C. P. İSayev infeksion xəSTƏLİKLƏR
Yüklə 4,43 Mb. Pdf görüntüsü
|
85
rehidratasiya diareya tam dayananadək aparılmalıdır. Adətən bu 1-2 günə başa çatır. Vaxtında aparılan oral rehidratasiya əksər hallarda ağır formalı dehidratasiyanm qarşısını alır və infuzion terapiyaya ehtiyac qalmır. Bununla da infuzion terapiya zamanı baş verə biləcək ağırlaşmalardan qaçmaq olur. Su-duz müalicəsi qusma dayandıqdan və son 6-12 saat ərzində ifraz olunan sidiyin miqdarı nəcisin miqdarından çox olduqda dayandırılır. İmkan olmadıqda - səhra-çöl şəraitində oral rehidratasiya şəkər-duz məhlulu ilə aparıla bilər. 1 litr qaynamış suya 8 çay qaşığı şəkər, 2 çay qaşığı xörək duz qatılır. Verilən mayenin miqdarı ishal və qusma ilə itirilən mayedən 1,5 dəfə çox olmalıdır. Patogenetik - rehidratasion müalicə ilə yanaşı xəstəyə etiotrop müalicə də təyin edilir. Etiotrop müalicə kimi antibiotiklər: tetrasiklin 0,3-0,5 q-dan hər 6 saatdan bir, İevomisetin 0,5 q-dan gündə 4 dəfə 5 gün müddətində təyin edilməlidir. 3-5 gün müddətində gündə 1 dəfə 300 mq doksosiklin də vermək olar. Etiotrop müalicə məqsədilə ko-trimoksozol (Biseptol) 800 mq gündə 2 dəfə 3 gün, furazolidon 0,lq gündə 4 dəfə 3-5 gün verilir. Vəbanın müalicəsində hazırda bağırsaq infeksiyalarınm müalicəsində geniş tətbiq edilən ftor-xinaloniarm tətbiqinin də müvəffəqiyyətli olması güman edilir. Belə ki, ollok-sasin 200 mq gündə 2 dəfə 3-5 gün təyin edilə bilər.
Xostəliyin ağır gedişlərində fasiləsiz qusmalar zamanı ilk günlər antibiotiklərin parenteral yeridilməsi məsləhət görülür. Bu zaman diareya sindromunun zəifləməsi müşahidə olunur ki, bu da rehidratasion məhlullara tələbatı azaldır. Manifest formalarla yanaşı vibriongəzdirənlərə də 5 gün müddətində antibiotiklər verilməlidir. Yalnız bir dəfə vibrion ifraz etmiş sağlam şəxslərdə an-tibakterial müalicənin aparılmasına ehtiyac yoxdur. Amerika alimlərinin Vyetnam müharibəsi zamanı inadlı vibriongəzdi-rənlik əleyhinə streptomisin (daxilə) tətbiq edərək müsbət nəticələr əldə etdiyini nəzərə alsaq bu məqsədlə kanamisinin 0,5 q gündə 4 dəfə 5 gün verilməsini məsləhət görmək olar. Vəba xəstələrinə xüsusi pəhriz tələb olunmur. Qusma kəsildikdən sonra xəstə adi qidalanma rejiminə keçir, lakin qəbul etdiyi qidanın miqdarı bir qədər az olmalıdır. Südəmər uşaqlar isə mütləq ana südü almalıdırlar və bu zaman əmizdirmənin müddəti və aradakı fasilə qısaldılmalıdır. Xəstəlikdən sağalan şəxslərə kaliumla zəngin qidalar (ərik qurusu, kişmiş, kartof, tomat və s.) verilməsi məsləhətdir. Vəba keçirmişlər və vibriongəzdirənlər evə tam kliniki sağalmadan sonra, adətən xəstəliyin 8-10-cu günü, 3 dəfə nəcisin və 1 dəfə 12b. bağırsağın nıöhtəviyyatının (B və C porsiyaları) bakterioloji müayinəsi mənfi olduqda yazıla bilər. Bakterioloji müayinə antibakterial müalicədən 24-36 saat sonra 3 gün dalbadal aparılmalıdır. I dəfə bakterioloji müayinə üçün nəcis işlədici duz (20-30 q MgSOa) verildikdən sonra götürülməlidir. Qida müəssisələrində, su təchizatı ilə əlaqədar işlərdə, uşaq bağçalarında, müalicə-profilaktika idarələrində və digər bu kimi epidemioloji cəhətdən təhlükə törədə biləcək işlərdə işləyənlər müalicədən sonra 5 dəfə nəcisin, 1 dəfə 12 b.bağırsağın möhtəviyya-tınm bakterioloji müayinəsi mənfi olduqdan evə yazıla bilər. Profilaktikası. Vəbanın profilaktikası rəsmi sənədlər əsasında aparılmalıdır. Hazırda nəzərdə tutulan profilaktik tədbirlər sistemi hələ də tam kamil olmayıb, sonrakı downloaded from KitabYurdu.org
