Buyrak-tosh kasalligi: sabablari, belgilar, davolash usuli Nefrologiya

Buyrakda tosh bo’lganda o’tkaziladigan tekshiruvlar

Yuqorida keltirilgan shikoyatlar yuzaga kelganda, agar zarur bo’lsa, qo’shimcha tekshiruvlarni belgilaydigan va keyingi davolanish to’g’risida qaror qabul qiladigan urolog-shifokorga murojaat qilish kerak.
Asosiy tekshiruv quyidagilarni o’z ichiga oladi:

• 
  Anamnezni yig’ish, bemorni tekshirish;
  
• 
  Qon va siydikni umumiy klinik tahlil qilish;
  
• 
  Siydik chiqarish tizimining ultratovush tekshiruvi. Ushbu noinvaziv, xavfsiz va og’riqsiz tekshirish usuli davolash davomida dinamik nazorat qilish uchun bir necha marta ishlatilishi mumkin;
  
• 
  Ko’zdan kechirishli va ekskretor urografiya.
  

Qo’shimcha tekshiruvlar quyidagilarni o’z ichiga olishi mumkin:

• 
  Multispiral kompyuter tomografiyasi: bu toshni ko’rish, uning zichligi, hajmini hisoblash, siydik tizimining arxitektonikasi, atrofdagi to’qimalarning holatini ko’rish imkonini beradi. Agar kerak bo’lsa, 3D-rekonstruktsiya amalga oshirish mumkin.
  
• 
  Buyraklar funktsiyasini va uning buzilish darajasini o’rganishga imkon beruvchi dinamik va statik nefrostsintigrafiya.
  
• 
  Antibiotiklarga sezuvchanlik bilan siydik ekish siydik yo’lidagi infektsiyani, yallig’lanish darajasini aniqlashi mumkin.
  

Buyrakda toshni davolash

Ko’rik natijalarini olgandan so’ng, urolog muayyan klinik holat uchun davolash taktikasini aniqlaydi. Bugungi kunda urologlar arsenalida turli xil davolash usullari mavjud, ular orasida:

• 
  Toshning mustaqil chiqib ketishiga yo’naltirilgan dori-darmonlar;
  
• 
  Toshni eritishga qaratilgan medikamentoz davolash;
  
• 
  Ochiq jarrohlik aralashuvlar;
  
• 
  Distantsion zarb-to’lqinli litotripsiya;
  
• 
  Endoskopik kontakt litotripsiya;
  
• 
  Teri orqali nefrolitotripsiya;
  
• 
  Endoskopik jarrohlik aralashuvlar.
  

Yaqin vaqtgacha siydik-tosh kasalligini davolashda ochiq jarrohlik muolajalari yetakchi usul hisoblangan, ammo tibbiy asbob-uskunalarning rivojlanishi sababli ular ikkinchi darajali bo’lib qoldi va hozirda faqat qat’iy ko’rsatmalar mavjud bo’lganda qo’llaniladi. Distantsion zarb-to’lqinli litotripsiya, endoskopik usullar (kontakt litotripsiya), teri orqali nefrolitotripsiya kabi minimal invaziv usullarga ko’proq ahamiyat berilmoqda.
Siydik-tosh kasalligini davolash uchun «oltin standart» distantsion zarb-to’lqini litotripsiya bo’lib, u har qanday lokalizatsiyali siydik tizimidagi toshlarning 90 foizini olib tashlashga imkon beradi. Distantsion zarb-to’lqinli litotripsiyani amalga oshirishda zarbalar to’lqini to’qimalar orqali o’tib va ularni shikastlamasdan toshni kichik fragmentlargacha parchalaydi va ular keyinchalik asta-sekin siydik bilan biega chiqib keta boshlaydi. Barcha davolash usullari bir-birini to’ldiradi va har bir bemor uchun toshning muayyan lokalizatsiyasi, kattaligi, hajmi, zichligi, siydik tizimining ma’lum anatomiyasidan kelib chiqib individual davolash usullari tanlanadi.
Tibbiy yordam ko’rsatish usulini tanlash (kuzatuv, konservativ davo, jarrohlik aralashuvi) barcha turdagi siydik-tosh kasalligini diagnostika qilish va davolash uchun zamonaviy uskunalar bilan jihozlangan malakali urologlar tomonidan hal qilinishi kerak.