyat talabini va konyunkturani
o'zgarish dinamikasini tadqiq qilib, korporatsiya qanday mahsulot ishlab
chiqish muvofaqiyatini aniqlaydi.
64
Marketingni korporatsiya miqyosida boshqarish ancha murakkab,
chunki bu narsa
kadrlarni qayta tayyorlash, boshqaruv uslublurinl
o‘zgartirishni talab etadi. Marketing konsepsiyasi korporatsiyaning butun
b ir xo'jalik m exanizm ining va iqtisodiyotining tubdan qayta
ko'rilgandagina ishlashi kuzatiladi. Aks holda tez o'zgaruvchi talabga
to‘la javob bermay qo'yada, hamda raqobatchi korporatsiyalarga o‘z
bozordagi joyini bo'shatib berishga majbur bo‘ladi. Bu esa daromadning
(foydaning) kamayishiga va unga bog‘liq barcha oqibatlarni kelib
chiqishiga sabab bo'ladi. Lekin ilm-texnikani old yutuqlaridan foyda-
lanilayotgan va iste’molchilar talabiga to‘la javob berayotganlar o‘z
mahsulotlarining sotilishidan daromad (foyda) oladilar.
Bu ma’noda amerikalik Avtomobil qirolining gapi yodga tushadi.
Undan so'rabdilar, qanday qilib siz bunday zafarga erishdingiz. Va u
javob beribdi: «Men, —
debdi Ford, — avtomobillami boshqalarga
qaraganda arzonroq sotdim, lekin o'z ishchilarimga ko‘proq pul
to‘ladim». Misli ko‘rilmagan bunday ish uni va korporatsiyasini eng
boylardan qildi, ular raqobatchilarni bozordan siqib chiqardilar.
Tovar-pul munosabatlarining shunday xususiyati mavjudki, u
jamiyatni o‘zini o‘zini nazorat mexanizmi bilan ta’minlaydi.
Boshqa-
riladigan bozor korporatsiyalar faoliyatini iste’molchiga qaratishni,
hamda boshqaruv tamoyillari va uslublarmi o‘zgartirishni talab etadi.
Marketing turlari tasnifmi amerikalik iqtisodchi Filip Kotler o'zining
«Firma ichida marketingni boshqarish» darsligida ko‘rsatib berdi.
Dostları ilə paylaş: 