86
təkmilləşmələri tələb edir. Profilaktika ilk növbədə xəstəliyin ölkəmizə gətirilməsinin qarşısının alınmasına, yaşayış məntəqələrində kommunal-sanitar şəraitin yaxşılaşmasına yönəldilməlidir. Vəbanın qeydə alındığı, epidemioloji cəhətdən təhlükəli olan ölkələrdən gəlmiş şəxslər əgər observasiyadan keçməsi haqqında müvafiq sənəd təqdim etməzsə 5 gün müddətində müşahidə edilməli və bir dəfə bakterioloji müayinədən keçməlidirlər. Su mənbələrinin qorunması üçün sanitar-gigiyenik tədbirlər sistemi həyata keçirilməlidir. Qida ilə əlaqəli istehsalat müəsisələrində, ət-süd sənayesində, ticarət obyektlərində, ictimai-iaşə müəsisələrində, uşaq müalicə idarələrində, su təchizatı idarələrində sanitar-gigiyenik və epidemioloji nəzarət həyata keçirilməlidir. Vəba xəstəliyinin yayılması təhlükəsi yarandıqda isə bütün kəskin bağırsaq infeksiyası olan şəxslər mütləq hospitalizə olunmalı və vəbaya görə bakterioloji müayinədən keçməlidirlər. Təhlükəli olan bölgədə bütün əhalinin vəbaya görə immunlaşdırılması aparılır. Ətraf mühitdə vibrionlar aşkar edilərsə açıq su hövzələrindən istifadə qadağan edilir. Açıq su hövzələrindən, texniki və içməli su kəmərlərindən götürülmüş su, çirkab və kanalizasiya suları və s. 10 gündən bir bakterioloji müayinədən keçirilir. Bütün bağırsaq in- feksiyası olan xəstələr 3 dəfə vəbaya görə bakterioloji müayinəyə cəlb edilir. İçməli və texniki suyun xlorlaşdırılma dərəcəsi artırılır. Vəba xəstəliyi aşkar edilmiş ocaqda aşağıdakı əks-epidemik tədbirlər həyata keçirilməlidir: - aşkar olunmuş xəstə və vibriongəzdiricilərin məcburi hospitalizasiya və müalicəsi - xəstələrin fəal sürətdə, qapı-qapı gəzməklə aşkar olunması, kəskin mədə- bağırsaq xəstəlikləri olanların provizor hospitalizasiyası və vəbaya görə müayinəsi - təmasda olanların müəyyən edilib, 5 gün müddətində təcrid edilərək müşahidə edilməsi və bir dəfə bakterioloji müayinədən keçirilməsi - ocağın epidemioloji müayinəsi - cari və yekunlaşdıncı dezinfeksiya - sanitar-gigiyenik və sanitar-maarif işləri - xəstəliyin baş verməsinin epidemioloji təhlili. Rekonvalessentlər Səhiyyə nazirliyi tərəfindən müəyyən edilmiş müddətdə dispanser nəzarətində olmalıdırlar. Onlar 1 ay müddətində hər 10 gündən bir bakterioloji müayinə aparılmaqla müşahidə edilirlər. Sonralar isə 1 il dispanser müşahidəsində olmaqla vaxtaşırı vibriongəzdirənliyə qarşı bakterioloji müayinədən keçməlidirlər. Mədə-bağırsaq sistemində xəstəliyi olan və xəstə və ya vibrion gəzdirənlə təmasda olan şəxslər hospitalizə olunurlar və onlar 5 günlük tibbi müşahidədən və 1 dəfə bakterioloji müayinədən sonra evə yazılırlar.
Vaksinasiya epidemioloji göstərişə əsasən aparılır. 1 nıl-də 8-10 vibrion olan vaksin dəri altına yeridilir. I dəfə 1 ml həcmində, II dəfə 7-10 gündən sonra 1,5 ml yeridilir. 2-5 yaşlı uşaqlara müvafiq olaraq 0,3 və 0,5 ml, 5-10 yaşlarda 0,5-0,7 ml, 10-15 yaşlarda 0,7 və 1 ml. downloaded from KitabYurdu.org
Yüklə 4,43 Mb. Dostları ilə paylaş:
|