51
Doç. Dr. C.YAVUZ ve H.YAVUZ / Türkiye’de Yerel Medya Örgütlülüğünde Sivil
Bu durum bu kurumların bize kurumsallaşmış örgütler olduğunu göstermektedir. Merkezdeki STK’ların
ikisinin kendine ait müstakil binalarının olduğu, diğerlerinde ise medya kuruluşları sahiplerinin ofislerinin
örgütün merkezi olarak kullanıldığı anlaşılmaktadır.
Merkezdeki STK’ların gelirlerinin çoğunlukla yetersizde olsa üye aidatlarından oluştuğu ifade
edilmekle beraber özellikle Ordu Gazeteciler Cemiyeti’nin yaptığı AB projesi sayesinde elde etmiş
olduğu ayni ve nakdi gelirlerin örgütü rahatlattığı, proje ile elde edilen bu katkıların örgütün birçok
ihtiyacını giderdiği görülmektedir. 19 Eylül Gazeteciler Cemiyetinin ise bir DOKA projesi yürüttüğü
ifade edilmiştir. 19 Eylül Gazeteciler Cemiyetinin çeşitli bağışlar yolu ile de gelir elde ettiği söylenmiştir.
Merkezdeki STK’ların üye sayılarına bakıldığında; Ordunun en eski cemiyeti olan Ordu Gazeteciler
Cemiyetinin 128, 19 Eylül Gazetecileri Cemiyetinin 126, Ordu Radyo ve Televizyon Gazetecileri
Derneğinin ise 57 üyesinin olduğu görülmekte, bu durum bize merkezdeki STK’ların üye sayısı
bakımından ciddi bir ağırlığa sahip olduğunu göstermektedir.
Merkezdeki STK’larda genel olarak para karşılığı istihdam edilen kişi bulunmamaktadır.
Gönüllülük esasına dayalı elemanların istihdam edildiği görülmektedir. Ancak 19 Eylül Gazeteciler
Cemiyeti, para karşılığında bir eleman çalıştırmakta ve ayrıca üniversite öğrencilerinin staj yapmalarına
yönelik cemiyette staj imkanı sağlamaktadır.
Ordu Gazeteciler Cemiyeti; AB projesi imkanları ile birlikte kurumda bir çok bilgisayar
bulundurmakta, üyelerinin eğitiminde ve mesleki faaliyetlerini yapabilmelerinde bu bilgisayar
imkanlarından yararlanmakta olup, kurumda internet imkanları bulunmaktadır. Ayrıca genel olarak diğer
STK'ların Web sayfaları olmamasına karşın Ordu Gazeteciler Cemiyetinin Web sayfası aktif olarak
kullanılmaktadır.
Ordu merkezde Ordu Gazeteciler Cemiyetinin üyelerine ve kamuya yönelik birçok faaliyetleri
yerine getirdiğini görüyoruz. Eğitime destek faaliyetleri, üyelerin çeşitli organizasyonlarla bir araya
getirilmesi, kamu kurumları amirleriyle bir araya gelinmesi vb. bir çok çalışmanın yerine getirildiği ifade
edilmiştir. 19 Eylül Gazeteciler Cemiyetinin de diğeri kadar olmasa da bu tür faaliyetleri yaptığı
anlaşılmaktadır.
Merkezde medya ile ilgili kurulmuş STK’ların hepsinin; üyelerinin haklarını ve çıkarlarını
korumaya, üyeler arasında dayanışmanın geliştirilmesi, mesleki gelişmenin sağlanması, kaliteli, doğru ve
tarafsız habercilik anlayışının yerleşmesi amacı ve hedefi doğrultusunda hareket ettikleri anlaşılmaktadır.
Ayrıca yasal konularda üyelerine bilgi vermenin yanında üyelerini savunmak gibi bir işlevi üstlendiklerini
görmekteyiz.
