Biz öz məqsədlərinə nail olmaq üçün heç bir vasitədən çəkinməyən
Yüklə 2,62 Mb. Pdf görüntüsü
|
BAKI. MART 1918-ci il. AZƏRBAYCAN QIRĞINLARI SƏNƏDLƏRDƏ 126
Oxundu. İmza. İsmayıl bəy Məmmədbəyov. Komissiyanın sədri: Ə. Xasməmmədov (imza) Komissiyanın üzvü: А.Kluge (imza) AR Pİİ SSA, f. 277, s. 2, iş 13, v. 164. Sənəd № 30 Dindirmə protokolu 1918-ci il, 6 oktyabr.Bakı şəhəri. Azərbaycan Hökuməti yanında Fövqəladə Təhqiqat Komissiyasının Cinayət Prosessual Məcəlləsinin 307 və 443-cü maddələrinə uyğun olaraq zərərçəkən qis- mində dindirdiyi aşağıda adı çəkilən şəxs göstərmişdir: Mirzə Əhməd Hüseynzadə, Bakılıyam, 41 yaşım var, Naberejnaya küçəsi, 49 №-li evdə yaşayıram. Bu il mart ayının ortalarında mən Vaçyansı, deyəsən adı Asaturdur, bir dəstə silahlı erməni ilə birlikdə gördüm, o, evlərə girir, müsəlmanları əsir kimi aparır və yolda onları öldürürdü. Nikolayevskaya küçəsində yerləşən “Təbriz” 72 mehmanxanasında səksən səkkiz nəfər iranlı tacirlər yaşayırdı, Vaçyans onların küçəyə çıxardı və onlardan yalnız səkkiz nəfəri sağ qaldı, qalan səksən nəfər tacir öldürüldü. Bu hadisə barədə İran konsulu bilir. Sülh nümayəndə heyəti Spasskaya küçəsinə gələndə Vaçyans müsəlman- larla hər hansı sülhün əleyhinə etiraz edirdi və silahlı ermənilərə deyirdi ki, ermənilər başdan tutma bütün müsəlmanları, qadın və uşaqlar belə is- tisna olmadan, hamısını məhv etməlidirlər. Vaçyans, Taqianosov, və andlı iclasçı Teh-Qazarov “Avropa” 73 mehmanxanasındakı İngilis qərargahın- da 74 mühüm rol oynayırdılar. Ora tərcüməçi kimi dəvət olunmuş Vaçyans deyirdi ki, Mirbaxı 75 onların göndərdiyi iki erməni öldürüb. Müsəlmanlar “Avropa” mehmanxanasına şikayətə gəlmişdilər ki, ermənilər “Bibihey- bət”
76 ziyarətgahını dağıdırlar və təhqir edirlər. Oxundu. İmza. (ərəb hərfləri ilə) Fövqəladə Təhqiqat Komissiyasının üzvləri: Andlı iclasçı M.Təkinski, Prokuror köməkçisi А.Kluge (imzalar). AR Pİİ SSA, f. 277, s. 2, iş 13, v. 5. 127 FƏSİL I. AZƏRBAYCANLI SAKİNLƏRİN ŞAHİD İFADƏLƏRİ Sənəd № 32 Dindirmə protokolu 1918-ci il, 11 noyabr. Bakı şəhəri. Azərbaycan Hökuməti yanında Fövqəladə Təhqiqat Komissiyasının Cinayət Prosessual Məcəlləsinin 307 və 443-cü maddələrinə uyğun olaraq zərərçəkən qis- mində dindirdiyi aşağıda adı çəkilən şəxs göstərmişdir: Balağa Əlağa oğlu, 40 yaşlı, Bakıda, Nijnyaya-Priyutskaya küçəsi, ev № 2, 8-ci dalan ünvanda yaşayıram. Mart qırğınlarının ikinci günü mənim evimə 12 nəfər erməni əsgəri gəldi və məni ailəmlə birlikdə şəhər nəqliyyatı binasının həyətinə əsir apardılar, evimi isə qarət etdilər. Mənim 3000 rubl məbləğində əşyaları- mı özlərinə götürdülər. Həmin ermənilər arasında bir tanışım vardı və o, məni öldürməyə qoymadı. Mən dülgərlik emalatxanasının sahibinin ya- nında faytonçu işləyirdim. Qırğınlara bir neçə gün qalmış Avetis adında bir erməni fəhlə mənim vedrəmi götürmüşdü. Mən bunu etməyi ona qa- dağan edəndə o, mənə dedi: “Hələ dayan, görərsən bir neçə gündən sonra biz sizin başınıza nə oyun gətirəcəyik”. Mən bu barədə baş fəhlə Karapetə xəbər verəndə, o, mənə haqq-hesabımı alıb işdən getməyi məsləhət gördü, belə ki, onun mənə yazığı gəlir və o, istəməzdi ki, mənə nə isə olsun. Oxundu. Savadsızdır. Komissiyanın üzvü: А.Kluge (imza) AR Pİİ SSA, f. 277, s. 2, iş 13, v. 143-144.
