15
shaqırıw, olardıń maǵanasın ańlap jetiwge qaratılǵan sistemalı
formalar, usıllar,
qurallar hám maqsetli ámeliy háreketlerdiń jıyındısı. Mánawiy – ruwxıy ilaj tálim-
tárbiyanıń áhmiyetli jónelisi sıpatında belgili bir másele boyınsha bilim beriw menen
birge ańlanǵan is háreketke baǵdarlanıwdan ibarat bolıp, mánawiy-ruwxıy ilajlardı
shólkemlestiriwdiń eki tiykarǵı jónelisi bar. Birinshiden, insanıylıq pazıyletlerdi
ulıǵlaw, joqarı mánawiyatlı adamlardıń ómiri hám iskerligin táriyiplew, olardı ibrat,
úlgi etip kórsetiw arqalı boladı. Al ekinshiden bolsa – belgili
bir illetlerdi qaralaw,
olardan qutılıw jolların úgit-násiyatlaw arqalı ámelge asırıladı hám bunda erisilgen
jeńislerdi qalıs bahalaw, jol qoyılǵan kemshiliklerdi qalıs kόz qarastan bahalanıwı
áhmiyetke iye esaplanadı. Mánawiy – ruwxıy ilajlarda ullı ata-babalaımızdıń ómir
jolı, qaldırǵan miyrasların bir tárepleme berilmesten, durıs hám haqıyqıy tárizde
sáwlelendiriw, tek ótmishtegi tulǵalar menen ǵana sheklenip qalmastan, búgingi
kúnde átirapımızda iskerlik kórsetip atırǵan aldınǵı zamanlaslarımızdı órnek
sıpatında kórsete biliw áhmiyetke iye. Ótmish hám keshegi kún
menen jasap
qalmastan, búgingi kúndegi quramalı reallıqqa súyenip, jámiyechiliktiń pikirin
qáliplestiriwdiń eń zamanagóy, tásirsheń usılları hám qurallarınan paydalanǵan
jaǵdayda jumısalardı alıp barıw turmıstıń qatań talabı esaplanadı. Mánawiy – ruwxıy
ilajlarda búgingi quramalı dástúrli, proceslerdi ilimiy – ámeliy tárepten hár tárepleme
talqılaw hám bahalaw, ıdıratıwshı ideyalardiń kimge hám nege qarsı qaratılǵanlıǵın
anıqlaw, mánawiy – qáwiplerdiń mańisın ashıp beriw ayırıqsha áhmiyetke iye. Áne
sonda ǵana mánawiy – ruwxıy ilajlar mazmun – maǵanası menen adamlar qálbine
hám sanasına jetip baradı.
Joqarıda aytıp ótkenimizdey, mánawiy- ruwxıy, muzıkalı, ádebiy- kórkem
t.b.lardı ulıwma mádeniy – ilajlar dep aycaq durıs boladı.
Mádeniy ilajlardıń túrleri boyınsha sóz barǵanda, belgili scenariy tiykarında
ótkeriletuǵın barlıq ilajlardıń mazmunın – mádeniy ilajlar dep ataw múmkin. Túrli
janrlarda shólkemlestiriletuǵın koncertler, sáwbetler, ushırasıwlar, tematikalıq
kesheler,
viktorina, yaǵnıy tańlawlar, debat, kórkem-sport tamashaları, bayramlar
hám basqalar mádeniy ilaj túri esaplanadı. Mádeniy ilajlardı shólkemlestiriw –
olardıń túrlerine qaray baǵdarlansa maqsetke muwapıq boladı.