109
mln. dolları məqsədli işlərə, 1,816 mln. dolları məsləhət xidmətlərinin
haqqının ödənilməsinə, 622,577 min dolları treyninqlərə, 1,307 mln.
dolları materialların alınmasına sərf edilmiş, 70,860 min dolları isə
əməliyyat xərcləri təşkil etmişdir. Bu layihə başa çatdıqdan sonra BİA
Azərbaycanın təhsil sistemində yeni və iri bir layihənin reallaş-
dırılmasına qərar verdi. 2003-cü il sentyabrın 19-də BİA ilə Azərbaycan
Hökuməti arasında kredit sazişi imzalandı. «Azərbaycanın təhsil
sistemində islahatın aparılması» adlı bu layihə 3 mərhələdən ibarətdir:
2003-2007- ci illər, 2007-2010-cu illər və 2010-2013-cü illər. 10 il
müddətində həyata keçiriləcək bu layihə məktəblilər, müəllimlər və
təhsil sahəsində çalışan məmurlar daxil olmaqla 1,6 milyon nəfəri əhatə
edəcək və onun ümumi dəyəri 60 mln. dollar təşkil edir. Layihənin
icrasında əsas məqsəd kimi aşağıdakı göstərilir: tədris proseslərinə yeni
standartlar tətbiq etməklə mövcud tədris sistemini təkmilləşdirmək
əsasında Azərbaycanda ümumi və orta təhsilin keyfiyyətini yüksəltmək.
Layihənin I mərhələsində – 2007-ci ilin sonuna qədər həyata keçiriləcək
tədbirlər beş istiqamətdə quruplaşdırılmışdır. Onlar aşağıdakılardır:
ümumi təhsilin keyfiyyətinin yüksəldilməsi; təhsilin maliyyələşdirmə
sisteminin
səmərəliliyinin
artırılması
və
islahat
işlərinin
sürətləndirilməsi; məktəblərdə qrant proqramlarının reallaşdırılması;
idarəetmə, planlaşdırma və monitorinq işlərinin təşkili; layihənin
kordinasiyasının və monitorinqin həyata keçirilməsi. Birinci istiqamət
üzrə aşağıdakı tədbirlər həyata keçirilməlidir: kurrikumların islahatı –
1,28 mln. ABŞ dolları; 308 - hazırlıq, müəllimlərin təkrar hazırlığı və
onların ixtisasının artırılması – 2,57 mln. ABŞ dolları; məktəblərin
mütaliə materialı ilə təmin edilməsi və dərsliklərin yaradılması – 3,27
mln. ABŞ dolları. İkinci istiqamət üzrə həyata keçiriləcək
«Maliyyələşdirmə və büdcə islahatları» tədbirlərinə 450 min ABŞ
dolları, məktəblərin maddi-texniki bazasının gücləndirilməsinə 8,42 mln.
dollar vəsait xərclənməsi nəzərdə tutulub. Bu layihənin üçüncü
110
istiqamətidir. Dördüncü istiqamətə aşağıdakı tədbirlər aiddir: şagirdlərin
biliyinin qiymətləndirilməsi sisteminin təkmilləşdirilməsi – 1,12 mln.
ABŞ dolları; təhsilin idarə edilməsi üzrə informasiya sisteminin
qurulması – 700 min ABŞ dolları; idarəetmə və planlaşdırma
imkanlarının artırılması – 510 min ABŞ dolları. Təhsilin idarə
edilməsinin informasiya sisteminin qurulması birinci mərhələdə Təhsil
Nazirliyini, rayon təhsil şöbələrini, ali və orta ixtisas məktəblərini, ikinci
mərhələdə isə respublikanın bütün məktəblərini əhatə edəcək. Bununla
təhsil sisteminin vahid informasiya bazası yaradılacaq ki, bunun vasitəsi
ilə hər bir şagird və müəllim haqqında zəruri məlumatları almağa,
müxtəlif məktəblərin, yaxud rayon və regionların təhsildəki uğurlarının
statistikasını əldə etməyə imkan olacaq. Beşinci istiqamət üzrə isə - 1,87
mln. ABŞ dollarının xərclənməsi planlaşdırılıb. DB-nin kreditinin 1,7
mln. ABŞ dolları 846 min nüsxə «Uşaq ensiklo- pediyası» nəşr edilmiş
və 2005-ci ildə ölkənin bütün məktəblərində paylanılmışdır. 2003-cü ilin
avqust ayında Səudiyyə İnkişaf Fondu Azərbaycanda, Bakı şəhərində 5
min 948 yerlik beş müasir ümumtəhsil məktəbinin tikintisi üçün 9,75
mln. ABŞ dolları kredit ayırmışdır. Fond bu krediti 20 il müddətinə, illik
2 %-lə vermişdir. Mütəxəssislərin fikrincə, beynəlxalq maliyyə
qurumlarının təhsil sisteminə ayırdığı kreditlər Azərbaycan üçün ona
görə sərfəlidir ki, ayrılan vəsait təhsil sisteminin inkişafına yardım edən
mühüm vəzifələri vaxtında həll etməyə, həm də krediti uzun illərdən
sonra qaytarmağa imkan verir. Təhsil Nazirliyinin mütəxəssislərinin
hesablamalarına görə Azərbaycanın təhsil sistemində islahatların
aparılması üçün 250 mln. dollar vəsait tələb olunur. Bunun üçünsə
beynəlxalq maliyə qurumlarının kreditdləri mühüm əhəmiyyətə malik-
dir. Qeyd etmək lazımdır ki, təhsil daim islahat tələb edən sahədir.
