Biologiya-9-sinf-imtihon-javoblari pdf

BILET

1. 
   Jins genetikasi. Odamda jiʻnsga bog liq holda irsiylanadigan kasalliklar, jin autosomalargʼa ta rif bering.
   
2. 
   Jadvalda berilgan jarayonlarni muvofiq javoblari bilan juftlang.
   

3. 
   
   @UzBMBA
   
   @UzBMBA
   Tizza refleksi hoʻsil bo lishini tajribada tushuntirib bering.
   

1. 
   savolga ja:vob
   

Hayvonlar jinsi sun‘iy yo‗l bilan boshqarilganda edi, qishloq xo‗jaligi uchun juda katta foyda keltirgan bo‗lardi. Jins tuxum hujayra urug‗langandan keyin ma‘lum bo‗ladi. Ayrim jinsli organizmlarda (jumladan odamda ham) jinslar nisbati odatda 1:1 ni tashkil etadi. Ko‗pchilik ayrim jinsli organizmlarning erkak va urg‗ochilarida xromosomalari bir xil emas. Ana shu tafovutlar bilan drozofiladagi xromosomalar soni misolida tanishib chiqaylik. Drozofilada xromosoma to‗plami diploid holda 8 ta bo‗ladi. Uch juft xromosomalari jihatidan olganda bu pashshalar jinslari bir-biridan farq qilmaydi. Lekin bir juft xususiga kelganda muhim tafovutlar mav jud. Urg‗ochi sida ikkita bir xil (juft) tayoqchasimon xromosomalar bor; erkagida bunday xromosoma faqat bitta, uning juftini ikki yelkali alohida bir xromosoma tashkil etadi. Erkaklari bilan urg‗ochilaridan farq qilmaydigan, bir xildag xromo somalar autosomalar deb ataladi. Erkaklari bilan urg‗ochilarida bir-biridan farq qiladigan xromosomalari esa jinsiy xromosomalardeyiladi. Shunday qilib, drozofilaning xromosomalari soni oltita autosoma va ikkita jinsiy xromosomadan tashkil topadi. Urg‗ochi pashshada qo‗shaloq holda (XX), erkak pashshada esa (XY) yakka holda bo‗ladigan tayoqchasimon jinsiy xromosoma X-xromosoma, ikkinchi jinsiy xromosoma (urg‗ochi pashshada bo‗lmaydigan, erkak pashshada ikki yelkali bo‗ladigan xromosoma)
Y-xromosoma deyiladi. Jins belgilanishining xromosoma mexanizmi odamda ham xuddi drozofiladagi kabi bir xil. Odam xromosomalarining diploid soni — 46 ta. Shu songa 22 juft autosoma va 2 ta jinsiy xromosoma kiradi. Ayollarda jinsiy xromosomalar soni ikkita — X-xromosomadan, erkaklarda — bitta X va bitta Y-xromosomadan iborat bo‗ladi. Shunga ko‗ra, erkaklarda ikki xil spermatozoidlar — X va
Y-xromosomali spermatozoidlar hosil bo‗ladi.

2.