Biologiya-9-sinf-imtihon-javoblari pdf

BILET

1. 
   Odam organizmida suyaklarning tuʻzilishi va o sishi haqida nimalarni bilasiz?
   
2. 
   Hujayra yadrosi va uning tuzilishini tushuntiring. Xromosoma, gomologik x gaploid, diploid tushunchaʼlariga ta rif bering.
   
3. 
   Daryo qisqichbaqasining somatik hujayrasida xromosomalar soni 1 profaza, metafaza, anafaza va telofaza bosqichlarida xromosoma va DNK mo aniqlang.
   

1. 
   savolga ja.vOodbam skeleti 206 ta suyakdan tashkil topgan bo‗lib, ulardan 85 tasi juft, 36 tasi toq va
   

ular joylashishiga ko‗ra umurtqa pog‗onasi, bosh, tana, qo‗l va oyoq hamda ularning kamar skeletlariga ajratiladi. Umurtqa p o g ‗onasi 33—34 ta umurtqalardan iborat. Har bir umurtqa tana, bir nechta o'simtalar va teshikdan iborat. Umurtqalar ustma-ust bir qator bo'lib joylashganida ularning teshigi o‗zaro tutashib, umurtqa pog'onasi nayini hosil qiladi. Bu nay ichida orqa miya joylashgan. Umurtqa pog‗onasining bo‗yin bo‗limi 7 ta, ko‗krak 12 ta, bel 5 ta, dumg‗aza o‗zaro harakatsiz tutashgan 5 ta, dum 4-5 ta umurtqalardan iborat. Bosh skeleti 23 ta suyakning birikishidan hosil bo‗lib, u kalla va yuz qismlariga ajratiladi. Kalla skeleti bir juftdan tepa va chakka, bittadan peshana va ensa suyaklaridan, yuz skeleti bir juft-
dan yuqori jag‗ va yonoq hamda bitta pastki jag‗ suyaklaridan iborat. Ko`krak qafasi skeletiga 12 ta umurtqa, 12 juft qovurg'alar va bitta to‗sh kiradi. Barcha qovurg'alarning keyingi uchi tananing orqa tomonida ko‗krak umurtqalariga birikkan. Ulardan chin qovurg'alardeb ataladigan oldingi 7 juft qovurg'alar bevosita oldindan to‗sh suyagiga birikadi yoki oldingi tomondan. Qolgan 5 juft qovurg‗alardan 3 jufti tog‗ay orqali dastlab o'zaro tutashib, so‗ng yettinchi juft qovurg'alar tog‗aylari orqali to‗sh suyagiga birikadi. To‗sh suyagiga birikmagan oxirgi 2 juft qovurg‗a]ar yelim qovurg'alardeb ataladi. Q o ‗l skeleti yelka, bilak, tirsak, kaftusti, kaft, panja va 2 juft yelka kamari (kurak, o‗mrov) suyaklaridan iborat.
Yelka kamari qo‗lning erkin suyaklarini umurtqa pog'onasining ko‗krak bo‗limi bilan tirtashtirib turadi. Oyoq skeleti son, tizza qopqog‗i, katta va kichik boldir, tovon, kaft va barmoq suyaklaridan iborat. Ikkita katta yassi chanoq suyaklari oyoq kamarini hosil qiladi. Suyaklarning birikishi. Suyaklar o'zaro harakatchan, yarim harakatchan yoki harakatsiz birikishi mumkin. H arakatchan, y a ‘n i b o ‗g ‗im lar orqali birikish qo‗l va oyoqniag naysimon suyaklari uchun xos bo‗ladi. Suyaklarning harakatchan birikkan joylari b o 'g 'im deyiladi. Bo‗g‗imlar orqali birikadigan suyaklardan binning uchi qavariq, ikkinchisining uchi botiq bo‗ladi.

2.