Təhsil ölkənin gələcəyi, inkişaf perspektivlərini müəyyən edən ən
başlıca amildir. Dövlət büdcəsindən bu sahəyə vəsaitin qoyuluşu ilbəil
artaraq 1,1 milyard manata çatmışdır. Heydər Əliyev Fondunun
111
prezidenti, millət vəkili, 309 YUNESKO-nun xoşməramlı səfiri
Mehriban xanım Əliyeva ölkəmizdə təhsilin inkişafına böyük qayğı
göstərir.
Respublikamızda
1400
yeni
məktəb
tikilmiş,
kompüterləşdirilmiş, 2008-ci ildə isə birinci sinfə gedən bütün şagirdlərə
pulsuz dərs vəsaitləri təqdim olunmuşdur. 2005-2008-ci illər ücün
Dövlət Proqramına (Elektron Azərbaycan) uyğun olaraq «Elektron
hökumət»in,
«Elektron
məktəbin»in
və
bilik
iqtisadiyatının
formalaşması prosesləri inkişaf etdirilir və genişləndirilir. BİA Ekologi-
ya və Təbii Sərvətlər Nazirliyinin hazırladığı, ümumi dəyəri 24,5 mln.
ABŞ dolları olan «Təxirəsalınmaz ekoloji investisiyalar layihəsi»nin
maliyyələşdirilməsi üçün 20 mln. ABŞ dolları dəyərində kredit
ayırmışdır. Layihə çərçivəsində aşağıdakı tədbirlərin görülməsi nəzərdə
tutulmuşdur: Neftçalada yeni balıqyetişdirmə zavodunun inşası hesabına
körpə nərələrin çoxaldılması işinin bərpası – 9,1 mln. ABŞ dolları;
Hədsiz çirklənmiş bir ərazinin zərərsizləşdirilməsi hesabına civə
təmizləmə texnologiyası və metodikasının nümayişi, Sumqayıtda
radiaktiv tullantıların basdırılması üçün poliqonun tikilməsi – 8,0 mln.
ABŞ dolları; Abşeron yarımadasında bir sahilyanı neft yatağında
çirklənmənin mövcud səviyyəsinin aşağı salınması – 5,1 mln. ABŞ
dolları; Ekoloji idarəetmənin hüquqi və nizamlayıcı bazasının yenidən
nəzərdən keçirilməsi, Ekologiya və Təbii Sərvətlər Nazirliyinin
potensialının inkişafı. Neftçalanın Xıllı qəsəbəsində yerləşən, sözügedən
zavod layihə çərçivə- sində müasir texnologiya ilə təchiz edilmiş və
2003-cü ilin oktyabr ayında işə salınmışdır. Bu zavodda ildə 15 mln.
körpə nərə balığı yetişdirilməsi gücü təmin olunmuşdur. 2004-cü ildə bu
zavodda nərəkimilər cinsindən 5,8 mln. körpə balıq yetişdirilib dənizə
buraxılmışdır. Layihə çərçivəsində Sumqayıt şəhərində fəaliyyət
göstərən, «Azərkimya» Dövlət Şirkətinin tabeliyində olan Səthi Aktiv
Maddələr Zavodunun civə ilə çirklənmiş ərazilərinin zəhərli
Dostları ilə paylaş: |