Merkezdeki STK’ların sorunlarına yönelik yapılan görüşmede ise genellikle en önemli sorunun
mali sorunlar olduğu, üye aidatlarının yetersiz ve zamanında tahsil edilemediği ifade edilmiştir. STK’lar
mali sorunları aşmanın yolu olarak AB projeleri gibi çeşitli projeler geliştirme yoluna giderek gelirler
elde etmeyi düşünmektedirler. STK’lar, kamu kurumları, siyasetçiler, idareciler gibi kesimlerle herhangi
bir sorun yaşamadıklarını, bu kesimlerle diyalog içerisinde olduklarını söylemişlerdir. Ancak zaman
zaman da olsa biraz da rekabetten kaynaklı olduğu ifade edilen, STK’ların kendi aralarında diyalog
sıkıntısı çektikleri görülmektedir.
Ordu ili Ünye ilçesinde yer alan medya ile ilgili STK’ların kuruluş yıllarının yeni olduğu (2-3
yıllık) dolayısıyla kurumsallaşma noktasında yetersiz oldukları saptanmıştır. Henüz kendilerine ait
müstakil bir yerlerinin olmadığı, çoğunun medya kuruluşları sahiplerinin ofislerini merkez olarak
kullandıkları anlaşılmıştır. Ancak yine de bir ilçede bile 4 tane medya ile ilgili STK’nın olması ciddiye
alınması gereken bir gelişmedir.
Ünye’deki STK’ların amacının da merkezdeki gibi üyelerinin çıkarlarını korumak ve dayanışmayı
sağlamak, üyelerinin mesleki gelişmelerine katkı sağlamak, birlik içinde kollektif davranışlar
geliştirebilmek, Ünye basınının daha nitelikli olmasına katkı sağlamak gibi amaç ve hedefler edindikleri
görülmektedir. Ünye’deki STK’ların üye sayılarının merkezdekilere göre daha az olduğu anlaşılmakta
olup, para karşılığında kurumlarında istihdam ettikleri elemanlarının olmadığı ifade edilmiştir. STK’ların
Web sayfalarının olmadığı ancak Canik Ünye Gazeteciler Derneğinin, sosyal paylaşım ağları Facebook
ve Twitter da hesabının olduğu dolayısıyla bu mecra ile kendilerini tanıttıklarını ve üyeleriyle iletişime
girdiklerini söylemişlerdir.
Ünye’deki STK’larda; gelirlerinin yetersiz de olsa üye aidatlarından oluştuğunu, ancak
merkezdekiler gibi AB projesi gibi projeler hazırlayarak gelirlerini arttırma yoluna gideceklerini ifade
52
III. Uluslararası Türk Dünyası Araştırmaları Sempozyumu
etmişlerdir. Ünye ilçesindeki STK’ların, kamu kurumları ve kendi aralarında herhangi bir diyalog
eksikliği yaşamadıklarını görmekteyiz.
Ünye’deki STK’lar sorun olarak öncelikle gelirlerin azlığını dolayısıyla mali sorunlarla karşı
karşıya kalındığını anlatmışlardır. Ayrıca ilçede medya ile ilgili STK’nın çok olduğu zaman zaman
ayrışmalar yaşandığını, birlik ve beraberliğin sağlanamadığını ifade etmişlerdir.
