Başa çatacaq
Yüklə 2,8 Kb. Pdf görüntüsü
|
239 240 İkinci A38 gəmisinin damında terrasın sponsoru elə bir telefon şirkətidir ki, çəhrayı rəngin mənsubiyyəti onun hansı şirkət olduğunu tam dəqiqliklə bildirir və onun adını yazmağa ehtiyac yoxdur. Oturacaqları, bir də döşəmə üzərindəki naxışları görən hər kəs dərhal onu tanıyır. Əgər bütün xərclər sponsor tərəfindən ödənilirsə, tikinti materiallarının ucuzunu axtarmağa ehtiyac yoxdur. 112 terras reklamları “A38” mədəniyyət mərkəzi, Budapeşt, Macarıstan 241 242 “İki il bundan əvvəl bir neçə kirayənişin ofisimizə gəlib damda bağça qurmağımızı xahiş etdi. Onların sözünü yerə salmadıq. Bağça çox ağır ola bilməzdi və bu problemə sərt küləklər də əlavə olunurdu. Üstəlik, bu cür şəraitə davam gətirə bilən bitkiləri də seçmək lazım idi.” Stuba Nikula Bacarıqlı bağban hətta daim şimal küləyinin tutduğu binanın səkkizinci mərtəbəsində də gül-çiçək yetişdirə bilər. 113 damda yerləşən bağça Kaapelitehdas, Helsinki 243 244 Damın ağırlığı torpaq qatının tərkibindən asılıdır. Məsələn, adi torpaqdırsa, su hopdurulmuş halda çəkisi 16 kq/m2 olacaq. Biz çəkisi 6,5 kq/m2 olan yüngül substratdan istifadə edirik, yəni damın çəkisini yarıdan da artıq azaltmış oluruq. Yaşıl damın heç də ancaq düz, yastı dam örtüyü üzərində qurulması mütləq deyil. Bizdə 25 dərəcəli bucaq təşkil edən dam var, heç bir problemi də yoxdur. Daha kəskin, tutalım 45 dərəcəli bucaq, işi xeyli çətinə sala bilər. Bu halda torpaq qatını sürüşmədən etibarlı qorumaq üçün xüsusi çıxıntılar qurmalı olursunuz, bu isə bahalı bir işdir. Ekoloji istifadə üçün bucaq gərək 25 dərəcədən artıq olmasın. 1980-ci illərdə Berlində yaşıl damları dəstəkləyən proqram həyata keçirilirdi, damların əksəriyyəti hökumət vəsaiti hesabına tikildi. Berlin şəhəri leysan yağışların ilk zərbəsini tutub saxlamaq niyyətindədir ki, yağış suları çaylara axıb onları daşdırmasın. Əslində, gərək betondan çox böyük zallar, nəhəng su anbarları tikiləydi, bu isə həmin effekti verən yaşıl damların quraşdırma xərcləri nisbətində ikiqat xərc olacaqdı. Verner Viartalla “UFA” fabrik ərazisində gəzinti, sanki, ekoloji bina tikintisinə aid müxtəlif eksperimentlərlə tanışlıq turudur. “Günəş istisinin təsiri altında standart qır-ruberoid örtüklü damın temperaturu yay vaxtı 50 dərəcəyə yüksələ bilər. Torpaq qatının altında isə temperatur 25-35 dərəcə təşkil edir. Yəni, bu cür damın altındakı otaqlarda hava kifayət qədər sərin olur və kondisioner işlətməyə daha ehtiyac qalmır. Torpağın qalınlığı 10 santimetrə yaxındır, bu qat yağış suyunun təqribən 70%-ni özündə saxlayır. Öncə bizim belə bir problemimiz var idi – kanalizasiya xətti yağış suyunu çaya ötürməyə çatdırmadığından su lyuklardan bayıra vururdu. Bütün küçələri su basırdı, “ufaFabrik” ərazisində də vəziyyət eyni idi. Yaşıl damlar üsuluna keçdikdən sonra canımız bu haldan qurtardı. Əvvəlcə yaşıl damlar yağıntını özünə hopdurur, sonra isə həmin su buxarlanır və bu da əraziyə sərinlik gətirir. Altındakı otağın artıq istisini sovuran bu dam, elektriksiz işləyən əla kondisioner sistemidir. Həm də otağın havası tozdan təmizlənir; burada çox xoş mikro-iqlim hiss olunur. Termal izolyasiya, yağış sularının hopdurulması, qalmaq üçün yer yaşıl dam 114 “ufaFabrik” mərkəzi, Berlin 245 246 115 Zeytun ağaclarının 2000 növü mövcuddur, hər birinin də özünəməxsus xüsusiyyətləri var. Qırmızı, qara, yaşıl növləri var. Bizim ağaclar yaşıl zeytun gətirir. Əslində, zeytun yağı üçün yekə dənələr yaramır, xırda zeytunlar bunun üçün daha uyğundur.” Enriko Blasi “Torpağımız təpənin bir ətəyini tutur. Onu satın almışıq. 350 ağac. Ağaclara hər il qulluq eləmək lazımdır. Hər gün. Bu çətin deyil, asandır. Adi işdir. Yaxşı zeytun yetişdirmək üçün ağacları budamaq, torpağı hazırlamaq, gübrə vermək lazımdır. Zərərvericiləri zəhərləməyə ehtiyac yoxdur. Bu səviyyədə – dəniz səviyyəsindən 600 metr hündürlükdə – zeytun ağaclarına ziyan vura bilən cücülər olmur. Hər şey təbiidir. Heç zeytun ağaclarının da düşməni yoxdur. Zeytun bağı Mədəniyyət Mərkəzinin ayrılmaz tərkib hissəsidir. Kənd yerində zaman yavaşıyır. kənd təsərrüfatı OZU Mədəniyyət Mərkəzi, Monteleone Sabino 247 Kim istəsə bizə qoşula bilər. Gələnlər gecələmə, yemək və yol xərclərini ödəyirlər. Uşaqlı ailələr tədbirlərimizi çox xoşlayır. Uşaqlar oynayır, otluğun içində yumbalanır, aşağı-yuxarı qaçışa bilirlər. Kənd camaatını dindirsəniz, deyəcəklər: “Hə, bu gün yüz kilo zeytun yığmışam.” Yüz kilo zeytun iyirmi litr yağ deməkdir. Biz ora gələndə zeytun toplayanlar adətən, 10, 12, 15 nəfərlik dəstələrə bölünürlər. Günün sonunda yüz kilo zeytunu götürüb sıxma dəzgahına gedirik. Yol yaman dikdir. Tez getmək olmur.” Paola Simoni “Noyabrda, zeytun yığmaq vaxtı gələndə, adamları həftə sonu gəlib bizə qoşulmağa dəvət edirik. Zeytunu səhər tezdən yığırıq. Adətən, bu, şənbə gününə təsadüf edir. Nahara birlikdə kabab çəkirik. Yeməkdən sonra, günün ikinci yarısında sıxma dəzgahına gedirik. Bütün prosesi sona çatdırıb geri təzə zeytun yağı ilə qayıdırıq və şam yeməyinə hazırladığımız yeməyə artıq təzə yağdan vura bilirik. Bazar günü kiçik bir gəzintiyə çıxırıq, yaxınlıqdakı gölü, Qədim Roma dövründən qalmış xarabalıqları ziyarət edirik. Bundan sonra ənənəvi yeməklərin və müxtəlif yağların dadına baxırıq. Yüklə 2,8 Kb. Dostları ilə paylaş:
|