Balik türleri

 

BODUR YAYIN (lctalurus melas) 

Güneydoğu'daki akarsu ve göllerin 

kumlu, çamurlu zeminlerinde yaşayan, 

20-30, en çok 45 santimetre boy ve 100-

500 gram ağırlıkta olabilen bir yayın 

türüdür. Oldukça obur bir bahktır. 

Omurgasızlar, küçükbalıklar, balık 

larvaları ve kurbağalar da dahil ne 

bulursa yer. Suların ısı şartlarına göre 

nisan-haziran arasında kumların içine 

yuva yapan dişi, yumurtalarını dökerek 

bunların oluşmasını bekler. Kılçıksız eti 

çok lezzetlidir. Ancak ekonomik değeri 

bölgeseldir. 

 

BÜYÜKBAŞ KAYABALIĞI (Gobius 

(Ponücola) kessleri) 

Trakya ve Karadeniz Kıyılarına akan 

nehirlerde yaygındır. Boyları 12-18, en 

çok 22 santimetre olur. Acı suların taşlık 

veya sert kumlu zeminlerinde dolaşıp, 

nehirlerin içlerine girer. Yuva edindiği 

bölgeye çok bağlıdır, buraya zorla gelen 

balıklara saldırgan olur. Küçük 

kabuklular, balıklar ve yumuşakçalarla 

beslenir. Nisan-mayıs arası, dişiler 

yumurtalarını ince ipliklerle kumsallara 

yapıştırır.Erkekler de gözcülük eder. Eti 

lezzetli ve sağlığa yararlıdır. Ekonomik 

değeri bölgeseldir. 

 

CAMGÖZ KÖPEKBALIĞI 

(Galeorhinusgaleus) 

Sıcak ve ılık denizlerin 100 metrenin 

altındaki serin sularında tek başırıa 

yaşayan, boylan 4-5 metreden 10-15 

metreye ulaşan, omurgasızlar (mürekkep 

balığı, ahtapot, medusalar) ve sürü 

halindeki küçük balıklan yiyerek beslenen 

bir köpek balığı türüdür. Sıcak yaz 

günlerinde ağır hareketlerle su yüzeyinde 

yüzer. Rahatsız edilmezse saldırgan 

değildir. Açık denizlerde erkek tarafindan 

döllenen dişiler, 8-14 arası canlı yavru 

doğurur. Başka ülkelerde yenilmesine 

rağmen yakalananlar, ülkemizde balık 

unu üretiminde kullanılır. 

 

ÇAÇA (Sprattus sprattus) 

Sardalya-tirsi ailesindendir. Boyu 6-8 

santimetre, Karadeniz'in batısında 13-15 

santimetre olanlarına da rastlanır. 

Besinleri planktonlar ve balık 

yavrularıdır. Sürüler halinde yaşar. 

Mayıs-haziran arasında üreme yapar. Eti 

fazla lezzetli değildir. Bu nedenle özel 

avcılığı yapılmaz. Buna karşın denizlerde 

ekonomik değeri çök yüksek olan 

uskumru, palamut, torik gibi bahklar için 

yem değeri vardır. Kuzey Avmpa 

Ülkelerinde konservesi çeşitli isimlerle 

pazarlanır. 

  

---

 

ÇAMUKA (Atherina hepsetus) 

Gümüş türündendir. Fazla derin olmayan 

sahillerin sıcak ve ılıman sulannda, 

kumlu veya çakıllı bölgelerde sürüler 

halinde ve balık yavruları, kabuklular ve 

yumuşakçalarla beslenerek yaşar. Suyun 

tuzluluk oranı ve oksijen değerine uyum 

gösterir. Bu nedenle göllerde bile 

yaşayabilir. Boyu 10-12, en çok 16-18 

santimetre olabilir. Suların bölgesel 

sıcaklığına göre nisan-eylül arasında 

ürer. Beyaz ve çok lezzetli etiyle 

ekonomik değeri yüksektir. 

 

ÇAPAK BALIĞI (Abramis brama) 

Marmara ve Karadeniz'in akarsu ve 

göllerinde, bazı türleri de Ankara ve 

Kırşehir'de yaşar. Boyları ortalama 30-40 

santimetreden 70 santimetre ve 3 

kilogramdan 6 kilograma ulaşabilir. 

Kurtlar, böcekler ve yosunlarla beslenir. 

10 yıl yaşayabilir. mayıs-haziran arası 

yaklaşık 100,000 yumurta ile üreme 

yapar. 1 kilogramın üstündekilerin eti 

lezzetlidir; küçükleri ise yem veya av 

bahğı olarak değerlidir. 

