3
bir veya daha fazla fırsat ile eşleştirilir. Eşleştirme için seçilen unsurların birbirleriyle
bağlantı ve etkileşim içinde olmasına özen gösterilmelidir.
1.2.3
Veri Toplama
Bu çalışmanın gerçekleştirilebilmesi için birçok veri toplanmıştır. Bölgenin lojistik ve
ulaştırma altyapısını incelemek amacıyla bölgedeki kamu, sivil toplum ve ticari kurum
temsilcileriyle yüz yüze görüşmeler yapılmış ve bölgedeki tesisler yerinde incelenmiştir. Yüz
yüze görüşmeler yoluyla nitel ve nicel veriler toplanmıştır. Bölge ile ilgili istatistikler,
bölgede devam etmekte olan ve planlanan projelerle ilgili bilgiler; öncelikle Türkiye
İstatistik Kurumu (TÜİK), Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı (BSTB) , Ulaştırma, Denizcilik
ve Haberleşme Bakanlığı (UDHB), T.C. Kalkınma Bakanlığı, Devlet Planlama Teşkilatı (DPT),
T. C. Karayolları Genel Müdürlüğü (KGM), T. C. Devlet Demiryolları (TCDD), T. C. Gümrük
Müsteşarlığı gibi kamu kuruluşlarından temin edilmiştir. Kamu kuruluşları yanında Türkiye
İhracatçılar Meclisi (TİM), Uluslararası Nakliyeciler Derneği (UND), Uluslararası Rekabet
Araştırmaları Kurumu Derneği (URAK), İstanbul Üniversitesi Küresel Rekabet Projesi
(www.kureselrekabet.com), Ekonomi ve Dış Politika Araştırma Merkezi (EDAM), Ro-Ro
Gemi İşletmecileri ve Kombine Taşımacılar Derneği (RODER) gibi kaynaklardan da
faydalanılmıştır.Bunlara ek olarak gerek BAKKA tarafından geçtiğimiz yıllarda yaptırılan
fizibilete çalışmaları (Bartın Konteyner Limanı, Karabük Lojistik Merkezi, vs), gerekse ilgili
konularda hazırlanan yerli ve yabancı raporlardan ve akademik çalışmalardan da
faydalanılmıştır.
4
2.
ULAŞIM VE LOJİSTİĞE GENEL BAKIŞ
Ulaşım insanların, hayvanların, eşyaların bulundukları yerlerden farklı bir yere
aktarılmasıdır. Karayolu, demiryolu, havayolu, denizyolu, iç su yolu gibi değişik ulaşım
türleri vardır. Ulaşım; altyapı, vasıtalar ve işletme başlıklı üç temel alt alandan oluşur.
Ulaşım altyapısı ulaşımın gerçekleşmesi için ihtiyaç duyulan sabit unsurlardan oluşur:
Karayolları, demiryolları, kanallar, terminaller, limanlar, yakıt ikmal istasyonları gibi. Ulaşım
vasıtaları ulaşım altyapısının oluşturduğu ağ üzerinde hareket eden otomobil, bisiklet,
otobüs, tren, uçak, helikopter, gemi gibi taşıtlardır. Ulaşım işletmesi genelde vasıtaların
kullanımı, finansmanı, mevzuat geliştirilmesi ve uygulanması gibi konularla ilgilenir.Ulaşım
altyapısı kamuya veya özel sektöre ait olabilir. Ulaşım vasıtaları ve işletmesi de yine kamuya
veya özel sektöre ait olabilir.
Ulaşım ve lojistik arasında güçlü bir bağ vardır. Yakın bir geçmişe kadar askeri bir terim
olarak kullanılan “lojistik”, sanayileşme ve küreselleşmenin etkisiyle günümüzde ulusal ve
uluslararası ticaretin önemli terimlerinden biri haline gelmiştir. Günümüzde kabul gören
tanımı Lojistik sektörünün önde gelen meslek örgütlerinden biri olan Tedarik Zinciri
Profesyonelleri Konseyi (The Council of Supply Chain Management Professionals, CSCMP)
tarafından yapılmıştır. Bu tanıma göre;
“Lojistik; müşterilerin ihtiyaçlarını karşılamak üzere, hammaddenin başlangıç noktasından,
ürünün tüketildiği son noktaya kadar olan tedarik zinciri içindeki malzemelerin, servis
hizmetlerinin ve bilgi akışının etkili ve verimli bir şekilde, her iki yöne doğru hareketinin ve
depolanmasının, planlanması, uygulanması ve kontrol edilmesidir”.
Tanımdan da anlaşılacağı üzere lojistik tanım olarak ulaşıma oldukça yakındır. Lojistiğin en
önemli unsurlarından olan taşımacılık (karayolu, havayolu, deniz, iç suyolları, demiryolu);
ulaşım altyapısı, vasıtaları ve işletmeleri yardımıyla yapılır. Diğer taraftan lojistik; filo
yönetimi, depo yönetimi, malzeme elleçleme, sipariş teslimi, lojistik ağ tasarımı, stok
yönetimi, talep yönetimi, dış ticaret, sigorta, insan kaynakları, bilişim teknolojileri gibi
kavram ve faaliyetleri de içerir. Lojistik ağırlıklı olarak yük taşımacılığı faaliyetlerini
içermekle beraber yolcu taşımacılığı da lojistik faaliyetlerinin bir parçasıdır.
2.1.
Lojistiğin Tarihçesi
Taşımacılık ve depolama faaliyetleri yüzyıllardır ticaretin ve günlük yaşamın parçası
olmuşlardır. İhtiyaç duyulan ürün veya hammaddenin kaynağından uzakta olunması
taşımacılık faaliyetlerine ihtiyacın artmasına yol açmıştır. İhtiyaç duyulan ürünün imal
edilmesi veya hammaddenin çıkarıldığı gibi tüketilmemesi depolama faaliyetlerine ihtiyacı
ortaya çıkarmıştır. Depolama, büyük miktarlarda üretim yapmanın veya büyük miktarlarda
taşımanın ekonomik olarak daha avantajlı olduğu durumlarda veya teslimat zamanının çok
uzun olacağı durumlarda da başvurulan bir yöntem olmuştur. Bunun yanında ürün veya
hammaddeye ne zaman ve ne kadar ihtiyaç duyulacağı tam olarak tahmin edilemediği için
depolama gerekli olmaktadır.
Örneğin, İpek Yolu yüzyıllar boyunca Asya’yı Avrupa’ya bağlayan önemli bir ticaret yolu
olmuştur. Bu yolda doğudan batıya ipek, baharat, porselen, kâğıt ve değerli taşlar gibi
malzemeler taşınmıştır. Batıdan doğuya ise kürk, seramik, yeşim taşı, tunç, vernik ve demir