Бозор ҳокимияти шароитида нархларнинг шаклланиш тамойиллари

Birinchi navli mahsulotga bo’lgan talab egri chizig’i D,,

• Birinchi navli mahsulotga bo’lgan talab egri chizig’i D,,
• ikkinchi navli tovarlarga talab egri chizig’iga nisbatan kamroq
• o’zgaruvchanlikka ega va binobarin, birinchi navli mahsulotga
• qo’yilgan narx yuqoriroq bo’ladi. Ishlab chiqarishning ja’mi
• hajmi hisoblangan Q, = Q,+Q2 chegarali daromadlar egri chi-
• zig’i MR, va MR, ni qismlariga qarab qo’shish orqali aniqlana-
• di. Buning natijasida uzuq-uzuq chiziqli MR,, hosil bo’ladi va
• daromadning chegarali xarajatlar egri chizig’i bilan kesishgan
• nuqgasi belgilanadi. MS MR, va MR2 ga teng bo’lishi zarurligi-
• ni hisobga olib, biz ishlab chiqarish hajmi Q, va Q2 ni
• aniqlash uchun mana shu kesishuv nuqgasidan chap tomonga ufqiy
• to’g’ri chiziqni tortishimiz mumkin.
•  

Firma uchun iste’molchilarni guruhlarga bo’lib ularga maxsulot

• Firma uchun iste’molchilarni guruhlarga bo’lib ularga maxsulot
• sotish har doim ham foydali bo’lavermaydi.
• Xususan, ikkinchi guruh iste’molchilarining talabi katta
• bo’lmasligi va chegarali xarajatlar keskin ravishda oshib keti shi mumkin.

Shunday bo’lganda ikkinchi navli (ikkinchi guruhga

• Shunday bo’lganda ikkinchi navli (ikkinchi guruhga
• mo’ljallangan) mahsulotlarni ishlab chiqarish va sotish xarajatlari
• oshib ketib chegaraning daromadlardan yuqori bo’lishi
• yuzaga keladi. 11.6-rasmga qarab mulohaza qilsak, firma yagona
• narx R o’rnatib va mahsulot sotishni iste’molchilarni yagona
• umumiy guruhiga qaratsa o’zini yaxshi his etishi mumkin. Chunki,
• aks holda, ikkinchi, hajmi kichikroq bozorga xizmat ko’rsatish-
• ning qo’shimcha xarajatlari qo’shimcha daromaddan oshib ketishi
• mumkin.
•