Sonuç:
Sonuç olarak şunlar söylenebilir; Türkiye’nin diğer şehirlerinde olduğu gibi Ordu ilinde de yerel
medyanın yapısal anlamda birçok sorunlarla karşı karşıya kaldığını görmekteyiz. Yerelde medya
kuruluşlarının sayısal olarak fazla olması, gelirlerin yetersizliği medya kuruluşlarının mali sorunlar
yaşamasına neden olmaktadır. Anadolu’daki şehirlerde kurulacak medya kuruluşlarının ihtiyaca göre
açılması gerekir. Sivil toplum kuruluşlarının yetkilileri ile yapılan görüşmede ki onlar aynı zamanda bir
medya kuruluşunun sahibidirler; bir ilde olması gereken gazetenin, radyonun ya da televizyon kanalının o
ilin kaldıracağı kadar sayıda olması gerektiği örneğin, Ordu ilinde belki de 4-5 gazetenin yetmesi
gerektiği halde sayının 14 olduğu bunun da gelir pastasından payın azalmasına sebep olduğunu ifade
etmişlerdir. Reklam gelirlerinin az olması gazeteleri Basın İlan Kurumu’nun vereceği kamu ilanlarına
yöneltmektedir. Televizyon kanallarının giderlerinin çok daha fazla olduğu, kolay kolay bu giderlerin
üstesinden gelinemediği ancak bu gibi TV kanallarının arkasında güçlü sermaye gruplarının olmasıyla bir
şekilde bunun üstesinden gelinebildiği anlaşılmıştır. Bu da her zaman mümkün olamadığı için TV
kanalları da çok zor şartlarda hayatlarını devam ettirebilmektedir. Medya kuruluşlarının sayısal
fazlalığından duyulan rahatsızlık Ordu ilindeki medya ile ilgili STK’ların sayısının fazlalığında da
görülmüştür. Aslında örgütlülüğün fazla olması sevindiricidir. Ama yine de meydana gelen
örgütlenmelerin nitelikli olması gerektiği konusunda fikir birliğine gidilmiştir. Ordu ilinde medya ile ilgili
sivil toplum kuruluşlarının en önemli probleminin yeterli mali imkanların olmayışıdır. Yetersiz üye
aidatları ile gelirler elde edilmeye çalışılmakta, ancak son yıllarda AB, DOKA projeleri ile elde edilen
veya edilecek gelirlerle mali sorunların aşılmasına gayret gösterildiğine şahit olmaktayız. Sivil toplum
kuruluşlarının üyelerinden düzenli aidat alabilme yollarını aramaları, bunun yanında çeşitli projeler
geliştirerek kurumlarına gelir sağlamaları doğru çözüm olarak görülmektedir.
KAYNAKÇA:
Biber, A.,(2006). Sivil Toplum Örgütlerinde Halkla İlişkiler, Nobel Yayın Dağıtım.
Gezgin, S.,(2007). “Türkiye’de Yerel Basın”, Türkiye’de Yerel Basın (Ed.: Suat Gezgin), İstanbul Üniversitesi
İletişim Fakültesi Yayınları, ss.177-196.
Görün, M.,(2006). “Demokratik Siyasal Kültürün Gelişmesinde Sivil Toplumun Rolü”, III. Uluslararası STK’lar
Kongresi, Çanakkale.
Güreli, N.,(2007). “Yerel Basının İşlevi ve Demokrasilerde Önemi”, Türkiye’de Yerel Basın (Ed.: Suat Gezgin),
İst.Üniversitesi İletişim Fakültesi Yayınları, ss. 171-175.
Kalender, A.,(2002). “Demokrasilerde Yerel Basının Önemi”, Yerel Gazetecilikte Meslek İçi Eğitim, Türkiye
Gazeteciler Cemiyeti Yayınları, ss.52-61.
Okutan, E.,(2008). “Yerel Yönetimler ve Sivil Toplum Örgütlerinin Gelişmiş İşbirliği: İngiltere Örneği”, Sayıştay
Dergisi, Sayı: 71, ss.91-108.
Tekeli, İ.,(2003). “Siyasal Toplum ile Sivil Toplum Arasında Yerini Belirlemede Yerel Yönetimler”, Çağdaş Yerel
Yönetimler Dergisi, 12(2), ss.5-15.
Uğur, A., (1998). “Yeni Demokrasinin Yeni Aktörleri”, Merhaba Sivil Toplum (Der.: Taciser Ulaş), Helsinki
Yurttaşlar Derneği Yayın Dizisi 10.
Ulusoy, B.,(2003). “Türkiye’de Yerel Basının Sorunları ve Çözüm Önerileri”, İstanbul Üniversitesi İletişim Fak.
Hakemli Dergisi, Sayı:18, ss.103-116.
Yıldırım, İ.,(2006). Demokrasi, Sivil Toplum Kuruluşları ve Yönetişim, Seçkin Yayıncılık.
Ordu ilinde medya ile ilgili STK yöneticileriyle 25-26.02.2016 tarihinde yüz yüze yapılan görüşmeler.