Məmməd Əhməd Rəhim oğlu, bakılıyam, 50 yaşım var, Suraxanska- ya küçəsi, 74 ünvanda yaşayıram.
BAKI. MART 1918-ci il. AZƏRBAYCAN QIRĞINLARI SƏNƏDLƏRDƏ 128
Bu il martın 20-də axşama yaxın 30-a qədər silahlı erməni Fərəculla Hüseynovun Karantinnaya küçəsi, 69 və Tatarskaya küçəsi, 24 ünvanda yerləşən evinin qapılarını sındırdılar. Bu evin darvazası qarşısında ermə- nilər pulemyot qoydular və hər iki küçəni atəşə tutmağa başladılar. Qapı- ya dəyən zərbələri eşidəndə və erməniləri görəndə, biz də evin divarında yarıq açdıq və bu yarıqdan qonşu evin damına çıxdıq. Mən, arvadım və uşaqlarımla ikinci mərtəbədəki mənzildə yaşayırdıq. Dörd gündən sonra mən öz mənzilimə qayıtdım və gördüm ki, bütün ev əşyaları, qızıl, gümüş, eləcə də nağd pulla 34.840 rubl məbləğində əmlakım qarət edilmişdir. Əşyaların siyahısını təqdim edirəm və işə əlavə olunmasını xahiş edirəm. Qarətçilərin arasında mən öz erməni qonşularımı – dükançı Ye- vuşu və dərzi Hayk Aramış oğlunu, həmçinin adlarını bilmədiyim daha bir neçə nəfəri tanıdım, lakin onları görsəm göstərə bilərəm. Ermənilər bolşevizm bayrağı altında işləyirdilər, lakin biz bunu bilmir- dik və hücumun birinci günü mən hətta bəzi ermənilərə şəhərin o biri hissəsinə keçməyə kömək edirdim. Mən yalnız ikinci gün öyrəndim ki, demək olar ki, bütün ermənilər – cavanlar, qocalar və hətta savadlılar – hamısı müsəlmanlara qarşı çıxış ediblər. Oxundu. İmza. Komissiya üzvləri: А.Kluge, M.Təkinski (imzalar). AR Pİİ SSA, f. 277, s. 2, iş 13, v. 21.
Məşədi Hüseyn Səfərəliyev, 43 yaşlı, Bakıda, Serkovnaya küçəsi, ev № 189 ünvanda yaşayıram. Bu ilin mart ayının ortalarında barışıq elan edilən gün mənim yaşadı- ğım Serkovnaya küçəsi, 189 №-li evin həyətinə əsgər forması geyinmiş otuza yaxın silahlı ermənilər - aralarında ziyalı ermənilər də var idi – girdilər və Yüklə 2,62 Mb. Dostları ilə paylaş:
|