v
TABLO LİSTESİ
Tablo 1: Türkiyenin LPI puanının yıllara göre değişimi ........................................................................ 19
Tablo 2: 2012 LPI sıralamasına göre en iyi 10 üst orta gelirli ülkeler............................................. 20
Tablo 3: UND-Kamu Arama Konferansı en öncelikli 10 proje ............................................................ 21
Tablo 4: Erişilebilirlik Açısından TR81 Bölgesi’ndeki İllerin Karşılaştırılması ........................... 27
Tablo 5: Fiziki altyapı açısından TR81 Bölgesi’ndeki illerin karşılaştırılması ............................. 27
Tablo 6: TR81 Düzey 2 Bölgesi ilçelerinin ulaşım ve erişilebilirlik sıralaması ............................ 28
Tablo 7: TR81 Bölgesi ve çevresindeki limanlarda gerçekleşen elleçleme, 2012 ...................... 31
Tablo 8: Sicil limanlarına göre günlük filo bilgileri ................................................................................. 31
Tablo 9: TR81 Bölgesi demiryolu ağının genel yapısı ............................................................................ 33
Tablo 10: TR81 Bölgesi karayolu ulaşım ağının genel yapısı .............................................................. 37
Tablo 11: TR81 Bölgesi’ndeki kamyon sayısı ............................................................................................ 39
Tablo 12: Bölgedeki il merkezlerinin havaalanlarına uzaklıkları ...................................................... 42
Tablo 13: TR81 Bölgesi’ndeki gümrük müdürlüğü sayıları ................................................................. 44
Tablo 14: TR81 Bölgesi’deki Uluslararası Nakliyeciler Derneği üyesi lojistik firmaları .......... 44
Tablo 15: TR81 Bölgesi illerinin antrepo durumları .............................................................................. 45
Tablo 16: Farklı yük yaşımacılığı yürleri için birim taşıma maliyetleri .......................................... 48
Tablo 17: 2012 yılı il ve ülkeler arası toplam ithalat-ihracat rakamları (milyon USD) ............ 53
Tablo 18: 2020 yılı Filyos Limanı potansiyel yük akışı (Zonguldak Limanı kapalı) .................. 54
Tablo 19: 2020 yılı Filyos Limanı potansiyel yük akışı (Zonguldak Limanı açık) ...................... 54
Tablo 20: TOWS muhtemel eylem planları: GF ve ZF ............................................................................. 67
Tablo 21: TOWS muhtemel eylem planları: GT ve ZT............................................................................. 68
Tablo 22: Filyos Limanı üzerinden tahmini maliyetler ve zamanlar ............................................... 75
Tablo 23: İstanbul Limanı üzerinden tahmini maliyetler ve zamanlar ........................................... 75
Tablo 24: İzmit Limanı üzerinden tahmini maliyetler ve zamanlar ................................................. 76
Tablo 25: Karasu Limanı üzerinden tahmini maliyetler ve zamanlar ............................................. 76
Tablo 26: Samsun Limanı üzerinden tahmini maliyetler ve zamanlar............................................ 77
Tablo 27: Maliyet ve zaman açısından en iyi limanlar. .......................................................................... 78
Tablo 28: Filyos Limanı’nın sağladığı maliyet ($/ton) ve zaman (saat) avantajı ........................ 78
vii
YÖNETİCİ ÖZETİ
Bu raporda Zonguldak, Karabük ve Bartın illerinden oluşan TR81 Düzey-2 Bölgesinin ulaşım
ve lojistik imkanlarının bölgenin kalkınma hedefleri doğrultusunda geliştirilmesi amacıyla
yapılan master plan çalışmasının sonuçları sunulmuştur. TR81 Bölgesi’nin ulaşım ve lojistik
imkanlarının mevcut durumu incelenmiş: güçlü yönleri, zayıf yönleri, kısıtları ve fırsatları
doğrultusunda stratejiler belirlenmiştir.
Ulaşım ve lojistik toplumun yaşam kalitesine ve refah seviyesine doğrudan etki eden alanlar
arasında yer almaktadırlar. İnsanların, gıda maddelerinin, hammaddelerin, sanayi
ürünlerininin varacakları noktalara zamanında, kolayca ve düşük maliyetle ulaşabilmeleri
ulaşım ve lojistik unsurları sayesinde olur. Türkiye ekonomisinin son yıllarda yakaladığı
yüksek büyüme hızı ile birlikte yurtiçi ve yurtdışı ticaret rakamlarında önemli artışlar
olmuştur. Ekonomik büyümenin sürdürülebilir olması için ulaşım ve lojistik unsurlarının
geliştirilmesine ihtiyaç vardır. Son yıllarda ülkemizin ulaşım ve lojistik sistemlerini gelişmiş
ülkeler seviyesine çıkaracak planların yapılmasına hız verilmiştir. Bu çalışma benzer
planların TR81 Bölgesi için de hazırlanması amacıyla gerçekleştirilmiştir.
TR81 Bölgesi Karadeniz kıyısında olması, önemli sanayi ve ticaret merkezlerine yakın
karayolu mesafesinde olması ve faal demiryolu bağlantısı olması nedeniyle önemli bir
lojistik potansiyeline sahiptir. Ancak, bölgedeki limanların ağırlıklı olarak demir-çelik ve
madencilik sektörlerine hitap etmesi, karayolu bağlantılarının ideal düzeyde olmaması,
demiryolu bağlantılarının yeterince kullanılamaması sonucunda bu potansiyelden
faydalanılamamaktadır. Uluslararası ticarette kullanımı her geçen gün artan konteyner
taşımacılığının bölge limanlarından yapılamaması önemli bir eksiklik olarak göze
çarpmaktadır. Bölgedeki entegre lojistik hizmetleri zayıf; depo ve antrepolar, TIR-kamyon
parkları yetersiz seviyededirler.
Bölgede devam eden ve yapılması planlanan çevre yolu ve bölünmüş yol projelerinin önemli
katkılarının olacağı beklenmektedir. Bu projelerin sayılarının artırılması ve özellikle de
kombine taşımacılığın geliştirilmesine yönelik projelere ihtiyaç vardır.
Lojistik sektörünün kurumsallaşması ve profesyonelleşmesi için eğitim faaliyetlerinin
düzenlenmesi; STK’lar, üniversiteler ve lojistik firmaları arasında işbirliğinin geliştirilmesi;
kalifiye lojistik insan gücünün artırılması gerekmektedir.
Filyos Vadisi Projesi, planlarda yer alan Filyos Limanı ve geri sahasında yer alması
planlanan Sanayi Bölgesi ve Serbest Bölge ile beraber bölgenin kalkınmasına yönelik en
önemli projedir. Filyos Limanı, bölgeyi lojistikte söz sahibi noktaya getirme potansiyeline
sahiptir. Öte yandan, gerek bölge içinde gerekse bölge dışındaki alternatif olabilecek
limanlar ve bu limanlara yapılan yatırımlar Filyos Limanı’na olacak talebi tehdit
etmektedirler.