 

ÇĐPURA (Spanıs aurata) 

Ege ve Akdeniz'in bu namlı balığı, 

Marmara'da seyrek bulunur. 

Ortalama 25-35 santimetre boy ve 

0.5-3 kilogram ağırlıkta, en çok 60 

santimetre ve 6 kilogramda olabilir. 

Etçil bir balıktır. Kuvvetli çenesiyle 

küçük kabukluları, balıkları ve diğer 

hayvanları kolayca yer. Yaz 

devresinde sığlarda, kış aylarında da 

35-40 metre derinliklerde yaşar. Đki 

yaşırı üstündekiler daha da derinlere 

iner. Üremeleri ekim-aralık aylarında 

olur; 100-150,000 yumurta doker. 

Eti çok lezzetlidir. Ayrıca üretim 

kültürüne uygunluğu nedeniyle 

ekonomik değeri çok yüksektir. 

 

ÇĐTARĐ (Boops salpa) 

Karagöz ailesinden bir balıktır. Sarpan 

balığı da denir. Boyları 45 santimetre 

olabilir. Görüntüsü çok güzel fakat eti 

lezzetsizdir. Bu nedenle fazla ekonomik 

değer taşımaz. Marmara, Ege ve 

Akdeniz'de bol, Karadeniz'de seyrek 

rastlanır. Yaşam karakteri ve üremeleri, 

karagöz cinsi balıklarda olduğu gibidir. 

---

 

ÇĐZGĐLĐ MERCAN (Uthognathus 

mormynıs) 

Mırmır balığı da denir. Mercana göre 

vücudu daha uzundur. Genellikle 

Akdeniz'de bulunur ve en çok 30 

santimetreye kadar büyür. Sığ suların 

bitkilerle örtülü taşlık, kayalık, kumluk 

bölgelerinde yaşar. Acı su bölgelerine de 

girer. Biyolojik yaşamı karagöz-mercan 

gibidir. Etinin lezzetli olmasına rağmen 

az bulunan ve sadece taze tüketilen bir 

balıktır. 

 

 

 

ÇĐZGĐLĐ ORKĐNOS (Katsowonus 

pelamis) 

Karadeniz, Marmara ve Kuzey Ege'ye 

kadar sularımızda rastlanan orkinos 

türlerinden biridir. Boyu ortalama 60-100 

santimetre olur. Yemlendiği balık 

sürülerini önüne katarak Karadeniz'e 

çıkar ve orada sular ısınınca üreme 

yapar. Bu gidiş-gelişler Karadeniz ve 

Marmara'daki yerli balıkların doğal 

dengesini oluşturur. Etinin insan gıdası 

olarak çeşitli değerlendirilmesi ve avcılık 

yönüyle aşırı tüketimi, hem orkinos 

türünü hem de onunla akım sağlayan 

diğer balık türlerini tehlikeli olarak 

etkilemektedir. 

 

DAĞ ALABALIĞI (Salmo trutta 

macrosügma) 

Çoruh, Ege ve Konya Ereğlisi 

çevrelerinde dağ göllerinin soğuk, berrak 

ve temiz sularında yaşar. Zaman zaman 

nehirlere de girer. Bilimsel olarak 

dünyanın son buzul çağında dağ 

göllerinde kalıp, geliştiği teorisi vardır. 

Boyu 40-60 santimetreden 1 metreye; 

ağırlığı da 1-3 kilogramdan 14 kilograma 

olabilir. 3-4 yaşırıda olgunlaşıp göllerin 

buzla kaplandığı ekim-ocak aylarında 

yumurtalarını çakıllara bırakır. Dişileri 

yaklaşık 3,500 yumurta bırakır. Çok 

lezzetli etinin yanısıra sertlik ve çevikliği 

ile avcılığı da değerlidir. 

 

DENĐZ ALASI (Salmo trutta Iabrax) 

Karadeniz alabalığı, som balığı olarak da 

tanınır. Somon balığı ile hem arkabalığı, 

hem de benzerliği vardır. Bir türü de 

Akdeniz'de yaşar. Genelde 50-80 

santimetre boy ve 3-7 kilogram 

ağırlıktan, en çok 100 santimetre ve 25 

kilograma erişenlerine rastlanır. 

Ömrünun bir kısmını denizde geçirdikten 

sonra üremek için nehirlere girer. 

Ağırlığına oranla 2,000-16,000 yumurta 

döker. Kuvvetli çenesi olan yırtıcı bir 

balıktır. Küçük balıklar ve kabuklularla 

beslenir. Eti çok lezzetli olduğu gibi, 

yumurtasından da kırmızı havyar elde 

edilir. Ekonomik değeri çok yüksektir. 

---